Vì sao công nghiệp ô tô Việt Nam chưa thể vươn tầm?

Theo Bộ Công Thương, các doanh nghiệp sản xuất lắp ráp ô tô trong nước đã bước đầu khẳng định vai trò, vị trí đối với thị trường ô tô trong nước, hướng tới thị trường khu vực, có bước phát triển mạnh mẽ cả về lượng và chất.

Nhiều dự án sản xuất, lắp ráp tô quy mô lớn với mục tiêu không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn hướng tới thị trường khu vực. Trong đó, nổi bật là tổ hợp sản xuất ô tô Vinfast tại Hải Phòng; các nhà máy sản xuất, lắp ráp ô tô du lịch thương hiệu Mazda, ô tô tải, ô tô bus của Thaco Trường Hải; các dự án mở rộng sản xuất ô tô du lịch và ô tô thương mại thương hiệu Hyundai của Tập đoàn Thành Công...

Trường Hải mới đây đã xuất khẩu lô xe đầu tiên (xe bus mang thương hiệu riêng của Thaco và xe du lịch thương hiệu Kia Motors) sang các quốc gia Đông Nam Á (Philippines, Thái Lan).

Đáng nói, tương quan về sản lượng giữa xe sản xuất, lắp ráp trong nước và xe nhập khẩu trong trung và ngắn hạn thay đổi theo hướng tăng về số lượng xe sản xuất, lắp ráp.

Tuy vậy, Bộ Công Thương cũng chỉ ra nhiều tồn tại và hạn chế khiến ngành công nghiệp ô tô Việt Nam chưa vươn lên tầm khu vực và quốc tế. Cụ thể như phụ thuộc lớn vào sự phân công sản xuất của các tập đoàn ô tô toàn cầu, chưa làm chủ được các công nghệ cốt lõi như động cơ, hệ thống điều khiển, hệ thống truyền động, chưa tạo được sự hợp tác - liên kết và chuyên môn hoá giữa các doanh nghiệp trong sản xuất - lắp ráp ô tô và sản xuất phụ tùng linh kiện…

Đặc biệt, giá bán ô tô trong nước vẫn cao so với trong khu vực.

Theo Bộ Công Thương, Việt Nam là nước có xuất phát điểm thấp, các ngành công nghiệp đi sau các nước trong khu vực từ 2 – 3 thế hệ. Nước ta cũng chưa có hệ sinh thái công nghiệp để tạo môi trường thuận lợi cho ngành ô tô phát triển.

Trong khi đó, dung lượng thị trường đối với ngành ô tô còn nhỏ, chưa đảm bảo tính kinh tế trong việc đầu tư sản xuất. Trình độ doanh nghiệp cũng như nguồn nhân lực ngành ô tô còn thấp. Công nghiệp hỗ trợ chưa phát triển, dẫn đến chưa tự chủ được các vật liệu cơ bản cũng như các linh phụ kiện đầu vào cho ngành công nghiệp ô tô…

Nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp ô tô trong nước, Bộ Công Thương đang kiến nghị việc sớm xem xét thống nhất phương án sửa đổi quy định của Luật thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô, khuyến khích gia tăng tỷ lệ giá trị nội địa đối với sản phẩm ô tô sản xuất trong nước nhằm duy trì và từng bước phát triển công nghiệp ô tô cũng như công nghiệp hỗ trợ cho ngành ô tô tại Việt Nam, trình Quốc hội xem xét và thông qua tại kỳ họp gần nhất.

Mục đích của chính sách này nhằm khắc phục bất lợi về giá thành giữa ô tô sản xuất trong nước và ô tô nhập khẩu.

“Do quy mô sản xuất nhỏ, cùng với ngành công nghiệp hỗ trợ trong nước kém phát triển khiến giá thành ô tô sản xuất trong nước cao hơn so với ô tô nhập khẩu từ khu vực ASEAN”, Bộ Công Thương cho biết.