Tại sao Israel không lường trước cuộc tấn công của Hamas?

Theo National Interest, cuộc tấn công của Hamas vào Israel ngày 7/10 là một bất ngờ không chỉ về tính chất mà còn về những diễn biến chưa từng có đi kèm: cộng đồng tình báo Israel không lường trước được cuộc tấn công, quân đội Israel thiếu phản ứng nhanh ban đầu hiệu quả, kéo theo sự áp đảo của Hamas trong những giờ đầu. Mặc dù vẫn còn quá sớm để xác định nguyên nhân của những tình huống này, nhưng chuyên gia Arman Mahmoudian - nhà nghiên cứu tại Viện An ninh Quốc gia và Toàn cầu của Đại học Nam Florida, đưa ra những yếu tố có thể là một phần của bức tranh. 

Cộng đồng tình báo chuyển hướng

Trong những năm gần đây, cộng đồng tình báo Israel chủ yếu tập trung vào Iran và các khu vực biên giới của nước này với Syria và Lebanon. Về cơ bản, Israel được cho là sử dụng khả năng tình báo chủ yếu để chống lại sự phát triển của các chương trình hạt nhân và đạn đạo của Iran, bên cạnh đó ngăn chặn việc chuyển thiết bị quân sự tiên tiến từ Iran qua Syria cho lực lượng Hezbollah ở Lebanon.

Những cảnh giác cao độ gần đây của Tel Aviv liên quan đến việc Iran và Hezbollah cùng xây dựng một sân bay ở Nam Lebanon, các hoạt động của lữ đoàn Hussein ở Syria và việc Hezbollah dựng lều gần đây ở thành phố Ghajar. Như vậy cộng đồng tình báo có thể đang chuyển hướng chú ý, và trong bối cảnh này, Hamas được suy đoán đã trông cậy vào sự chuyển hướng để cố gắng làm trầm trọng hóa vấn đề. Tính đến thời điểm hiện tại, cả Israel và bất kỳ nguồn tin nào khác đều không biết chính xác những gì diễn ra bên trong Hezbollah, và loạt diễn biến liên quan có phải hoạt động “báo động giả” hay không.

Chỉ ba tuần trước, vào ngày 12/9, nhóm gọi là "phòng tác chiến chung" của Dải Gaza, bao gồm nhiều dân quân Palestine khác nhau do cánh quân sự của Hamas, lữ đoàn al-Qassam chỉ huy, đã tập trận quân sự. Nhóm thực hành các cuộc tấn công bằng tên lửa hàng loạt, sử dụng máy bay không người lái và các kỹ thuật chiến tranh du kích cải tiến trong đô thị. Tất cả những chiến thuật này đã được sử dụng trong cuộc tấn công mới đây, tuy nhiên cộng đồng tình báo Israel không lường trước được.

"Tê liệt chiến thuật"

Trong hầu hết các cuộc xung đột, Israel được cho là có lợi thế gây bất ngờ cho đối thủ bằng các cuộc tấn công trên không hàng loạt nhằm gây ra sự “tê liệt chiến thuật”. Tuy nhiên, trong cuộc xung đột gần đây, Hamas không chỉ lấy đi lợi thế này mà còn sử dụng điều đó chống lại lực lượng phòng vệ Israel (IDF). 

Để tạo nên tình trạng “tê liệt chiến thuật” này, quân Hamas đã sử dụng chiến lược tập trung lực lượng vào các điểm xâm nhập cụ thể, sau đó tiến quân nhanh chóng, sau đó là các đợt tấn công theo giai đoạn phía sau tuyến phòng thủ của Israel. Ngoài ra, Hamas dường như đã cố gắng tạo ra sự hỗn loạn trong công chúng và đánh lạc hướng quân đội Israel bằng cách tiến hành các cuộc tấn công từ biển bằng thuyền và tàu lượn chạy bằng động cơ.

Những đổi mới về chiến thuật của Hamas cũng bao gồm việc sử dụng vũ khí mới và triển khai hỏa lực ở quy mô chưa từng có. Nhìn lại cuộc xung đột năm 2021 với Israel, Hamas dường như nhận ra rằng mặc dù không thể vượt qua Iron Dome về mặt công nghệ nhưng họ có thể vượt qua khả năng nạp đạn của hệ thống này. Bằng cách tập trung hỏa lực, phóng nhiều tên lửa, đạn pháo và máy bay không người lái cảm tử về phía lãnh thổ Israel, họ hy vọng sẽ làm lực lượng này quá tải. 

Trong cuộc xung đột này, Hamas còn như đang cố gắng vô hiệu hóa một trong những lợi thế lớn của Israel - ưu thế trên không - bằng cách bắt 100 người Israel làm con tin. Trong khi mục tiêu chính của việc bắt giữ con tin được tuyên bố là để trao đổi với tù binh - các nhà phân tích cho rằng Hamas có thể đang giam giữ họ trong các boongke và đường hầm. Chiến thuật này không chỉ hạn chế sự tự do di chuyển của không quân Israel mà còn làm tăng khả năng gây ra những thiệt hại thứ cấp. 

Điều gì xảy ra tiếp theo?

Cuối cùng, bất chấp những chiến thuật trên, khả năng quân sự bất cân xứng giữa Israel và Hamas vẫn rõ ràng. IDF vẫn có ưu thế về nhiều mặt. Nhưng điều đó cũng đặt ra câu hỏi: tại sao cuộc tấn công lại được phát động?

Hiện tại, chuyên gia cho rằng có vẻ như Hamas muốn lợi dụng các con tin để gây áp lực lên Israel, nhằm giảm bớt các hạn chế đối với Dải Gaza hoặc được thả tù nhân. Ngoài ra, tất cả các hành động của Hamas cũng có thể là một phần của một chiến lược lớn hơn, nhằm lôi kéo IDF vào một cuộc tiến quân trên bộ vào Dải Gaza và  vào một cuộc chiến tranh tiêu hao. Cần chờ thêm để có câu trả lời.