Tết Hàn thực 2025 là ngày nào?

Tết bánh trôi bánh chay (Tết Hàn thực) là một trong những ngày lễ truyền thống đặc sắc của người Việt Nam. Ngày lễ này không chỉ gợi nhắc về cội nguồn mà còn là dịp để thể hiện tấm lòng hiếu thảo, tưởng nhớ tới tổ tiên qua những phong tục độc đáo.

Tết Hàn thực 2025 là ngày nào?

Theo phong tục cổ truyền, ngày 3/3 Âm lịch hàng năm là ngày Tết Hàn thực. Năm 2025, Tết Hàn thực rơi vào thứ Hai, ngày 31/3 Dương lịch.

Năm nay, Tết Hàn thực diễn ra vào ngày đầu tuần, những gia đình không sắp xếp được thời gian cúng vào ngày thứ Hai thì có thể cúng trước trong ngày nghỉ cuối tuần để việc chuẩn bị mâm lễ được chỉn chu, tươm tất.

Nguồn gốc ngày Tết Hàn thực

Tết Hàn thực (Tết ăn đồ lạnh) được cho là có nguồn gốc từ Trung Quốc. Trong ngày này, người Trung Quốc thường dùng thức ăn lạnh, đồ nguội như một cách thể hiện sự tôn trọng đối với Giới Tử Thôi - một vị hiền sỹ nổi tiếng trung thành với Tấn Văn Công, vua nước Tấn thời Xuân Thu - Chiến Quốc.

Khi Tấn Văn Công phải bỏ nước lưu vong lánh nạn, sống cảnh lang thang nay nước Tề mai nước Sở, Giới Tử Thôi là một trong những bề tôi hết lòng phò trợ, đi theo suốt 19 năm. Khi lương thực cạn kiệt, Giới Tử Thôi thậm chí còn lén cắt một miếng thịt đùi của mình nấu để dâng vua, hành động này khiến vua Tấn vô cùng cảm kích.

Thế nhưng, sau khi giành được ngôi báu, lúc phong thưởng cho những người có công, vua Tấn lại quên mất Giới Tử Thôi. Ông không nhắc vua mà lặng lẽ đưa mẹ già vào núi sống ẩn dật. Một thời gian sau, vua Tấn nhớ ra và cho người đi tìm nhưng ông kiên quyết không rời núi.

Vua Tấn quyết định đốt rừng để ép Giới Tử Thôi xuất hiện, nhưng ông vẫn không ra, hai mẹ con chết cháy đúng ngày 3/3 Âm lịch. Vua Tấn lập miếu thờ và hạ lệnh kiêng dùng lửa trong ba ngày để tưởng nhớ. Từ đó, hàng năm vào ngày 3/3, người dân chỉ ăn các món nguội đã chuẩn bị sẵn.

Với người Trung Quốc, Tết Hàn Thực là dịp để nhắc nhở mọi người về lòng biết ơn và sự trung thành thông qua việc tưởng nhớ Giới Tử Thôi.

Còn ở Việt Nam, tuy cũng tổ chức Tết Hàn thực vào ngày 3/3 nhưng cách thực hiện và ý nghĩa của ngày lễ này lại hoàn toàn khác biệt. Người Việt Nam thường gọi ngày này là "Tết bánh trôi bánh chay". Người dân không kiêng đốt lửa nấu nướng, mọi sinh hoạt diễn ra bình thường.

Các gia đình dâng lễ cúng lên bàn thờ gia tiên để cúng tổ tiên và thần linh, tùy vào điều kiện mà có thể bày biện lễ vật thịnh soạn hay đơn giản, nhưng không thể thiếu bánh trôi, bánh chay. Đây là những món bánh truyền thống tượng trưng cho tấm lòng thành kính, sự biết ơn của con cháu đối với ông bà tổ tiên. Bánh trôi, với hình dáng tròn trịa, tượng trưng cho sự viên mãn, trong khi bánh chay có lớp vỏ trắng mềm, thể hiện sự thanh khiết.

Ngày này cũng là dịp để mọi người trong gia đình Việt quây quần bên nhau, trao gửi tình thương yêu và cùng nhau thưởng thức những món ăn truyền thống đậm đà bản sắc dân tộc.