ITA - cổ phiếu 'vang bóng một thời' của chị em họ Đặng vẫn bết bát?

Phiên giao dịch sáng nay 26/4, mã chứng khoán ITA của Công ty cổ phần Đầu tư và công nghiệp Tân Tạo (Tân Tạo) tiếp tục lao dốc 0,34%, mỗi cổ phiếu mất 10 đồng, xuống mức 2.970 đồng/cổ phiếu.

Từ đầu năm, mã ITA trải qua 77 ngày giao dịch (từ 1/1 – 26/4), biến động giá giảm 2,94%, tương ứng mất 90 đồng mỗi cổ phiếu. Trong năm 2018, mã này giao dịch 248 ngày (1/1/2018 – 31/12/2018), giá giảm 8,9%.

ITA vốn là cổ phiếu đình đám thời Tân Tạo còn vàng son. Cao điểm khoảng 10 năm trước, mã chứng khoán từng nằm trong nhóm VN30 này có lúc đạt trên 150.000 đồng/cổ phiếu.

Cùng với kết quả kinh doanh đi xuống của Tân Tạo, mã ITA cũng lao dốc không phanh. Liên tục trong 8 năm qua, cổ phiếu này vẫn miệt mài dò đáy, thậm chí có lúc xuống dưới 2.500 đồng/cổ phiếu.

Nguyên nhân khiến ITA suy giảm được cho là xuất phát từ việc doanh nghiệp này kinh doanh bết bát, hàng loạt kế hoạch khủng được báo cáo nhưng không hoàn thành, mục tiêu lãi cao đều đổ vỡ hoặc không thể về đích.

Mặc dù vẫn có lãi, nhưng từ nhiều năm nay, ITA không chia cổ tức cho cổ đông. Tại đại hội đồng cổ đông thường niên 2018, khi được cổ đông thắc mắc về thời gian nhận được cổ tức trong tương lai, đại diện ITA cho biết công ty đẩy mạnh hoạt động kinh doanh, tạo lợi nhuận và sẽ lên kế hoạch chia lợi nhuận cho cổ đông. Tuy nhiên, khả năng cổ đông ITA “nhịn” thêm một năm cổ tức nữa là rất cao.

Báo cáo tài chính đã kiểm toán 2018 của ITA cho thấy, doanh nghiệp này chỉ đạt lợi nhuận 81 tỷ đồng, khá thấp so với quy mô vốn sở hữu hơn 10.000 tỷ đồng và tổng tài sản hơn 13.000 tỷ đồng.

Lợi nhuận thấp chưa phải điều đáng ngại nhất của ITA. Theo kiểm toán, Tân Tạo đang đối mặt nhiều khoản nợ và khó khăn trong thu hồi khoản nợ đến hơn 3.500 tỷ đồng.

Cụ thể, tại báo cáo tài chính, kiểm toán cho rằng đánh giá của ban Tổng giám đốc Tân Tạo về khả năng thu hồi khoản đầu tư của ITA vào Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Năng lượng Tân Tạo (TEDC) và Công ty cổ phần Năng lượng Tân Tạo 2 với số tiền lần lượt 1.753 tỷ đồng và 418 tỷ đồng là “không chắc chắn”. Ngoài ra, kiểm toán cũng nhấn mạnh về khả năng thu hồi khoản phải thu TEDC là 1.343 tỷ đồng.

Kiểm toán nhấn mạnh các vấn đề liên quan đến tiền thuê đất tại Khu công nghiệp Tân Tạo - Khu mở rộng và Khu công nghiệp Tân Đức. Theo đó, lũy kế đến ngày 31/12/2018, ITA đã ghi nhận doanh thu một lần cho toàn bộ thời gian cho thuê lại đất tại Khu công nghiệp Tân Tạo - Khu mở rộng trên tổng diện tích 904.047 m2 và Khu công nghiệp Tân Đức trên tổng diện tích gần 1,9 triệu m2.

Giá vốn tương ứng bao gồm tiền thuê đất phải trả dựa trên đơn giá thuê đất ước tính theo hợp đồng thuê đất hàng năm và các phụ lục hợp đồng liên quan đã được ký kết với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền tại thời điểm ghi nhận doanh thu.

Theo quy định, ITA có nghĩa vụ nộp tiền thuê đất cho nhà nước một lần cho toàn bộ thời gian thuê của diện tích đất đã được cho thuê lại nêu trên theo đơn giá thuê đất trả tiền thuê đất một lần mà số tiền này có thể chênh lệch so với số tiền ITA đã trích trước.

Tuy nhiên, vẫn chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể về việc xác định đơn giá nêu trên. Do vậy, ITA và các cơ quan quản lý địa phương vẫn chưa xác định được đơn giá thuê đất một lần cho toàn bộ thời gian thuê tương ứng với diện tích đất nêu trên.

Vào ngày lập báo cáo tài chính kiểm toán, ITA cho biết đang trong quá trình làm việc với Kiểm toán Nhà nước Việt Nam để xác định tiền thuê đất phải trả cho diện tích đất đã được cho thuê lại nêu trên và ban Tổng giám đốc cũng đã nộp các hồ sơ cần thiết đến các cơ quan nhà nước. Hiện ITA đang chờ phản hồi và kết quả sau cùng vẫn chưa xác định được.

ITA tiền thân là Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng kinh doanh cơ sở hạ tầng KCN tập trung Tân Tạo. Thành lập năm 1993, gắn liền với tên tuổi bà Đặng Hoàng Yến và ông Đặng Thành Tâm. Bà Yến giữ chức chủ tịch Hội đồng quản trị ITA kể từ 1996 tới nay và hiện đang năm giữ 5,79% vốn. Ông Đặng Thành Tâm cũng từng đưa ra các hứa hẹn về triển vọng cổ phiếu ITA, nhưng thực tế, từ nhiều năm nay, mã này vẫ miệt mài dò đáy.