Vaccine bệnh đậu mùa có hiệu quả với đậu mùa khỉ không?

Đậu mùa khỉ là bệnh lây truyền từ động vật sang người, từ người sang người khi tiếp xúc gần, qua vết thương hở, dịch cơ thể, giọt bắn lớn của đường hô hấp và qua tiếp xúc với các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh. Sự lây truyền cũng có thể xảy ra qua nhau thai từ mẹ sang thai nhi hoặc khi tiếp xúc gần trong và sau khi sinh. Tuy nhiên, bệnh đây không được xác định là bệnh lây truyền qua đường tình dục. Thời gian ủ bệnh thường từ 6-13 ngày, nhưng có thể dao động từ 5-21 ngày.

Biểu hiện triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào từng giai đoạn bệnh, nhưng tương tự như bệnh đậu mùa. Các triệu chứng thường thấy là sốt, đau đầu, đau cơ, đau lưng, sưng hạch bạch huyết, ớn lạnh, mệt mỏi, phát ban có thể nhìn giống như mụn nước xuất hiện trên mặt, bên trong miệng hoặc ở các bộ phận khác của cơ thể như bàn tay, bàn chân, ngực, bộ phận sinh dục hoặc hậu môn.

Theo WHO, tỷ lệ tử vong khi mắc bệnh đậu mùa khỉ như thống kê trước đây là từ 0-11% và cao hơn ở trẻ nhỏ. Còn theo CDC Hoa Kỳ, tỷ lệ tử vong của bệnh đậu mùa khỉ liên quan đến nhóm virus đậu mùa khỉ nhánh Tây Phi là 1%, và có thể cao hơn ở những người bị suy giảm miễn dịch.

Kết quả một số nghiên cứu trước đây tại châu Phi cho thấy, vaccine phòng bệnh đậu mùa hiệu quả khoảng 85% trong việc ngăn ngừa bệnh. Hiện một số ít quốc gia phê duyệt sử dụng vaccine phòng bệnh đậu mùa/đậu mùa khỉ thế hệ mới (thế hệ 2, 3) để sử dụng phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ.

Tính đến 18/7, WHO không khuyến cáo việc tiêm vaccine phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ rộng rãi. Các dữ liệu nghiên cứu về hiệu quả của vaccine phòng đậu mùa/đậu mùa khỉ thế hệ mới vẫn đang được nghiên cứu. Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh đậu mùa khỉ, song theo CDC Hoa Kỳ, đậu mùa khỉ giống với bệnh đậu mùa, do đó có thể sử dụng thuốc kháng virus bệnh đậu mùa điều trị cho bệnh đậu mùa khỉ.

Từ năm 1970, đậu mùa khỉ là bệnh lưu hành tại khu vực châu Phi (11 quốc gia), hầu như không ghi nhận các ca bệnh tại khu vực khác. Đến tháng 5/2022, WHO thông báo ghi nhận ca bệnh tại một số khu vực châu Âu (chùm ca bệnh đầu tiên ghi nhận tại Anh), đây là lần đầu tiên ghi nhận các ổ dịch tại các nước ngoài khu vực châu Phi. Từ đó dịch bệnh được ghi nhận sự gia tăng liên tục cả về số ca nhiễm và số quốc gia vùng, lãnh thổ (quốc gia) ghi nhận ca bệnh.

Ngày 21/5, thế giới ghi nhận 92 ca bệnh xác định, 28 ca bệnh nghi ngờ tại 12 quốc gia. Ngày 22/6, số ca mắc là 3.413 tại 50 quốc gia. Đến 23/7, WHO thông báo ghi nhận trên 16.000 ca mắc tại trên 75 quốc gia (gồm cả các quốc gia đang lưu hành dịch), trong đó 5 trường hợp tử vong.

Mặc dù Ủy ban khẩn cấp chưa thống nhất đề xuất dịch đậu mùa khỉ tại nhiều quốc gia là sự kiện y tế công cộng gây quan ngại quốc tế, song ngày 23/7/2022, Tổng Giám đốc WHO tuyên bố dịch bệnh đậu mùa khỉ tại nhiều quốc gia là sự kiện y tế công cộng gây quan ngại quốc tế. Hiện một số quốc gia gần Việt Nam như Thái Lan, Singapore, Đài Loan (Trung Quốc) đã ghi nhận ca bệnh xâm nhập.