Nhà xuất bản Giáo dục lý giải về sách 'ngọng'

(VTC News)- “Hoạt động liên kết xuất bản dường như bị tư nhân thao túng, lũng đoạn, chủ yếu vì mục tiêu lợi nhuận, từ đó cho ra đời không ít những sách kém chất lượng, sách sai” - Ông Ngô Trần Ái, Tổng giám đốc NXB Giáo dục Việt Nam chia sẻ.

Xung quanh câu chuyện hàng loạt các cuốn sách tham khảo cho học sinh tiểu học do nhiều NXB lớn trong nước phát hành nhưng lại “ngọng", sai chính tả và sai kiến thức được báo chí phản ánh trong thời gian qua, VTC News đã có cuộc trao đổi với ông Ngô Trần Ái, Tổng giám đốc NXB Giáo dục Việt Nam về vấn đề này.

- Với tư cách là người có kinh nghiệm lâu năm trong quản lý hoạt động xuất bản, ông cho rằng nguyên nhân nào dẫn tới việc hàng loạt sách tham khảo cho học sinh tiểu học “ngọng chính tả” và sai kiến thức trầm trọng?

Ông Ngô Trần Ái- TGĐ Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (Ảnh internet

Hoạt động này dường như bị tư nhân thao túng, lũng đoạn, chủ yếu vì mục tiêu lợi nhuận, từ đó cho ra đời không ít những sách kém chất lượng, sách sai. Chỉ nói riêng về thị trường sách tham khảo (STK) giáo dục được đưa vào nhà trường, có nhiều STK sai về kiến thức cơ bản thuộc các môn học vẫn được bán ngoài thị trường.

Chủ yếu do một số đối tác tư nhân làm và liên kết với một số nhà xuất bản mà các NXB ấy không kiểm soát được nội dung chuyên môn của sách, do không có biên tập viên chuyên ngành, hoặc do không tuân thủ đầy đủ quy trình biên tập và đọc duyệt bản thảo.

Ở đây có một nghịch lí là STK giáo dục thuộc ngạch sách giáo dục, nhưng nội dung lại không do ngành giáo dục quản, mà dường như thả nổi. Bên cạnh sách sai kiến thức là hiện tượng sao chép, xào xáo, vi phạm  bản quyền sách của NXB khác…

- Như vậy, phải chăng chúng ta nên xóa bỏ hình thức liên doanh, liên kết trong việc xuất bản các sản phẩm giáo dục?

Điều này rất nguy hại vì các thế hệ học sinh sử dụng những cuốn sách sai kiến thức đó sẽ dẫn tới những hậu quả khó lường. Vì vậy, chúng tôi cho rằng nếu còn duy trì phương thức liên doanh, liên kết, cần có những quy định chặt chẽ, có chế tài hợp lí nhằm hạn chế, chấm dứt những mặt bất cập, thậm chí tiêu cực của hoạt động này.

- Thưa ông, ở cấp quản lý nhà nước hiện có điều luật nào quy định hoạt động liên kết trong xuất bản các sản phẩm giáo dục?

Được biết Dự thảo Luật Xuất bản sửa đổi đang trình Quốc hội cũng đề cập tới vấn đề liên doanh, liên kết xuất bản theo tinh thần bổ sung các quy định về mặt pháp lí nhằm hạn chế những bất cập của hoạt động này. Đó là những tín hiệu đáng mừng.

Chúng ta chờ đợi và hi vọng vàonhững điều chỉnh của Luật Xuất bản sửa đổi, hi vọng vào hoạt động liên doanh, liên kết xuất bản sẽ phát huy được những mặt tích cực, hạn chế được những mặt bất cập như đã nói ở trên.

Hoạt động liên kết xuất bản dường như bị tư nhân thao túng, lũng đoạn, chủ yếu vì mục tiêu lợi nhuận, từ đó cho ra đời không ít những sách kém chất lượng, sách sai. Ông Ngô Trần Ái, Tổng Giám đốc NXB Giáo dục Việt Nam

- Thưa ông, để những cuốn sách tham khảo có giá trị hơn, phục vụ tốt hơn công tác giảng dạy cho học sinh thì cần phải đảm bảo các yếu tố nào?

Muốn có những cuốn sách tham khảo phổ thông có chất lượng, cần lưu ý mấy điểm sau:

Về phía đơn vị tổ chức bản thảo, tổ chức xuất bản:

Phải có bản thảo tốt. Muốn có bản thảo tốt phải mời được tác giả giỏi. Tác giả giỏi là những người giỏi cả về khoa học cơ bản và khoa học giáo dục, có kinh nghiệm viết sách giáo dục, hiểu rõ đối tượng sử dụng sách.

Tổ chức biên tập, đọc duyệt theo đúng quy trình biên tập. Biên tập viên phải đúng chuyên môn, chuyên ngành; có kinh nghiệm làm sách giáo dục.

Cơ quan xuất bản phải xiết chặt quản lí, có cơ chế và biện pháp để kiểm tra nội dung chuyên môn của bản thảo, có biện pháp giám sát các điều khoản cam kết của đối tác liên kết xuất bản.

Về phía cơ quan quản lí nhà nước:

Cần có những quy định chặt chẽ đối với hoạt động liên doanh, liên kết xuất bản (Ví dụ: Việc liên kết của NXB với đối tác phải thực hiện bằng hợp đồng. Cục Xuất bản (thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông) quy định nội dung cơ bản phải có trong hợp đồng liên kết).

Phải có những chế tài phù hợp, đủ mạnh, nhằm từng bước đưa hoạt động liên doanh, liên kết xuất bản đi vào nề nếp.

Sách tham khảo "ngọng chính tả" đến khó tin lại cho học sinh lớp 1

- Ông có lời khuyên nào cho các bậc phụ huynh để họ có thể lựa chọn cho con em của mình những cuốn sách tốt nhất giữa một rừng sách tham khảo hiện nay?

Khi lựa chọn STK phổ thông cho con, các bậc phụ huynh lưu tâm mấy điểm sau:

Chọn tác giả: Tên tác giả ghi ở bìa ngoài của cuốn sách. Nên chọn những tác giả viết STK đồng thời là tác giả sách giáo khoa; những tác giả nổi tiếng quen thuộc, được xã hội và nhà trường đánh giá cao. Trong việc này, nếu có sự tư vấn của các thầy cô giáo thì càng tốt.

Chọn nhà xuất bản: Tên nhà xuất bản cũng ghi ở bìa ngoài của cuốn sách. Nên chọn các NXB chuyên xuất bản sách giáo dục, có truyền thống và kinh nghiệm xuất bản sách giáo dục; những NXB làm ăn nghiêm túc, có uy tín, được xã hội và nhà trường đánh giá cao. Việc này nếu có sự góp ý của thầy cô giáo của các cháu thì càng tốt.

Chọn sách có chất lượng về nội dung và hình thức: Các bậc phụ huynh có thể xem tên sách, mục lục sách để có cảm nhận về nội dung sách; xem bìa sách, cách trình bày trong sách để có cảm nhận về hình thức sách. Từ đó, có thể đánh giá sơ bộ được về chất lượng cuốn sách.

Giá cả và một số vấn đề có liên quan khác cũng là những yếu tố cần quan tâm khi lựa chọn sách cho con em mình.

Xin cảm ơn ông!

Phạm Thịnh (thực hiện)