5 trận đại dịch hạch khủng khiếp, người chết la liệt

(VTC News) - Trong hơn 2.000 năm qua, đã có 5 trận đại dịch với số người tử vong khủng khiếp trong lịch sử loài người.

(VTC News) - Trong hơn 2.000 năm qua, đã có 5 trận đại dịch với số người tử vong khủng khiếp trong lịch sử loài người.

Bệnh dịch hạch lây từ chuột sang người thông qua vật trung gian là bọ chét.

Dịch hạch là một bệnh truyền nhiễm cực kỳ nguy hiểm (còn gọi là cái chết đen), tiến triển cấp tính, lây lan mạnh với tỷ lệ tử vong cao, được xếp vào diện phải kiểm dịch và khai báo quốc tế.

Bệnh do trực khuẩn Yersinia pestis gây ra, lưu hành trong quần thể động vật thuộc những loài gặm nhấm (chủ yếu là chuột) và bọ chét ký sinh trên chúng. Từ đó, bệnh lây truyền sang người qua trung gian bọ chét nhiễm khuẩn.

Đại dịch đầu tiên là bệnh dịch hạch Justinian những năm 541 và 542, lấy đi sinh mạng của 5.000 người ở châu Âu, Bắc Phi và Nga, được mệnh danh là "Cái chết đen". 

Yersinia Pestis là virus gây bệnh dịch hạch này. Người mắc bệnh có những triệu chứng sốt, đau đầu, mệt mỏi, hoại tử (các mô trong cơ thể bị chết) và sưng hạch bạch huyết, đặc biệt ở nách và háng. 

Trận đại dịch đầu tiên trên thế giới đã cướp đi sinh mạng của hàng ngàn người.

Đại dịch “Cái chết đen” giai đoạn 1346-1350 lan rộng làm rung chuyển Châu Âu, Trung Đông, Nga và phía bắc châu Á. 2/3 số người bị nhiễm bệnh thiệt mạng chỉ trong vòng 4 ngày.

Năm 1665, bệnh dịch hạch tại London (Anh) đã giết chết khoảng 100.000 người (15% dân số London vào thời điểm đó). Bệnh gây ra bởi vi khuẩn Yersinia pestis qua vết cắn của bọ chét ký sinh trên cơ thể chuột nhiễm bệnh.

Dịch hạch xuất hiện trở lại tại Pháp vào đầu thế kỉ 18. Bệnh khởi phát ở Marseille vào năm 1720, căn bệnh giết chết khoảng 100.000 người dân và phải mất 2 năm, đại dịch này mới hoàn toàn bị chế ngự. 

Vào đầu năm 1771 dịch hạch tái xuất hiện ở Moscow, Nga và nhanh chóng chuyển thành đại dịch. Đại dịch này đã khiến cho kinh tế nước Nga gần như tê liệt, lương thực cạn kiệt, cuộc sống của người dân rơi vào cảnh khốn cùng.

Bệnh dich hạch tại Nga năm 1771.

Hiện nay, dịch bệnh dịch hạch đang có nguy cơ lan bùng phát trở lại. Theo thông tin chính thức của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ngày 21/11/2014, Bộ Y tế Madagascar đã thông báo WHO bùng phát dịch bệnh dịch hạch tại quốc gia này.

Ca bệnh đầu tiên được ghi nhận ngày 31/8/2014 và tử vong ngày 03/9/2014. Tính đến ngày 16/11/2014, tại nước này đã ghi nhận tổng cộng 119 trường hợp mắc bệnh dịch hạch, trong đó có 40 trường hợp tử vong. Trong số các trường hợp mắc, chỉ có 2% là dịch hạch thể phổi.

Trước đó, cơ quan đầu mối IHR của Mỹ thông báo ghi nhận 04 trường hợp mắc bệnh dịch hạch tại bang Colorado, Mỹ và Ủy Ban Kế hoạch hóa gia đình Trung Quốc cũng đã thông báo ghi nhận 01 trường hợp tử vong do bệnh dịch hạch thể phổi tại tỉnh Cam Túc (Trung Quốc).

Tổ chức Y tế thế giới cảnh báo, đây là bệnh truyền nhiễm tối nguy hiểm bởi tốc lây lan mạnh, tỷ lệ tử vong cao và diễn tiến nhanh. Người mắc có những triệu chứng sốt, đau đầu, mệt mỏi, hoại tử (các mô trong cơ thể bị chết) và sưng hạch bạch huyết, đặc biệt ở nách và háng.

Ở Việt Nam, bệnh dịch hạch thường phát triển mạnh vào mùa khô, đúng thời điểm loài chuột và bọ chét sinh sản mạnh. Trước đây, theo ước tính của Bệnh viện nhiệt đới TP HCM, trước năm 1980 số mắc bệnh ở Việt Nam là cao nhất thế giới. Trong thời kỳ 1960 - 1970, mỗi năm Việt Nam có khoảng 10.000 ca bệnh (chủ yếu ở miền Nam). 

Từ 1996 - 2000 cả nước có khoảng 140 trường hợp với 7 ca tử vong. Hai ca mắc bệnh cuối cùng (thể bạch huyết) tại Việt Nam được ghi nhận vào tháng 8/2002.

Tuy nhiên, 12 năm trở lại đây, Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh dịch hạch trên người, đồng thời qua giám sát không thấy có dịch lưu hành trên chuột và bọ chét.

 Ngọc Mai (tổng hợp)