Bị chấn thương do chơi thể thao: Xử lý thế nào?

Thạc sĩ, bác sĩ Huỳnh Phương Nguyệt Anh, khoa Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, cho biết để hạn chế vết thương tăng nặng, ảnh hưởng vận động, sinh hoạt, người chơi thể thao cần lưu ý cách phân biệt và sơ cứu đúng cách.

4 bước sơ cứu cơ bản

Tai nạn xảy ra trong lúc chơi thể thao và tập luyện chủ yếu gây chấn thương hệ thống cơ, xương, khớp và các mô liên quan như sụn, dây chằng. Ở chân, các chấn thương thường gặp tại gân cơ, dây chằng, phần mềm ở da và mô dưới da. Trật khớp và gãy xương là hai chấn thương ít gặp.

Theo bác sĩ Nguyệt Anh, mỗi chấn thương sẽ được xử trí khác nhau tùy thuộc vào vị trí, mức độ nghiêm trọng.

Đối với những chấn thương mới gặp phải, bạn có thể áp dụng phương pháp RICE để sơ cứu cơ bản:

R - Rest (Nghỉ ngơi): Hạn chế vận động ở vùng chi bị thương. Bạn cần tạm ngừng các hoạt động thể thao, đồng thời giảm tối đa thời gian di chuyển, vận động để xương khớp được nghỉ ngơi hoàn toàn.

I - Ice (Chườm lạnh): Nhiệt lạnh rất hữu ích trong việc kiểm soát tình trạng sưng, viêm cũng như giúp giảm đau rất nhiều. Bạn có thể chườm cách 2-3 giờ, mỗi lần chườm trong 15-30 phút trong vòng 3 ngày đầu xảy ra chấn thương.

C - Compress (Băng ép): Băng bó, ép chặt nhẹ vùng chấn thương bằng băng thun co giãn giúp hạn chế sưng. Bạn cần chú ý cách quấn tròn chi hay quấn kiểu số 8 ở vùng khớp, lực quấn không quá chặt.

E - Elevate (Kê cao chi): Kê phần chi bị thương cao hơn so với toàn bộ cơ thể có tác dụng trong việc giảm sưng, đau và viêm nhờ giúp hồi lưu tốt hơn của hệ tĩnh mạch.

Sau thời gian xử trí ban đầu bằng phương pháp RICE, nếu các triệu chứng không giảm nhiều, bạn cần đến khám bác sĩ chuyên khoa để xác định tình trạng và điều trị sớm.

Theo trang nghiên cứu nổi tiếng Researchgate.net, chấn thương do gãy xương là nguyên nhân ít gặp nhất khi chơi thể thao (1,5%). Xương là loại mô cứng chắc trong cơ thể con người. Xương gãy do lực tác động mạnh từ bên ngoài, hai môn thể thao có thể gặp tình trạng gãy xương nhiều nhất chính là bóng bầu dục và bóng đá.

Vị trí gãy thường là xương đòn, vùng cổ tay, bàn ngón tay với chi trên và vùng cổ chân, bàn ngón chân với chi dưới.

Điều trị gãy xương do chấn thương thể thao

Việc xử trí ban đầu thường phụ thuộc vào vị trí của xương gãy, trong đó, nguyên tắc R- Rest (nghỉ ngơi) là hình thức xử lý quan trọng nhất giúp tránh di lệch xương và tổn thương phần mềm.

Chườm lạnh thường được áp dụng với các loại gãy kín, không có vết thương ngoài da tại vùng chi gãy. Thuốc chống viêm và giảm đau sẽ được bác sĩ kê đơn để giúp bạn giảm các triệu chứng khó chịu. Khi bị gãy xương, bạn cần bất động trong thời gian đủ để chữa lành bằng các hình thức bó bột hay nẹp cố định, đi nạng.

Với những gãy xương phức tạp hơn, bạn có thể cần phải phẫu thuật để giúp cố định xương trở lại vị trí ban đầu. Khi quá trình điều trị gần hoàn tất, bệnh nhân sẽ tập vật lý trị liệu theo liệu trình riêng để cải thiện khớp, tránh teo cơ, tăng cường tuần hoàn tĩnh mạch, bổ sung chất dinh dưỡng đến xương gãy.

Người đang điều trị chấn thương nên duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và tuân thủ lượng canxi được khuyến khích. Điều này sẽ giúp xương chắc khỏe, giữ cơ thể cân đối và khỏe mạnh.

Về thời gian có thể hồi phục sau chấn thương, bác sĩ Nguyệt Anh cho rằng thời gian sinh hoạt, vận động bình thường sau gãy xương chi trên khoảng 6-8 tuần và 8-12 tuần đối với chi dưới.

Để có thể chơi thể thao trở lại, bạn cần quá trình tập luyện hồi phục kiên trì. Thời gian chung để phục hồi sau khi bị gãy xương vào khoảng 6 tháng, tuy nhiên, trước đó bạn cần sự đánh giá của bác sĩ chuyên về y học thể thao.