Bị chấn thương, nên chườm nóng hay lạnh?

Chấn thương phần mềm (cơ, dây chằng, gân, da và các mô bao quanh) là chấn thương thường gặp khi bị tai nạn giao thông, lao động, trượt ngã… Nạn nhân sẽ gặp các triệu chứng như vết bầm, phù nề, sưng đau.

Nếu được xử lý ban đầu đúng cách, triệu chứng giảm tức thì, các tổn thương sẽ nhanh hồi phục. Ngược lại, việc điều trị sai cách có thể khiến vết thương trầm trọng hơn, gây nhiễm trùng, ảnh hưởng chức năng của khớp, khó khăn trong điều trị và vận động, sinh hoạt.

Theo Phó giáo sư Bùi Hồng Thiên Khanh, Trưởng khoa Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, chườm vết thương là phương pháp giảm sưng đau hiệu quả. Tuy nhiên, với việc sử dụng túi chườm, người bệnh thường xuyên mắc sai lầm khi chọn phương pháp chườm nóng hay chườm lạnh.

Người Việt thường có thói quen tự ý sử dụng thuốc giảm đau, kháng viêm để điều trị các chấn thương phần mềm. Tuy nhiên, PGS Bùi Hồng Thiên Khanh khuyến cáo điều này mặc dù mang lại hiệu quả giảm đau, một số thuốc có thể gây ra tác dụng phụ.

“Việc sử dụng thuốc cần có chỉ định của bác sĩ. Lạm dụng thuốc quá đà sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe bệnh nhân, nhất là với những người có nhiều bệnh nền”, PGS Khanh nói.

Phương pháp đúng là trong 3-5 ngày đầu, khi vết thương đang ở giai đoạn cầm máu, người bệnh nên chườm lạnh để mạch máu co lại, cô lập vùng chấn thương và giảm sưng. Sau khi chuyển sang giai đoạn sửa chữa, tái tạo mô thì mới chườm nóng để làm giãn mạch, tăng cường dòng máu tới phục hồi vết thương.

Bên cạnh đó, một số một trường hợp sử dụng biện pháp dân gian như dùng mật gấu, dầu nóng để thoa lên vết thương. Thực tế, điều này không có tác dụng giảm sưng mà còn có thể gây bỏng da, khiến vết thương sưng, phù nề nhiều hơn.

Chuyên gia này phân tích thêm khi bị chấn thương, các tổ chức tế bào vỡ ra, sự liên kết giữa các mô bị phá vỡ. Lúc này, phản ứng viêm diễn ra giúp cô lập, xử lý và tái tạo sự sống tại khu vực tổn thương.

Tuy nhiên, phản ứng viêm xảy ra quá mức sẽ gây nhiều biến loạn cho cơ thể, tình trạng sưng, phù nề nhiều hơn, đáp ứng viêm bất thường. Lúc này, người bệnh cần được can thiệp giảm viêm để tránh ảnh hưởng vận động phục hồi sau này.

Phản ứng viêm diễn ra quá mức cũng sẽ gây ra hiện tượng đau nhức dữ dội. Do đó, việc sơ cứu ban đầu cũng như xử lý phản ứng viêm rất quan trọng, ảnh hưởng lớn đến quá trình phục hồi sau chấn thương.

PGS Khanh khuyến cáo ngay sau khi bị chấn thương, người bệnh cần cố định vết thương, nghỉ ngơi, ngưng vận động để giảm tổn thương mô, sử dụng túi chườm lạnh để giảm sưng đau, giúp vết thương không lan rộng.

Vết thương cần được băng ép đúng cách và gối cao bộ phận cơ thể bị thương để giảm phù nề. Trong khoảng 1-3 ngày, nếu tình trạng không được cải thiện, cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.