Hầm tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên bị thay đổi thiết kế

Tường hầm metro bị thay đổi thiết kế

Ngày 25/12, trả lời VTC News, ông Nguyễn Văn Tám - Phó giám đốc Sở Giao thông vận tải TP.HCM xác nhận, đường hầm metro số 1 từ ga Bến Thành đến ga Nhà hát thành phố đã có sự thay đổi về thiết kế. Độ dày tường vây từ 2m bị giảm xuống còn 1,5 m. Thay đổi này Thanh tra TPHCM đã kết luận và Sở GTVT đã có văn bản báo cáo UBND TPHCM. 

Tuy nhiên việc tổng chiều dài tường vây đường hầm metro bị thay đổi thiết kế ông Tám cho biết chưa nắm rõ.

Theo Phó giám đốc Sở Giao thông vận tải TP.HCM, hiện các đơn vị chức năng liên quan đã thuê tư vấn độc lập để thẩm tra và đưa ra giải pháp để đảm bảo an toàn. 

Cũng theo ông Tám, mới đây, Trưởng Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM Lê Nguyễn Minh Quang đã nộp đơn xin nghỉ việc với lý do cá nhân. Tuy nhiên, UBND TP.HCM chưa có quyết định chính thức về việc này nên ông Quang vẫn đang công tác bình thường.

Cũng trong thời điểm này, Phó trưởng Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM Hoàng Như Cương xin nghỉ phép đi Mỹ từ nửa đầu tháng 12 khi chưa được cấp thẩm quyền cho phép theo quy định. Thời gian xin nghỉ phép của ông Cương bắt đầu từ ngày 10 đến hết ngày 31/12/2018.

Lý do xin nghỉ việc không hưởng lương là để giải quyết việc gia đình. Đồng thời, ông Cương cũng đề nghị tiếp tục giải quyết cho ông được nghỉ việc theo đơn nghỉ việc đơn phương đã gửi trước đó ngày 16/11/2018.

Tuyến metro liên tục đội vốn, chậm triển khai

Tuyến metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên) có tổng chiều dài 19,7 km, gồm 2,6 km đi ngầm và 17,1 km trên cao. Dự án được UBND TP.HCM phê duyệt vào năm 2007 với tổng vốn đầu tư là 1,09 tỷ USD (tương đương 17.390 tỷ đồng).

Năm 2009, tư vấn chung của dự án đã tính toán và xác định lại, tổng mức đầu tư hơn 47.300 tỷ đồng (hơn 235.500 triệu Yên Nhật), đội vốn gần 30.000 tỷ.

Theo Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM, nguyên nhân tăng vốn là do sự biến động giá của nguyên – nhiên liệu, việc tăng lương tối thiểu từ năm 2006 đến năm 2009, còn lại là do khối lượng xây dựng cho dự án nhằm đem lại hiệu quả đầu tư và khai thác cao hơn cho dự án.

Ngoài ra, việc cập nhật tỷ giá Yên Nhật và Việt Nam đồng, tỷ lệ tính toán các chi phí dự phòng, rủi ro trượt giá được cập nhật theo quy định mới, tính tới năm 2019 cũng làm cho tổng vốn đầu tư tăng lên đáng kể.

Còn theo UBND TP.HCM, nguyên nhân đội vốn do đơn vị tư vấn trong nước thiếu kinh nghiệm, do loại hình đường sắt đô thị (metro) còn quá mới mẻ tại Việt Nam nên chưa cập nhật được giá trị đầu tư thực tế.

Do vậy, Thành phố đã đề nghị Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tuyển chọn tư vấn độc lập để làm việc này. JICA chọn 2 đơn vị của Singapore, trong đó có công ty quản lý hầu hết hệ thống metro của Nhật.

Tháng 8/2011, sau khi lấy ý kiến các bộ ngành, Thủ tướng cho phép UBND TP.HCM phê duyệt điều chỉnh dự án với tổng mức đầu tư mới là hơn 47.300 tỷ đồng.

Trong khi đó, tuyến metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương) dài 11,3 km (trong đó có 9,3 km đi ngầm) được phê duyệt vào năm 2010 với tổng vốn đầu tư hơn 1,3 tỷ USD. Đến nay, tổng mức đầu tư dự án là gần 2,1 tỷ USD (tăng 51% so với ban đầu).

Dự án tăng 240 triệu USD do trượt giá và lạm phát trong 5 năm qua (2010 – 2015), nguyên vật liệu và tiền lương; tăng 460 triệu USD do tối ưu hóa thiết kế, bổ sung khối lượng như thiết kế ga ngầm phù hợp với điều kiện địa chất thực tế (tường dày hơn, ga dài hơn...), bổ sung giao cắt với các tuyến khác...

Ngoài ra việc thay đổi tỷ giá giữa Việt Nam đồng và USD, EURO; các thủ tục Việt Nam và các nhà tài trợ thường xuyên thay đổi làm chậm trễ tiến độ dự án, phát sinh chi phí cho các tư vấn, tăng chi phí do trượt giá, lạm phát cũng làm tăng tổng mức đầu tư.

Đối với tuyến metro số 5 (giai đoạn 1), đoạn ngã tư Bảy Hiền – cầu Sài Gòn dài gần 9 km, khi đăng ký danh mục dự án ODA ước khoảng 833 triệu EURO (năm 2011). Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện nay, tổng mức đầu tư của dự án ước khoảng 1,56 tỷ EURO (tăng 87%).

Theo Ban Quản lý đường sắt đô thị, dự án tăng vốn là do tính toán lại khối lượng của toàn bộ dự án, trượt giá từ năm 2010 đến năm 2014 của 2 đồng tiền EURO và Việt Nam đồng, do chế độ chính sách tiền lương thay đổi; bổ sung 5% chi phí quản lý dự án, chi phí tư vấn tăng 7% theo quy định mới...

Đại sứ Nhật ra tối hậu thư

Tháng 11/2018, Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam đã gửi Bí thư Thành ủy TP.HCM cũng như lãnh đạo Chính phủ, Bộ KH-ĐT, Bộ GTVT liên quan đến số tiền chậm trả cho nhà thầu, tư vấn dự án tuyến đường sắt đô thị số 1 TP.HCM.

Đại sứ Nhật Bản Umeda Kunio cho biết, việc chậm phê duyệt quyết định đầu tư điều chỉnh khiến dự án chưa được phân bổ ngân sách từ tháng 10/2017. 

Ông Umeda Kunio đề nghị TP.HCM báo cáo Bộ Chính trị và Ủy ban Thường vụ Quốc hội sớm phê duyệt quyết định đầu tư điều chỉnh phân bổ ngân sách cho dự án. 

Đặc biệt, theo Đại sứ Nhật, TP.HCM đã cam kết sẽ tạm ứng thanh toán bằng ngân sách của thành phố cho đến khi Trung ương phân bổ ngân sách cho dự án.

Tuy nhiên, do nhiều vướng mắc khiến thủ tục thanh toán cho các nhà thầu trên thực tế chưa thực hiện được. Số tiền chậm thanh toán cho nhà thầu thi công và nhà thầu tư vấn đã lên đến hơn 100 triệu USD.

“Áp lực lên các nhà thầu cũng đã đến mức giới hạn, nếu đến cuối tháng 12 mà các vấn đề này không được giải quyết thì tôi rất lấy làm tiếc về việc dự án sẽ buộc phải ngừng thi công”, Đại sứ Umeda Kunio cảnh báo.

Đại sứ Umeda Kunio cho biết, phần khối lượng công việc đã hoàn thành, dù có chỉ đạo từ UBND TP.HCM từ ngày 29/6 yêu cầu BQLDA ký kết biên bản ghi nhớ và tạm ứng thanh toán 80% giá trị khối lượng công việc cho đến khi thiết kế được phê duyệt, tuy nhiên ông Lê Nguyễn Minh Quang không thực hiện việc ký kết biên bản ghi nhớ, tạm ứng thanh toán gói thầu CP1a, CP2 và tạm ứng thanh toán gói thầu CP1b.

Về gói thầu CP2 (xây dựng đoạn metro đi trên cao dài 17,1 km) mà liên danh nhà thầu Sumitomo - Cienco 6 đang thực hiện, theo Đại sứ Nhật Bản, việc thi công gói thầu đã bị chậm trễ vì vướng giải phóng mặt bằng dẫn tới việc liên danh nhà thầu đã thi công vượt quá ngày hoàn thành gói thầu theo hợp đồng hiện tại (tháng 1/2018).

Với lý do này, Sở Tài chính TP.HCM đã đưa ra ý kiến không thể thanh toán chi phí thi công sau ngày hoàn thành gói thầu theo hợp đồng nên việc thanh toán chi phí thi công từ sau tháng 1 đang bị dừng lại. 

Tuy nhiên, phía Nhật Bản thông tin Bộ Xây dựng đã có văn bản nêu ý kiến về việc có thể thanh toán chi phí thi công dù vượt quá ngày hoàn thành gói thầu theo hợp đồng. Do đó, Đại sứ Nhật Bản đề nghị Thành phố chỉ đạo các bên liên quan xúc tiến thủ tục để sớm nối lại việc thanh toán chi phí thi công kể từ sau tháng 1 cho nhà thầu.

Thông tin về việc giải ngân, thanh toán cho các nhà thầu, ngày 20/11/2018, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Trần Vĩnh Tuyến cho biết: “Tiền Thành phố đã ứng nhưng do vướng thủ tục nên hiện chưa giải ngân được. Đây là dự án lớn, Thành phố đang gấp rút triển khai nhưng vẫn phải tuân thủ đúng theo quy định, nếu không kho bạc sẽ không giải ngân”.