Thăng trầm làng hoa Sa Đéc: Từ làng hoa đến thành phố hoa

Thăng trầm làng hoa trăm tuổi

Nói đến hoa và kiểng, người ta không thể không nghĩ đến địa danh Sa Đéc (tỉnh Đồng Tháp). Gần một trăm năm qua, nơi đây nổi tiếng khắp cả nước với nghề trồng hoa kiểng, cây cảnh truyền thống. 

Từ làng hoa Tân Quy Đông ngày nào cho đến khi trở thành thành phố hoa Sa Đéc hôm nay là một chặng đường dài, ghi dấu biết bao sự đổi thay và những công lao của các bậc tiền nhân mở nghiệp với nghề trồng hoa kiểng.

Ông Nguyễn Nhất Thống - Chủ tịch Hội Sử học TP Sa Đéc cho biết, theo lời kể của các bậc cao niên trong nghề trồng hoa kiểng ở Sa Đéc, thế hệ đầu tiên đặt nền móng cho nghề xuất hiện từ những năm cuối thế kỷ XIX đến năm 1930. Trong giai đoạn khai mở này, hoa kiểng được trồng với số lượng ít, chỉ đáp ứng nhu cầu nhỏ lẻ, chưa có điều kiện để đi bán ở nhiều nơi.

Bước sang giai đoạn thứ hai, khoảng từ năm 1930 - 1945, giao thương hàng hóa có nhiều thuận lợi, hoa kiểng Sa Đéc có điều kiện phát triển, sánh vai với hoa kiểng xứ Cái Mơn (Bến Tre), Gò Vấp (Sài Gòn) và Đà Lạt (Lâm Đồng) mỗi dịp xuân về. Cảnh trên bến dưới thuyền nhộn nhịp vận chuyển những giỏ hoa, chậu kiểng đi khắp Nam kỳ lục tỉnh đã làm say lòng biết bao tao nhân mặc khách.

Đến giai đoạn 1945 - 1975, khi đất nước chìm trong chiến tranh, một trong những người kiên trung bám trụ với ruộng hoa vườn kiểng phải kể đến ông Dương Hữu Tài (thường gọi là Tư Tôn). Ông tìm mọi cách để duy trì vườn hoa và sưu tầm những giống hoa mới, đặc biệt là hoa hồng và nổi danh với tên tuổi Vườn hồng Tư Tôn. Nơi đây trở thành vườn ươm những giống hoa hồng mới cho Sa Đéc, khu vực Nam bộ và cả nước. Từ đây, Sa Đéc trở thành xứ sở của các loài hoa vang danh khắp nơi.

Từ sau năm 1975 - 1990, sau ngày thống nhất đất nước, hoa kiểng cũng hòa chung niềm vui nhưng sau đó kinh tế khó khăn, thiên tai lũ lụt, chiến tranh biên giới xảy ra, đất nước đứng trước nhiều thử thách, lo toan, hoa kiểng bị xem như một thú vui xa xỉ, diện tích bị thu hẹp dần. Những người trồng hoa kiểng giai đoạn này gặp nhiều gian nan để tạo dựng lại làng nghề trong giai đoạn đổi mới.

Từ năm 1990 - 2015, những thế hệ thứ năm của nghề trồng hoa kiểng Sa Đéc tiếp tục phát huy lợi thế cạnh tranh, tiềm năng, ứng dụng những thành tựu của khoa học kỹ thuật, công nghệ sinh học, lai giống, ghép cây, chiết cành …

Tạo việc làm cho hàng chục nghìn lao động

Theo ông Nguyễn Văn Hon - Chủ tịch UBND TP Sa Đéc, từ khi hoa kiểng được chọn là 1 trong 5 ngành hàng chủ lực phát triển theo Đề án Tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Đồng Tháp, diện mạo Làng hoa Sa Đéc mỗi năm có sự chuyển mình mạnh mẽ.

Quy mô và giá trị sản xuất hoa kiểng Sa Đéc phát triển vượt bậc, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho cư dân Sa Đéc. Đến nay, diện tích hoa kiểng ở Sa Đéc trên 680ha với hơn 2.300 hộ dân trồng hoa và trên 2.000 loài hoa kiểng.

Nơi đây trở thành một trong những vựa kiểng lớn nhất ĐBSCL, góp phần tạo việc làm cho hàng chục ngàn lao động sản xuất, kinh doanh, chăm sóc hoa kiểng cho khắp cả nước và xuất khẩu tiểu ngạch sang một số nước.

Nhờ có hoa quanh năm nên Sa Đéc lúc nào cũng có du khách đến tham quan. Nhiều homestay, điểm du lịch cộng đồng, khu vui chơi được hình thành, trở thành điểm đến hấp dẫn dành cho du khách.

Từ năm 2015 - 2019, các điểm tham quan du lịch, di tích lịch sử, văn hóa trên địa bàn Sa Đéc thu hút hơn 2,5 triệu lượt khách đến tham quan (trong đó khách quốc tế gần 170.000 người). Riêng năm 2020, do ảnh hưởng của dịch COVID-19 nên số lượng khách tham quan du lịch giảm hơn so với trước.

Cũng theo Chủ tịch UBND TP Sa Đéc, trong thời gian tới, địa phương tiếp tục vận động người dân phát triển thêm mô hình du lịch cộng đồng nhằm phục vụ du khách tham quan ngày càng tốt hơn.

Tỉnh Đồng Tháp cũng đã chỉ đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia TP.HCM xây dựng Đề án Làng văn hóa du lịch Sa Đéc trên diện tích khoảng 510ha. Đây là 1 trong 10 mô hình Làng văn hóa du lịch gắn với xây dựng nông thôn mới được chọn thí điểm của cả nước, hướng đến mục tiêu kiến tạo điểm đến du lịch đặc thù có tính hấp dẫn và cạnh tranh cao của khu vực và quốc gia.