Vì sao HLV Alfred Riedl không cần chức vô địch để trở thành huyền thoại?

Ở tuổi 71, HLV Alfred Riedl đã vĩnh viễn rời cõi tạm sau nhiều năm chống chọi với bệnh tật ở quê nhà. Với bóng đá Việt Nam, nhắc đến Riedl là nhắc đến một huyền thoại. Dù chưa từng vô địch như HLV Henrique Calisto hay Park Hang Seo, nhưng di sản ông Riedl để lại cho bóng đá Việt Nam là vô giá. 

Cú đấm ở Hàng Đẫy 

"HLV Alfred Riedl vung nắm đấm lên không trung đầy kiêu hãnh sau khi Văn Sỹ Hùng ghi bàn thắng thứ 3 vào lưới Thái Lan ở Bán kết cúp Tiger 98. Với cá nhân tôi đây chính là hình ảnh đẹp nhất của nhà cầm quân người Áo trong 3 nhiệm kỳ gắn bó với dải đất hình chữ S.

Không chỉ là HLV đầu tiên chiến thắng Thái Lan, ông còn góp phần nâng tầm bóng đá Việt Nam với hàng loạt cơn địa chấn trước các đội bóng mạnh của châu lục", BLV Quang Huy xúc động nhớ lại chiến thắng ngọt ngào của Việt Nam trước Thái Lan ở Tiger Cup 1998.

Cú đấm vào không trung của HLV Riedl không chỉ đầy phấn khích. Đó là cú đấm kiêu hùng của bóng đá Việt sau nhiều năm "nếm mật nằm gai". Tiger Cup 1998 không trọn vẹn khi Việt Nam thua Singapore ở chung kết sau bàn thua oan nghiệt bởi cái lưng của Sasi Kumar, nhưng đó là giải đấu đưa tuyển Việt Nam bước ra ánh sáng.

Đó là lần đầu tiên, Việt Nam đăng cai một giải đấu lớn trên sân nhà, cũng là lần đầu tiên tuyển Việt Nam không còn lo âu trước cái bóng của "người khổng lồ" Thái Lan. Đây là bước đệm để 20 năm sau, bóng đá Việt Nam chính thức xóa bỏ nỗi sợ người Thái. 

Câu chuyện thành tích của HLV Riedl cũng "bạc" như màu huy chương ông và học trò phải mang suốt 10 năm trời. 3 lần về nhì ở SEA Games, mà lần sau luôn đau đớn hơn lần trước, nhưng điều đó không quan trọng.

Mỗi HLV đều để lại giá trị cụ thể ở những giai đoạn lịch sử cụ thể. HLV Riedl không phải người hái quả, mà ông đã gieo hạt, trồng cây để những HLV tiền nhiệm tận hưởng thành quả.

Cả ba thế hệ nổi danh của bóng đá Việt, với Hồng Sơn, Huỳnh Đức, Hữu Thắng đời đầu, Văn Quyến, Quốc Vượng, Văn Trương, Bật Hiếu, đời hai hay Minh Phương, Tài Em, Công Vinh của chiếc cúp Vàng AFF Cup đều có dấu ấn của HLV Riedl.

Chia sẻ với VTC News, Hữu Thắng (nay là Chủ tịch CLB TP.HCM) dùng từ "trượng phu" để nói về người thầy cũ. "Đó là người thầy tôi rất kính trọng. Ông Riedl có tính cách rất cương trực và trượng phu. Trong những HLV nước ngoài tới Việt Nam làm việc, ông Riedl không chỉ nổi bật vì từng là cầu thủ rất giỏi ở nước ngoài, mà còn đáng quý, đáng trân trọng bởi những gì làm được".

Sự kính trọng của học trò cũ, nể phục của các cộng sự là món quà vô giá với HLV Riedl, đáng quý, đáng trân trọng hơn bất cứ danh hiệu nào ông từng để lỡ. Phong cách làm việc chuyên nghiệp, kỷ luật và tỉ mỉ của Riedl giúp nhiều học trò của ông sau này trở thành HLV giỏi như Huỳnh Đức, Hữu Thắng hay Đức Thắng.

Tiến ra biển lớn 

Những chiến thắng vinh quang nhất của bóng đá Việt đầu những năm 2000 đều mang dấu ấn của Riedl. Trong lần đầu tiên đăng cai Asian Cup, tuyển Việt Nam khiến cả châu Á choáng váng khi đánh bại UAE - "ông lớn" Tây Á với tỷ số 2-0.

Khoảnh khắc Quang Thanh và Công Vinh ghi bàn hạ UAE là tiếng gầm đầu tiên của bóng đá Việt khi bước chân ra biển lớn - sân chơi trước đây chúng ta chưa từng dám mơ. HLV Riedl giúp Việt Nam mơ lớn, dám nghĩ về những điều bất khả để xô đổ những vinh quang sau này.

Tuyển Việt Nam chỉ chịu dừng bước trước Iraq - đội vô địch giải đấu năm đó. Dưới thời HLV Riedl, Olympic Việt Nam cũng lọt vào vòng loại thứ ba của Olympic Bắc Kinh 2008.

Ông chưa một lần vô địch như Calisto, cũng chưa giúp Việt Nam trở thành thế lực tiềm tàng ở châu Á như Park Hang Seo. Nhưng đặt trong bối cảnh những gì Riedl đã có, làm được như vậy là rất giỏi.

"Ông ấy chỉ không có duyên với chức vô địch thôi, chứ giúp bóng đá Việt Nam rất, rất nhiều. Khi bóng đá Việt Nam còn xây nhà từ nóc, ông Riedl đã tối ưu hoá những điểm mạnh của đội tuyển", BLV Quang Huy phân tích. Cựu trưởng đoàn Dương Vũ Lâm cũng đồng ý khi nhấn mạnh:

"Thành tích của đội tuyển Việt Nam ở Đông Nam Á thời Riedl đã là rất giỏi. Tiger Cup 98, Riedl đã ở rất gần vinh quang rồi, tiếc là… Người ta gọi Riedl là vua về nhì, nhưng ông ấy làm rất tốt, chỉ thiếu chút may mắn thôi. Khi dẫn dắt tuyển Việt Nam, ông ấy không được hỗ trợ nhiều, làm rất cực nhọc, không được như bây giờ".

Nhân vô thập toàn. Sự cứng nhắc của HLV Riedl khiến tuyển Việt Nam thường kiệt sức khi đi đến trận đấu cuối. Nhưng đổi lại, nếu HLV Riedl không cương quyết và kiên định, Việt Nam có thể thành công trong giai đoạn nhiễu nhương, còn nghiệp dư ở nhiều khía cạnh hay không? Hỏi, cũng đã là trả lời. 

Việt Nam mãi nhớ Riedl 

20 năm sau câu nói "Bóng đá Việt Nam xây nhà từ nóc" chấn động của Riedl, thi thoảng người ta vẫn nhắc lại. Để nhớ về một thuở bóng đá Việt chỉ chạy theo thành tích, bỏ quên khâu đào tạo trẻ (mà chính Riedl là người hồi sinh), và để tự nhắc nhở rằng không thành công nào được tạo thành trên nền bóng yếu ớt. 

Phát biểu của Riedl cũng cho thấy sự bộc trực của Riedl. Ông nóng nảy, thẳng thắn và đôi khi khiến người khác mất lòng. Nhưng để phát triển, bóng đá Việt Nam cần những cú đấm trực diện như thế, chứ không phải những phát ngôn khen ngợi xuề xòa, đãi bôi.

HLV Riedl được lịch sử lựa chọn cho câu nói ấy, cũng được lịch sử lựa chọn để cùng bóng đá Việt Nam thăng hoa trên hành trình xúc cảm. Với quả thận do người thầy ở Thanh Hóa hiến tặng, Riedl luôn có một phần dòng máu Việt Nam cuộn chảy trong người. 

Ông yêu Việt Nam, và người Việt Nam sẽ không bao giờ quên công lao của ông - người vô duyên với những danh hiệu hữu hình, nhưng lại chinh phục được chiếc cúp danh giá nhất: tình yêu của người hâm mộ. Đó mới là danh hiệu không bao giờ hoen rỉ mặc cho thời gian bào mòn.

Bóng đá Việt Nam hôm nay không còn xây nhà từ nóc nữa rồi. Yên nghỉ nhé, Riedl. Việt Nam sẽ không bao giờ quên ông. Một trái tim ấm nóng tình yêu với mảnh đất hình chữ S và một nhân cách dũng cảm đã sống một cuộc đời đáng sống.