Nồng độ bụi PM2.5 cao nhất 5 năm qua, Bộ TN&MT khuyến cáo người Hà Nội hạn chế ra đường

Ngày 1/10, Tổng cục Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố báo cáo về chất lượng không khí tại Hà Nội và TP.HCM trong tháng 9/2019.

Tại Hà Nội, trong hai tuần qua, chất lượng không khí (AQI) liên tục có những ngày nồng độ bụi PM2.5 vượt ngưỡng cho phép theo quy chuẩn Việt Nam.

Số liệu đưa ra dựa trên 13 trạm quan trắc tự động, liên tục trên địa bàn thành phố khoảng thời gian từ 12/9 đến 29/9 cho thấy, nồng độ bụi PM2.5 có xu hướng tăng từ ngày 12 đến 17/9, sau đó giảm từ 18 đến 22/9 và tăng cao trở lại  từ 23 đến 29/9.

Trong các ngày từ 15 đến 17/9 và 23-29/9 có đến trên 75% giá trị PM2.5 trung bình 24 giờ của các trạm vượt tiêu chuẩn Việt Nam. Đặc biệt từ 25 đến 29/9, toàn bộ các trạm đều có giá trị PM2.5 trung bình 24 giờ vượt tiêu chuẩn. Các trạm quan trắc đo đạc gồm 1 trạm của Tổng Cục môi trường, 11 trạm của thành phố Hà Nội và 1 trạm của sứ quán Mỹ.

Kết quả tính toán chỉ số chất lượng không khí (AQI) tại các trạm trong các ngày từ 12 đến 29/9 cho thấy, chỉ có 5/18 ngày có AQI ở mức trung bình (ngày 12, 18, 19, 21 và 22/9), các ngày còn lại chỉ số AQI luôn ở mức kém (AQI>100).

AQI có xu hướng gia tăng và duy trì ở mức cao trong các ngày từ 23-29/9, nhiều trạm AQI ngày tăng cao gần tới mức xấu, đặc biệt trong ngày 29/9 còn ghi nhận giá trị AQI ngày của trạm Đại sứ quán Mỹ vượt mức xấu (AQI>200).

Các khoảng thời gian ghi nhận giá trị PM2.5 tăng và duy trì ở mức cao thường là đêm và sáng sớm, AQI giờ vào những khoảng thời gian này cũng ở mức kém (AQI>100), thậm chí có những giờ lên đến mức xấu (AQI>200).

Đặc biệt, trong liên tiếp các ngày từ 25 đến 30/9 ghi nhận một số trạm AQI giờ vượt ngưỡng 200, ở mức xấu vào buổi sáng. Tuy nhiên, AQI giờ ở mức xấu chỉ có tại một số vị trí và có tính thời điểm. So sánh nồng độ bụi PM2.5 trong các tháng qua các năm từ 2013 đến 2019 cho thấy, PM2.5 trong các tháng năm 2019 có xu hướng giảm. Riêng tháng 9, nồng độ bụi tăng mạnh so với các tháng trước đó và so với cùng kỳ các năm từ 2015-2018.

Theo Tổng cục Môi trường, nguyên nhân dẫn đến xu hướng biến động bụi PM2.5 tại các thành phố phía Bắc, trong đó có Hà Nội phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết khí hậu.

Trong đó, nồng độ bụi mịn PM2.5 tăng cao là do vào thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi, khối không khí lạnh khuếch tán xuống nước ta, tạo nên dãy hội tụ nhiệt đới kết hợp với không khí lạnh gây hiện tượng nghịch nhiệt làm gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm trong không khí.

Đặc biệt, sáng sớm là khoảng thời gian gió lặng nên khả năng phát tán chất ô nhiễm thấp. Khi có ánh sáng mặt trời đốt nóng lớp không khí gần mặt đất, không còn hiện tượng nghịch nhiệt, bụi PM 2,5 đỡ phát tán, chất lượng không khí được cải thiện hơn.

Bên cạnh đó, hoạt động đốt rơm rạ ở các khu vực ngoại thành cũng làm gia tăng nồng độ bụi PM2.5 trong không khí.

Ngoài ra, lượng mưa trong tháng 9 năm 2019 rất thấp, hầu như toàn bộ khu vực Hà Nội  không có mưa trong nhiều ngày từ 21-30/9. Đây cũng có thể là một trong những nguyên nhân làm bụi tăng đột biến trong không khí.

Tại TPHCM, tháng 9 cũng là thời điểm giao mùa, điều kiện thời tiết bất lợi dẫn đến hiện tượng nghịch nhiệt, làm giảm khả năng hòa trộn và phát tán các chất ô nhiễm trong không khí. Ngoài ra, hiện tượng sương mù quang hóa cũng xuất hiện, khiến chất lượng không khí thay đổi theo chiều hướng xấu.

Tổng cục Môi trường kiến nghị người dân trong cần đặc biệt chú ý đến vấn đề ô nhiễm môi trường. Khi thời tiết giao mùa, ban ngày nắng to, hanh khô, ban đêm nhiệt độ không khí mặt đất khá thấp, hiện tượng nghịch nhiệt vẫn có thể xảy. Do đó, nồng độ bụi PM2.5 có thể tiếp tục duy trì ở mức cao, tại một số thời điểm trong ngày, đặc biệt là đêm và sáng sớm.

Tổng cục Môi trường  khuyến cáo người dân, đặc biệt là trẻ em, người lớn tuổi, phụ nữ mang thai, người mắc các bệnh hô hấp hạn chế ra ngoài, hạn chế tham gia giao thông và các hoạt động ngoài trời. Trong trường hợp ra ngoài, người dân nên đeo khẩu trang và kính mắt.