10 hiểu biết sai lầm về não bộ con người

Có người 'não trái' và 'não phải'

Nhiều bài trắc nghiệm tâm lý trên mạng xã hội phân chia hai loại: Người logic, có khả năng phân tích tốt là người "não trái", và những ai ưa sáng tạo, có tính nghệ thuật thuộc người "não phải".

Tuy nhiên, hiện chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh rằng con người bị chi phối bởi hai bên não.

Trên thực tế, trong một nghiên cứu năm 2013, các nhà nghiên cứu từ Đại học Utah kiểm tra bộ não của hơn 1.000 người và nhận thấy không có sự khác biệt đáng kể giữa những người này về sự điều khiển, hay thống trị trong bộ não của họ.

Về cơ bản, bằng cách xem xét quét MRI hoạt động của não, cả hai bên não ít nhiều bằng nhau trong mạng lưới thần kinh và kết nối.

Chúng ta chỉ đang dùng 10% của bộ não

Thực tế, ý tưởng chúng ta chỉ sử dụng 10% bộ não của mình là hoàn toàn sai sự thật. 

Tuy nhiên, về mặt tiến hóa, đây là một ý tưởng khá khủng khiếp khi cơ thể dành quá nhiều thời gian và năng lượng để phát triển một bộ não lớn như vậy nếu phần lớn nó không được sử dụng.

Trên thực tế, chúng ta sử dụng não nhiều hơn rất nhiều, các nghiên cứu chỉ ra cách bộ não của chúng ta tham gia vào từng nhiệm vụ khó hiểu nhỏ nhất.

Mặt khác, có bằng chứng cho thấy con người có phần não dự trữ. Ví dụ, một người có thể mất một phần ý thức của bộ não nhưng vẫn có thể hoạt động bình thường.

Tất cả chúng ta đều có cách tiếp thu kiến thức riêng

Nhiều người cho rằng, não bộ con người có thể nhận kiến thức tốt hơn thông qua việc nhận thông tin bằng miệng, bằng mắt hoặc bằng cách lắng nghe.

Thực tế cho thấy, có rất ít bằng chứng khoa học về cách học tập dạng này tồn tại.

Các nhà nghiên cứu Polly Husmann và Valerie O'Loughlin phát hiện ra rằng nhiều sinh viên có sửa đổi cách học tập khác để hiệu quả hơn nhưng kết quả thi cuối kỳ vẫn không khá hơn so với những người khác.

Tất cả sẽ xuống dốc khi bạn bước sang tuổi 40

Một số kỹ năng nhận thức bị suy giảm khi bạn già đi. Ví dụ, trẻ nhỏ là người giỏi nhất trong việc học ngôn ngữ mới vì bộ não của chúng đang phát triển, về cơ bản chúng được xây dựng để tiếp thu thông tin.

Tuy nhiên, một nghiên cứu chỉ ra rằng những người lớn tuổi trải qua nhiều giông tố cuộc đời hơn, họ biết cách sử dụng ngôn ngữ một cách chính xác hơn, song bộ não đôi khi lại không hiểu được điều này.

Nhưng già đi có một số lợi ích cho não. Người già có thường có vốn từ vựng tốt hơn và phân biệt tốt hơn giữa các sắc thái của ngôn ngữ.

Ngoài ra, họ thể hiện sự khôn ngoan qua những đánh giá tinh tế về tính cách, họ biết cách đối phó tốt hơn với những xung đột và hoàn toàn dễ dàng kiểm soát cảm xúc của bản thân.

Đàn ông và phụ nữ có khả năng học khác nhau

Trong cuốn sách mới nhất "Inferior: How Science Got Women Wrong" (Tạm dịch "Bậc thấp: Khoa học đã khiến phụ nữ bị hiểu sai ra sao"), nhà báo khoa học Angela Saini khám phá những quan niệm trong bộ não của nam và nữ cùng những định kiến được truyền qua nhiều thập kỷ nghiên cứu.

Nhiều giả thuyết được đưa ra về cách đàn ông và phụ nữ học tập dựa trên sự quan sát lười biếng, cô nói trong cuốn sách. Đàn ông thường có bộ não lớn hơn, điều này hoàn toàn liên quan đến kích thước cơ thể. Đây là một lợi thế tiến hóa của con người.

Còn về khả năng hay cách học của đàn ông và phụ nữ thì chưa có bất kỳ kết luận có ý nghĩa nào phản ánh việc này. Chưa ai chứng minh được sự khác biệt đáng kể nào về giới tính trong cách các nơ-ron của con người khi kết nối với nhau, hoặc trong cách thức hoạt động của cả bộ não nam và nữ.

Con người chỉ có 5 giác quan

Từ nhỏ, chúng ta được dạy ở trường về năm giác quan: Thị giác, thính giác, vị giác, khứu giác và xúc giác. Nhưng nó thực sự phức tạp hơn thế. Một số nhà thần kinh học liệt kê tới 21 cách cảm nhận sự vật khác nhau của con người.

Ví dụ, cảm ứng thực sự là sự pha trộn của một vài giác quan khác nhau. Chúng ta có nhận thức về áp lực, sức nóng và nỗi đau, đây được gọi là sự hấp thụ.

Sự cảm nhận trong cơ thể cũng là một giác quan giúp xác định nơi chúng ta đang ở. Giống như việc ta đi dọc theo một đường thẳng rồi cố gắng chạm vào mũi mình để thử nghiệm xem mình có tỉnh táo hay không. 

Ngoài ra còn có một số giác quan giao thoa là cân bằng, đói và khát.

Uống rượu giết chết các tế bào não của bạn

Uống quá nhiều rượu có thể làm cho chúng ta nhếch nhác và sa sút. Chính vì vậy có nhiều giả định cho rằng rượu làm tổn thương các tế bào não của chúng ta.

Bên cạnh đó, lượng cồn cần thiết để tiêu diệt tế bào não thực sự sẽ gây độc cho người uống, nên nếu uống rượu vừa phải sẽ không gây ảnh hưởng đến não.

Uống quá nhiều rượu có thể gây tổn thương đến não, cụ thể là làm hỏng phần cuối của các tế bào thần kinh, phần này còn được gọi là đuôi gai, khiến quá trình trao đổi thông tin bị gián đoạn.

Tổn thương não là vĩnh viễn

Bộ não là thứ điều khiển mọi thứ trong cơ thể bạn, chính là nơi phản ánh sự sống của ý thức. Vì vậy khiến não bị tổn thương là một vấn đề lớn.

Các nhà nghiên cứu từng tin rằng con người có số lượng tế bào não hữu hạn và não không bao giờ có thể phát triển thêm nữa. Tuy nhiên, hiện nay chúng ta  biết rằng bộ não tương đối "dẻo" và có thể tạo ra các tế bào mới.

Nó cũng có thể tự hồi phục hoặc bổ sung phần còn thiếu từ các phần khác của não để giúp giải quyết các chức năng khác nhau, trong trường hợp thiệt hại không thể khắc phục.

Não giúp chúng ta biết điều gì khiến chúng ta vui hay buồn

Tất cả chúng ta có thể có một nhận thức khá tốt về những gì chúng ta thích và những gì chúng ta không thích. Tuy nhiên, hoàn cảnh thật sự xảy đến, chúng ta không kiểm soát được kịch bản và những trải nghiệm nào khiến chúng ta vui hay buồn trong thời điểm đó.

Nghiên cứu cho thấy chúng ta đánh giá quá cao sự hạnh phúc mà các hoạt động xã hội và giải trí đem lại. Hay mỗi sáng thứ hai phải khổ sở như thế nào cũng đều bị chúng ta làm quá lên.

Nếu ai đó thân thiết với bạn qua đời, bạn không thể dự đoán được nỗi đau buồn và tuyệt vọng mà bạn sẽ cảm thấy, nhưng nó cũng không có xu hướng kéo dài như mọi người mong đợi. Hóa ra, bộ não của chúng ta "kiên cường" hơn chúng ta nghĩ.

Nghe nhạc Mozart khiến bạn thông minh hơn

Nghiên cứu vào những năm 1990 tại Đại học California ở Irvine phát hiện ra rằng, nếu sinh viên nghe 10 phút của một bản sonata Mozart trước khi làm bài kiểm tra IQ, họ sẽ cải thiện điểm số của mình thêm 8 điểm. Đây được gọi là "hiệu ứng Mozart".

Nghiên cứu lại gây tranh cãi. Các nhà nghiên cứu cho rằng, các sinh viên này không hề thông minh hơn, họ chỉ thực hiện tốt hơn một số nhiệm vụ nhất định. Sau đó, không có nhà khoa học nào khác có thể lặp lại kết quả tương tự như của cuộc nghiên cứu "hiệu ứng Mozart".