Từ vụ 11 học sinh ăn 2 gói mì, lắp camera có giám sát được lương tâm người thầy?

Sau vụ việc “11 học sinh ăn 2 gói mì tôm” ở Trường Hoàng Thu Phố 1 (huyện Bắc Hà) bị phanh phui, Sở GD-ĐT Lào Cai đề nghị các trường THPT  lắp camera giám sát toàn bộ khu chế biến thức ăn, chia suất ăn và khu vực ăn.

Sở này cũng yêu cầu các trường tạo tài khoản và công khai tài khoản truy nhập camera để phụ huynh, tổ chức đoàn thể, các cơ quan truy cập giám sát. Sở yêu cầu hoàn thành lắp đặt xong trước ngày 10/1/2024, bằng nguồn kinh phí tự chủ của nhà trường. 

Lắp camera hay gửi hình ảnh suất ăn bán trú của học sinh là việc không mới. Tại TP.HCM, hồi đầu năm học, một số trường học ở TP Thủ Đức xảy ra các vấn đề về suất ăn bán trú.

Lúc này, những clip quay tại cơ sở cung cấp suất ăn cho một trường tiểu học ở thành phố này xuất hiện trên mạng xã hội. Trong clip, phụ huynh phát hiện thực phẩm bốc mùi, không đảm bảo an toàn. Sự việc sau đó được xác minh xảy ra ở nơi cung cấp suất ăn cho học sinh Trường Tiểu học Phú Hữu.

Trước phản ứng của phụ huynh, nhà trường đã ra quyết định cho dừng bán trú, đồng thời ngưng hợp đồng cung cấp suất ăn với đối tác. Ngoài ra, 4 trường học khác cùng hợp tác với đơn vị cung cấp suất ăn đã phải đổi đơn vị cung cấp suất ăn mới.

Để tăng cường giám sát công tác suất ăn bán trú cho học sinh, Phòng GD-ĐT TP này tiếp tục yêu cầu hằng ngày, hiệu trưởng các trường học tại TP Thủ Đức, TP.HCM sẽ chụp hình ảnh suất ăn của học sinh gửi về phòng GD-ĐT. Phòng GD-ĐT sẽ ứng dụng công nghệ thông tin, tạo một đường links để hiệu trưởng các trường gửi hình ảnh suất ăn cho hội phụ huynh, đồng thời sẽ gửi về phòng GD-ĐT.

Phòng GD-ĐT cử một chuyên viên chuyên phụ trách, nếu có vấn đề gì sẽ có minh chứng để đối sánh. Đây là sự phối hợp giữa phụ huynh, cơ quan chuyên môn cùng tham gia vào để đảm bảo an toàn cho học sinh.

Lắp camera hay hình ảnh suất ăn có giám sát được việc ăn bán trú hay không? Một hiệu trưởng trường THPT ở TP.HCM cho rằng, con người chúng ta hay sử dụng các dụng cụ khác để bao biện cho hành vi sai trái của mình. Chẳng hạn trong thi cử yêu cầu lắp camera giám sát trong phòng thi, bắt học sinh để cặp sách cách xa phòng thi 50m… thế nhưng vẫn có có chuyện lọt đề, hay tiêu cực.

Đối với việc lắp camera để giám sát bữa ăn bán trú chỉ có thể giám sát được hình ảnh suất ăn chứ không thể giám sát được dinh dưỡng hay thức ăn hư hỏng. Camera chỉ là hình ảnh bề ngoài, không thể thay thế con người trong khâu kiểm định, định lượng, định tính thức ăn, vệ sinh an toàn thực phẩm.

“Mặt khác, lắp camera chỉ là giải pháp tình thế. Thực chất, thức ăn ngon hay dở nằm ở đạo đức của người đứng đầu. Nếu người thầy có toan tính thì hình ảnh qua camera có màu mè, có đẹp cũng không phản ánh được chất lượng suất ăn.

Chất lượng suất ăn nằm ở nguyên liệu thịt, cá, gà, rau, củ, quả có tươi, sạch hay không? Nằm ở chế biến có sạch sẽ hay không? Chỉ cần người thầy mua nguyên liệu chất lượng loại 3 thay vì loại 1, hình ảnh camera cũng không thể giám sát. Như vậy chất lượng của bữa ăn bán trú nằm ở cái tâm của người thầy, chứ không nằm ở hình ảnh qua camera”, ông nói.

Một hiệu trưởng khác ở TP.HCM cũng cho rằng, việc gắn camera vừa tốn kém nhưng không mang lại giá trị đích thực về sự chăm chút cho bữa ăn bán trú của học sinh. Lắp camera chỉ là việc làm cảm tính để người dân thấy rằng khi có sự phản ánh nhà trường, các cơ quan có sự cầu thị.

“Nếu như người đứng đầu không đủ đạo đức, trách nhiệm, thức ăn của học trò sẽ không đủ dinh dưỡng, không ngon, không chất lượng", bà nói. Theo bà, không chỉ suất ăn bán trú trước đó nhiều vụ việc tiêu cực liên quan đồng phục, sữa học trò, thực phẩm… đã xảy ra. Đây là các vấn đề, hiện tượng rất cần đạo đức người đứng đầu.

"Nếu camera bị lỗi thì sao?'', thầy một giáo viên ở TP.HCM đặt câu hỏi. Theo giáo viên này, việc lắp camera chỉ là giải pháp tình thế. Giải pháp lâu dài là lập thực đơn bữa ăn và dán lên cho mọi người thấy. Khi nhà trường công khai, dán trên bảng tin, phụ huynh sẽ biết con mình ăn uống như thế nào.

Ông Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng Trường THPT Bùi Thị Xuân (TP.HCM) thông tin, để kiểm soát bữa ăn bán trú của học sinh ông yêu cầu phải lưu mẫu thức ăn hằng ngày. Mặt khác, lãnh đạo nhà trường và bộ phận quản lý học sinh cũng ăn trưa, ăn sáng cùng với suất ăn của học sinh. Như vậy khi có việc gì không hài lòng, nhà trường sẽ xử lý tại chỗ, thậm chí huỷ hợp đồng với đơn vị cung cấp suất ăn tại chỗ.

“Suất ăn đó, nếu người lớn chúng tôi ăn thấy ngon chắc chắn học sinh của chúng tôi ăn cũng sẽ ngon. Còn nếu chúng tôi ăn dở, học sinh ăn cũng sẽ dở. Chúng tôi ăn để kiểm tra, thẩm định, kiểm định hằng ngày”, ông Phú nói.

Hiệu trưởng cho hay việc này sẽ phải khiến đơn vị cung cấp suất ăn phải e dè nếu có manh nha tiêu cực. Đối với việc học sinh ăn ngoài, ông Phú cho hay, trường tôn trọng quyết định của học sinh, gia đình nhưng ông đã đi ăn hết tất cả các quán ăn ở xung quanh trường, sau đó chia sẻ cho học trò quán ngon hay dở, đồng thời căn dặn phụ huynh để học sinh ăn uống ở những nơi đảm bảo an toàn.