Ngày 1/9/2011, Ngân hàng Hàng hải Việt Nam (MSB) ký Hợp đồng mua 500 trái phiếu với tổng trị giá là 500 tỷ đồng do Công ty CP dịch vụ hỗ trợ và Phát triển đầu tư (IOC) phát hành. Đến hạn thanh toán, Công ty IOC không trả được nợ nên MSB khởi kiện Công ty IOC ra Tòa án có thẩm quyền theo quy định.
Vụ án được giải quyết bằng Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự số 08/2016/QĐST-KDTM ngày 28/9/2016 của Tòa án TP. Hội An, tỉnh Quảng Nam.
Theo đó, Công ty IOC phải thanh toán nợ cho MSB số tiền 687.885.000.000 đồng và lãi phát sinh kể từ thời điểm thi hành án.
Liên quan đến sự việc này, nhiều ý kiến chỉ ra việc mua bán có nhiều điểm bất thường.
Thứ nhất, các cổ đông và HĐQT nhiệm kỳ mới của IOC đã rà soát hồ sơ và phát hiện ra năm 2011, IOC phát hành trái phiếu trái phép khi không đủ điều kiện, không tuân thủ quy định về phương thức phát hành nhưng vẫn được ngân hàng này chấp nhận mua.
Thứ hai, Biên bản Họp HĐQT của IOC ngày 12/8/2011 về việc thông qua việc phát hành trái phiếu riêng lẻ, có chữ ký của ông Huỳnh Trung Nam, thành viên HĐQT bị làm giả.
Thứ ba, dù chưa có báo cáo kiểm toán, nhưng ngân hàng vẫn mua trái phiếu của IOC với lãi suất tới 15%/năm, gấp 3 lần tỷ suất lợi nhuận sau thuế bình quân 3 năm liên tiếp của IOC là 5,3% .
Trong khi đó, Mục B, khoản 2, điều 88 Luật doanh nghiệp 2005 đã có quy định: “Công ty không được quyền phát hành trái phiếu khi tỷ suất lợi nhuận sau thuế bình quân của 3 năm liên tiếp trước đó không cao hơn mức lãi suất dự kiến cho cho trái phiếu”.
Trả lời những vấn đề này, trong văn bản của MSB gửi tới báo chí mới đây, MSB khẳng định, công ty IOC có đầy đủ điều kiện để phát hành trái phiếu.
Cụ thể, về loại hình doanh nghiệp, IOC là Công ty cổ phần, đến thời điểm phát hành trái phiếu, IOC đã hoạt động được 7 năm (theo quy định tối thiểu là 1 năm).
IOC cũng có báo cáo tài chính của năm liền kề trước năm phát hành được kiểm toán, cụ thể là Báo cáo tài chính đã được kiểm toán cho năm tài chính kết thúc ngày 31/12/2010 (năm liền kề trước năm phát hành trái phiếu) bởi Công ty hợp danh Kiểm toán Việt Nam (CPA VIETNAM).
Kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh năm liền kề năm phát hành phải có lãi: theo Báo cáo tài chính đã được kiểm toán cho năm tài chính kết thúc ngày 31/12/2010 thì Công ty IOC có lợi nhuận sau thuế là 9.743.027.263 đồng.
IOC cũng có phương án phát hành trái phiếu được tổ chức, cá nhân có thẩm quyền thông qua , cụ thể là Biên bản họp HĐQT số 18/BB-HĐQT ngày 12/8/2011 và Nghị quyết của HĐQT Công ty IOC số 19/NQ-HĐQT ngày 12/8/2011, thể hiện HĐQT IOC đã thông qua phương án phát hành trái phiếu riêng lẻ 2011. Phương án phát hành trái phiếu đã được Công ty IOC công bố công khai. Bản công bố thông tin được tư vấn bởi Công ty cổ phấn chứng khoán Đại Dương phát hành ngày 01/9/2011.
Đối với việc biên bản họp HĐQT dùng chữ ký giả của ông Huỳnh Trung Nam (nếu có), MSB cho rằng, Biên bản số 18/BB-HĐQT có chữ ký của ông Nam được sử dụng công khai tại Công ty IOC, được cung cấp hoặc công bố công khai cho các đối tác, đơn vị tư vấn, cơ quan nhà nước có thẩm quyền từ năm 2011 đến nay.
Biên bản này cũng như các chứng cứ khác đều được cung cấp cho Tòa án nhân dân thành phố Hội An, đã được Tòa án xem xét, đánh giá theo Điều 96, Bộ luật tố tụng dân sự 2004 nên có đầy đủ giá trị pháp lý.
Về thông tin Công ty IOC có vốn điều lệ 100 tỷ, phát hành trái phiếu 500 tỷ, MSB cho rằng, Luật chứng khoán 2006 cũng như Nghị đinh số 52 đều không quy định tỷ lệ bắt buộc giữa vốn điều lệ và tổng mức trái phiếu phát hành. Theo Luật Chứng khoán, để phát hành trái phiếu ra công chúng, tổ chức phát hành chỉ cần có vốn điều lệ từ 10 tỷ đồng trở lên. Đối với việc phát hành trái phiếu riêng lẻ của IOC, Nghị định 52 không có quy định về mức vốn điều lệ tối thiểu phải đăng ký.
Cuối cùng, về vấn đề IOC phát hành trái phiếu với lãi suất 15%/năm, gấp 3 lần tỷ suất lợi nhuận sau thuế bình quân 3 năm liên tiếp là 5,3%/ năm, MSB khẳng định: “Theo Điều 88 Luật Doanh nghiệp 2005 thì việc Công ty IOC phát hành trái phiếu cho MSB – là tổ chức tài chính thì không áp dụng điều kiện về tỷ suất lợi nhuận sau thuế bình quân của ba năm liên tiếp.
Nghị định 52 – văn bản pháp luật chuyên ngành về phát hành trái phiếu thuộc hệ thống văn bản pháp luật về chứng khoán cũng không quy định về tỷ suất lợi nhuận này. Lãi suất trái phiếu IOC được xây dựng theo Điều 9 Nghị định 52 và đã được tư vấn bởi Công ty cổ phấn chứng khoán Đại Dương theo đúng quy định của pháp luật”.
Bình luận