Tháng 8/2013, giám đốc tài chính Huawei Meng Wanzhou gặp đại diện ngân hàng HSBC và có một buổi thuyết trình giống như nhiều doanh nhân khác vẫn làm. Dù vậy, theo Washington, phần thuyết trình Power Point này của bà Meng vô cùng bất thường và các thông tin được đưa ra để gian lận, giúp Huawei tránh khỏi lệnh trừng phạt của Mỹ và EU với Iran, qua đó nỗ lực lừa đảo liên quan đến hàng trăm triệu USD.
Cáo buộc vi phạm lệnh trừng phạt với Iran là điểm chính trong vụ việc giám đốc tài chính Meng Wanzhou bị bắt giữ tại Canada theo yêu cầu của Mỹ ngày 1/12. Hiện bà Meng đang được bảo lãnh tại ngoại ở Canada, trong khi chờ một phiên tòa dẫn độ về Mỹ.
Giám đốc tài chính Huawei Meng Wanzhou (Mạch Vãn Chu). (Ảnh: VIA)
Tập tin thuyết trình của bà Meng bao gồm 17 trang Power Point, được đưa ra Tòa án tối cao British Columbia, Canada. Cả công tố viên Mỹ và luật sư của bà ban đầu đều đồng ý rằng tập tin nhằm giải quyết lo ngại của HSBC rằng Huawei có thể đang vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ khi làm ăn ở Iran, dẫn đến HSBC cũng sẽ vi phạm nếu tiếp tục làm việc. Ngân hàng này rất lo lắng không muốn vướng vào rắc rối với các công tố viên Mỹ - năm 2012 họ đã đồng ý trả một khoản phạt 1,9 tỷ USD để tránh một cáo trạng về tội rửa tiền.
Dù vậy, Mỹ cho rằng tài liệu thể hiện sự lừa đảo của bà Meng khi tràn ngập những diễn giải sai lệch và không đúng sự thật. Luật sư của bà phủ nhận kịch liệt điều này.
“Cho rằng tài liệu Power Point này nhằm lôi kéo HSBC tiếp tục cung cấp dịch vụ tài chính là vô lý. Ngoài ra, dù một văn bản như thế này có thể thuyết phục HSBC hay không thì điều cần làm rõ là ý định phạm pháp của bà Meng, trong khi đây là một văn bản được cả một bộ phận lớn của Huawei thực hiện” – luật sư David J.Martin nói tại phiên tòa ngày 7/12.
Mấu chốt cáo buộc
Tài liệu Power Point tập trung vào mối quan hệ giữa Huawei và Skycom Tech Co, một công ty Hong Kong làm việc với Huawei ở Iran.
Một trang trong tài liệu thuyết trình được nộp tại tòa án.
Theo John Gibb-Carsley, luật sư chính phủ Canada đại diện cho Mỹ tại phiên điều trần, Huawei có thể đang vô tình thực hiện việc kinh doanh với Skycom chống lại các lệnh trừng phạt, trong khi các ngân hàng không biết. Khi các ngân hàng tỏ ra lo ngại về mối quan hệ giữa Huawei và Skycom – vì một bài báo từ Reuters nói bà Meng có quan hệ với Skycom – bà đã cố gắng kiểm soát thiệt hại bằng cách tự thể hiện cho các ngân hàng rằng Huawei và Skycom tách bạch với nhau, trong khi thực tế không phải như vậy. “Skycom là Huawei, đây là mấu chốt của sự xuyên tạc thông tin” - John Gibb-Carsley nói.
Phần thuyết trình được bà Meng thực hiện bằng tiếng Trung với phiên dịch để đảm bảo sự chính xác trong ngôn ngữ. Một bản dịch tiếng Anh được HSBC đề nghị và bà Meng đã sắp xếp để chuyển bản dịch đến ngân hàng này ngày 3/9/2013.
Tại tòa, Huawei cung cấp phiên bản tiếng Anh được bộ phận pháp chế của công ty chuẩn bị. Trong phiên bản này viết Huawei hoạt động ở Iran tuân thủ chặt chẽ các luật có thể áp dụng, các quy định và lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc, Mỹ và EU. Mối liên hệ giữa Skycom và Huawei là hợp tác kinh doanh bình thường, Skycom được mô tả là đối tác làm việc với Huawei trong bán hàng và dịch vụ ở Iran.
Bà Meng được cho là nói dối về mối quan hệ giữa Skycom và Huawei.
Bà Meng nói tại cuộc thuyết trình: “Huawei từng là cổ đông của Skycom, và tôi từng là thành viên Ban Giám đốc của Skycom, nhằm quản lý mối quan hệ đối tác của chúng tôi và giúp Skycom thực hiện các yêu cầu liên quan đến quản lý tốt hơn.” Dù vậy, chiến lược này sau đó không còn cần thiết vì Huawei sẽ làm việc tại Iran thông qua các công ty con địa phương, vì thế Huawei đã bán hết cổ phần tại Skycom và bà Meng rời khỏi vị trí trong Ban Giám đốc, bà nói.
Nhưng trong yêu cầu bắt giữ của Mỹ ghi rõ Skycom hoạt động với tư cách chi nhánh tại Iran của Huawei để giúp công ty này duy trì các dịch vụ ngân hàng và giám đốc tài chính Meng đã liên tục nói dối về bản chất mối quan hệ.
Theo cáo buộc của Mỹ, điều này nhằm giúp Huawei chuyển tiền ra khỏi Iran và các nước bị trừng phạt khác thông qua nhiều ngân hàng, bao gồm “Cơ quan tài chính 1” – được đội pháp lý của bà Meng xác định là HSBC. Những giao dịch này liên quan đến hàng trăm triệu USD. Nói cách khác, dù bà Meng thuyết trình rằng Huawei chỉ hợp tác với Skycom, thực tế Huawei hoàn toàn điều khiển Skycom, theo cáo buộc.
Quan trọng hơn, bà Meng không chỉ tự mình thực hiện phần thuyết trình, mà cả tuyên bố bằng văn bản (đã gửi sang HSBC) và bằng miệng (trong cuộc họp) của bà đều cho thấy bà có nhận thức cá nhân về vấn đề và những gì mình tuyên bố, khi sử dụng từ “tôi”.
HSBC sau đó tiếp tục làm ngân hàng của Huawei. Tuy nhiên, tháng 4/2015, ủy ban đánh giá rủi ro của ngân hàng này họp tại New York để quyết định có cung cấp dịch vụ ngân hàng cho chi nhánh Huawei tại Mỹ hay không và đã quyết định từ chối.
Skycom giải thể năm 2017, theo Bloomberg.
Bình luận