Những người thuộc nhóm nguy cơ cao mắc ung thư phổi

Ung thư phổi là một trong 3 ung thư thường gặp nhất. Đây cũng là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu do ung thư ở phạm vi toàn cầu. Tại Việt Nam, ung thư phổi đứng hàng thứ hai chỉ sau ung thư gan. Ước tính mỗi năm có khoảng 23.000 trường hợp mắc mới, gần 21.000 trường hợp tử vong và con số này không ngừng tăng lên.

Nguy cơ từ khói thuốc

Theo các bác sĩ khoa Ngoại lồng ngực, Bệnh viện K Trung ương, trong các bệnh ung thư nói chung, ngoài yếu tố gene di truyền, môi trường sống là yếu tố chính thúc đẩy hình thành tế bào ung thư.

Đối với ung thư phổi, khói thuốc lá là nguyên nhân liên quan 85-90% số trường hợp. Chúng làm tăng nguy cơ ung thư phổi gấp 20-30 lần so với người không hút thuốc. Khói thuốc lá cũng liên quan các ung thư vùng đầu mặt cổ, thận, bàng quang, tử cung và thực quản. Ngoài ra, khói thuốc góp phần làm tăng các bệnh lý tim mạch và hô hấp.

Tại Việt Nam, tỷ lệ nam giới hút thuốc khoảng 40% và hơn 70% số bệnh nhân ung thư phổi được chẩn đoán khi bệnh đã ở giai đoạn tiến triển hoặc giai đoạn muộn. Sàng lọc và chẩn đoán sớm là cách duy nhất giúp cải thiện thời gian sống và giảm chi phí điều trị.

Tuy nhiên, không phải bất cứ trường hợp nào hút thuốc cũng có nguy cơ cao mắc ung thư phổi. Do đó, việc giáo dục sức khỏe và truyền thông có vai trò quan trọng giúp cải thiện tỷ lệ bệnh nhân được phát hiện ung thư phổi ở giai đoạn sớm.

Những người nguy cơ cao mắc ung thư phổi

Khói thuốc lá có hơn 7.000 chất gây độc và có ít nhất 69 chất được biết tới có khả năng gây ung thư. Những người hút thuốc lá thường xuyên và trong thời gian dài, độc tố tích lũy gây đột biến gene dẫn đến hình thành khối u ác tính. Trường hợp có nguy cơ cao mắc ung thư phổi liên quan thuốc lá là những người trên 50 tuổi và hút trên 20 bao thuốc mỗi năm.

Ví dụ, một người đàn ông 60 tuổi hút 20 điếu thuốc trong một ngày và hút thuốc trong vòng 30 năm. Người này sẽ thuộc nhóm có nguy cơ cao mắc ung thư phổi.

Ở bệnh nhân này, dù đã bỏ hút thuốc lá nhưng chưa đủ 15 năm, họ vẫn cần phải sàng lọc bằng cắt lớp vi tính lồng ngực liều thấp hàng năm để phát hiện những hình ảnh nghi ngờ ung thư phổi.

Không chỉ bản thân người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư phổi, những người hút thuốc lá thụ động cũng tăng đáng kể tỷ lệ mắc bệnh so với trường hợp không phơi nhiễm khói thuốc.

Ngoài khói thuốc lá, các chất gây ung thư như aminag, arsen, chất phóng xạ là những yếu tố nguy cơ của ung thư phổi.

Những bệnh nhân ung thư vùng đầu cổ, ung thư bàng quang hoặc bệnh nhân trước đó đã xạ trị vùng lồng ngực cho thấy tăng đáng kể khả năng xuất hiện ung thư phổi nguyên phát. Tiền sử gia đình có người mắc ung thư phổi cũng là yếu tố đáng lưu ý trong tầm soát phát hiện sớm ung thư phổi.

Ngoài ra, các bệnh nhân có bệnh lý nền liên quan thuốc lá như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hoặc xơ phổi cũng là yếu tố nguy cơ của ung thư phổi.

Tại Bệnh viện K, trong quá trình khám và điều trị bệnh nhân ung thư phổi, các bác sĩ thấy rằng những người hút thuốc đều biết khói thuốc lá có thể gây ung thư phổi nhưng tỷ lệ được sàng lọc, phát hiện sớm bệnh này còn rất thấp.

Bên cạnh đó, một tỷ lệ lớn bệnh nhân được chẩn đoán ung thư phổi dù không tiếp xúc với khói thuốc lá và các yếu tố gây ung thư phổi khác.

Ung thư phổi ở giai đoạn sớm thường không có triệu chứng hoặc rất mờ nhạt, thậm chí khi bắt đầu có triệu chứng bệnh đã ở giai đoạn muộn. Dưới đây là những triệu chứng gợi ý ung thư phổi bạn không nên bỏ qua:

• Ho khan kéo dài;
• Ho máu;
• Đau ngực âm ỉ;
• Khó thở, khó nuốt;
• Sút cân không rõ nguyên nhân.

Trên đây là những yếu tố nguy cơ chính có thể dẫn đến ung thư phổi. Trong đó, khói thuốc lá là yếu tố nguy cơ hàng đầu nhưng đây cũng là yếu tố có thể thay đổi được. Nói không với thuốc lá không chỉ làm giảm tỷ lệ mắc ung thư nói chung và ung thư phổi nói riêng, chúng còn giúp hạn chế mắc và tử vong do bệnh lý tim mạch và hô hấp.