Darrel Young 62 tuổi, cựu chiến binh Hải quân, có ba con gái. Năm 2014, ông lên cơn đau tim, được cấy thiết bị hỗ trợ thất trái (LVAD) - một máy bơm cơ học cho các bệnh nhân đau tim trong khi chờ được ghép tim từ người hiến.
Ngày 21/9/2018, sau ba năm ghi tên trong danh sách bệnh nhân đợi ghép tim, Darrel tới Trung tâm Y tế Newark Beth Israel, bang New Jersy, làm phẫu thuật ghép tim. Ca phẫu thuật không thành công, ông bị viêm phổi, đột quỵ, co giật. Một tuần, rồi một tháng sau ca phẫu thuật, Darrel vẫn không tỉnh lại, rơi vào trạng thái thực vật. Người thân ông đặt vấn đề với bệnh viện nhiều lần nhưng đều nhận lại những câu trả lời né tránh.
Bác sĩ chẩn đoán ông không thể tỉnh lại hay phục hồi chức năng được, kết luận bệnh nhân chết não trong hồ sơ bệnh án dù ông đang ở trạng thái thực vật. Các bác sĩ không bàn bạc với gia đình bệnh nhân về phương hướng điều trị tiếp theo, liệu gia đình có chọn cho ông cái chết êm ái không, mà tự quyết định để Darrel sống thực vật trong suốt một năm.
Ảnh chụp ông Darrel Young trước ca phẫu thuật ghép tim được người nhà chia sẻ. (Ảnh: WNYC)
Khác với bệnh nhân chết não hay hôn mê, bệnh nhân sống thực vật dù có rất ít cơ hội hồi phục vẫn cảm nhận được từng cơn đau, sự khó chịu của cơ thể. Trên thực tế, nhiều cơ quan trên cơ thể Darrel vẫn bị tổn thương sau ca cấy ghép tim. Theo Johns Hopkins Medicine, một người ở trạng thái thực vật vẫn có thể cử động nhẹ, rên rỉ và mở mắt, có phản ứng với âm thanh lớn hoặc ánh sáng chói. Một số vẫn duy trì khả năng tự thở và chu kỳ ngủ - thức như khi khỏe mạnh.
Trung tâm Y tế Newark Beth Israel thừa nhận đã "ưu tiên quyền lợi riêng hơn chất lượng cuộc sống bệnh nhân".
"Tôi biết việc làm này trái với lương tâm đạo đức, nhưng không còn lựa chọn nào khác", bác sĩ Mark Zucker, Giám đốc chương trình cấy ghép tim phổi, nói trong cuộc họp gồm một nhóm bác sĩ phẫu thuật, bác sĩ tim mạch, điều phối viên cấy ghép, y tá, nhân viên xã hội. "Chúng ta cần giữ Darrel sống ít nhất tới ngày 30/6 năm 2019, nếu không chương trình cấy ghép tạng của trung tâm sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng", Mark Zucker nói.
Các ghi âm công bố sau đó cho thấy nhóm thực hiện phẫu thuật ghép tim đã nhất trí giữ Darrel sống thực vật mà không hề cân nhắc chất lượng cuộc sống, hay nguyện vọng của gia đình ông để đảm bảo tỷ lệ cao bệnh nhân sống sót sau phẫu thuật ghép tạng cao. Đây là tỷ lệ được các cơ quan quản lý liên bang dùng làm căn cứ để đánh giá hiệu quả các chương trình cấy ghép tạng của cơ sở y tế.
Nhân viên y tế cũng bị cấm cho người nhà bệnh nhân được chọn chuyển hướng từ điều trị tích cực sang chăm sóc giảm nhẹ đến cuối tháng 9 năm nay, tròn một năm Darrel sống thực vật.
Bệnh nhân sống thực vật vẫn cảm nhận được những cơn đau, sự khó chịu của cơ thể. (Ảnh: Healthline)
Chương trình cấy ghép tim, phổi của Trung tâm Y tế Newark Beth Israel thuộc top 20 tại Mỹ, đã thực hiện thành công 1.090 ca ghép tim. Từ năm 2008 đến 2017, tỷ lệ bệnh nhân sống sót sau ghép tim của trung tâm chưa bao giờ thấp hơn 85,7%, từng đạt 96,9% năm 2012. Năm 2018, tỷ lệ thành công các ca ghép tim, phổi tại đây giảm dần. Sáu trong số 38 bệnh nhân được ghép tim tại đây đã thiệt mạng sau một năm phẫu thuật, tương đương tỷ lệ sống sót sau phẫu thuật là 84,2%. Nếu người thứ bảy là bệnh nhân Darrel thiệt mạng, tỷ lệ sống sẽ tụt xuống 81,6%, quá thấp so với tỷ lệ trung bình tại Mỹ. Khi đó, danh tiếng của trung tâm y tế và sự tồn tại của chương trình ghép tạng tại đây sẽ không còn.
Ngày 18/9, ba ngày trước kỷ niệm một năm ghép tim của Darrel, người nhà ông được một bác sĩ tim mạch và một nhân viên xã hội tìm gặp, thông báo ông đã đủ ổn định để xem xét chuyển đến một cơ sở chăm sóc dài hạn. Khi được hỏi tại sao lại chuyển bệnh nhân vào thời điểm này, hai người kia ấp úng không trả lời được.
Gia đình Darrel không hay biết về sự thật này cho đến đầu tháng 10, khi bản ghi âm lời nói của bác sĩ Mark và thành viên trong nhóm ghép tim tại cuộc họp bị tiết lộ. Taccara Beale, con gái của Darrel vô cùng tức giận: "Sao họ dám cướp đi quyền quyết định cuộc đời bố tôi từ chúng tôi".
Ông Darrel không phải là "tấm bình phong" duy nhất. Một bệnh nhân khác từng ghép tim và thận cũng trải qua trường hợp tương tự, bị kéo dài thời gian sống một năm sau phẫu thuật để đảm bảo bệnh viện đạt đủ chỉ tiêu tỷ lệ bệnh nhân sống sau ghép tạng.
Ông Arthur Caplan, Giám đốc Phòng Đạo đức Y khoa trường Đại học Y Dược New York, phát biểu sau khi nghe đoạn ghi âm: "Kéo dài 'cái chết' của một người để che giấu lỗ hổng một dự án y khoa là điều không chấp nhận được, cả về đạo đức nghề nghiệp và lòng nhân đạo".
Bình luận