Windows XP chính thức được công bố vào ngày 25/10/2001 nhằm kế nhiệm cho Windows 2000 không thực sự thành công. Trước khi phiên bản chính thức được phát hành vào tháng 10, phiên bản beta của Windows XP còn được gọi là Whistler.
Cái tên XP là một tham chiếu đến từ experience (tạm dịch là trải nghiệm) và được người sáng lập Microsoft Bill Gates chọn vì hệ điều hành này đại diện cho trải nghiệm người dùng đầy đủ nhất. Windows XP nhanh chóng chiếm lĩnh thị phần của các phiên bản tiền nhiệm cho đến khi hệ điều hành này trở thành hệ điều hành được sử dụng rộng rãi nhất trên thị trường và tồn tại trong một thời gian dài.
Được biết, trong khoảng thời gian 20 năm hoạt động, phiên bản tiếng Hà Lan của Windows XP đã bị ngừng hoạt động vào năm 2008. Tuy nhiên điều này dường như không ảnh hưởng nhiều đến thị phần của hệ điều hành này.
Ngay cả sau khi Microsoft chính thức kết thúc hỗ trợ Windows XP vào năm 2014, thị phần của Windows XP vẫn được duy trì ở một mức tương đối cao. Theo dữ liệu từ Netmarketshare, tính đến thời điểm hiện tại, thị phần của Windows XP cũng chiếm trên 1,15% tổng số PC trên toàn thế giới.
Windows XP là hệ điều hành yêu cầu cấu hình PC đảm bảo có RAM tối thiểu 64 MB, kết hợp ổ đĩa trống 1,5 GB và CPU lõi đơn có tốc độ xung nhịp tối thiểu 233 MHz. Ngoài ra, độ phân giải yêu cầu dành cho PC chạy Windows XP chỉ là 800 x 600 pixel. Dĩ nhiên, các thông số này kém hơn rất nhiều so với những yêu cầu trên các hệ điều hành hiện đại ngày nay như Windows 10 và đặc biệt là Windows 11. Điều này không bất ngờ bởi các tính năng có trên hệ điều hành hiện đại ngày nay mạnh mẽ hơn nhiều, trong khi phần cứng cũng cải tiến rất nhiều so với 20 năm về trước.
Windows XP ban đầu được bao gồm Internet Explorer 6, Outlook Express 6, Windows Messenger và MSN Explorer. Các tính năng mạng mới bao gồm Internet Connection Firewall, Internet Connection Sharing với UPnP, API truyền tải NAT, tính năng Quality of Service, IPv6 và Teredo, Background Intelligent Transfer Service, tính năng fax mở rộng, bắc cầu mạng, mạng ngang hàng, hỗ trợ cho hầu hết các modem DSL, kết nối IEEE 802.11 (Wi-Fi) với cấu hình tự động và chuyển vùng, TAPI 3.1, kết nối mạng qua FireWire. Tính năng mới Remote Assistance và Desktop Services cho phép người dùng kết nối với máy tính chạy Windows XP thông qua Internet, truy cập các ứng dụng, tệp, máy in và thiết bị hoặc yêu cầu trợ giúp.
Bình luận