Halloween du nhập vào Việt Nam khi nào?

Với sự phát triển của công nghệ, ngày nay, con người càng dễ dàng tiếp cận và hội nhập văn hóa thế giới. Không khí Halloween nhờ đó cũng cùng lúc lan tỏa khắp hành tinh.  

Halloween vào Việt Nam từ bao giờ?

Halloween là lễ hội văn hóa có nguồn gốc từ Kitô giáo, được tổ chức vào ngày 31/10 hàng năm để tưởng nhớ các vị thánh, các vị tử đạo và tín hữu trung kiên đã qua đời theo phong cách hài hước, và để con người không còn sợ hãi cái chết. Đây cũng là dịp để giáo dục con người tránh xa những điều xấu, không nên chơi đùa với "ma quỷ" - những đức tính ác, xấu xa, lừa lọc.

Lễ hội Halloween được cho là du nhập vào Việt Nam khoảng hơn 20 năm trước và dần trở nên phổ biến, nhất là trong giới trẻ. Tương tự các ngày lễ khác như Giáng sinh, Lễ tình nhân Valentine…, Halloween là sản phẩm văn hóa có nguồn gốc phương Tây được người Việt Nam tiếp nhận trong thời kỳ đổi mới, nhưng không mang nặng tính nghi lễ như lễ hội gốc.

Khi tiếp nhận các giá trị văn hóa từ bên ngoài, người Việt Nam luôn có sự tiếp biến, sàng lọc để giữ lại những gì phù hợp với môi trường và bản sắc Việt, góp phần xây dựng đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân ngày càng phong phú, đa dạng.

Mục đích và ý nghĩa ngày Halloween ở Việt Nam

Halloween thường được biết đến như ngày lễ tưởng niệm và chào đón những linh hồn người chết trở về nhà. Điều này gắn liền với câu chuyện dân gian về chàng trai trẻ tên Jack. Khi còn sống, Jack là người rất cô đơn, lạc lõng. Những tưởng khi chết đi, anh sẽ được giải thoát nhưng trớ trêu thay, Jack lại trở thành một cô hồn không có chốn dung thân.

Thương cho số phận tội nghiệp của Jack, những người ở cõi trần đã cho anh một ngày trở lại dương thế để ui chơi thoải mái với họ. Muốn Jack không lạc lõng với hình dáng của một bóng ma, người trần cũng hóa trang thành ma quỷ để linh hồn Jack có thể trà trộn vào đám đông cho bớt cô đơn. Đây là ý nghĩa nhân văn của lễ hội Halloween.

Theo thời gian và trong quá trình lan tỏa khắp thể giới, lễ hội Halloween bị lược bỏ dần những quan niệm về tín ngưỡng mà được coi là ngày hội mà mọi người đều có thể vui chơi qua việc hóa thân thành những nhân vật trong truyền thuyết, cổ tích. Qua đó, trẻ em được giáo dục lòng dũng cảm, sự can đảm để chiến thắng nỗi sợ hãi ma quỷ và bóng đêm, sống tốt đẹp.

Nếu như với các quốc gia ở phương Tây, Halloween là ngày lễ dành riêng cho người đã khuất thì đối với người Việt, tháng 7 Âm lịch mới là thời khắc để linh hồn người chết quay trở về. Halloween ở nước ta đơn giản là dịp để công chúng, đặc biệt là giới trẻ tổ chức các hoạt động hóa trang nhằm mục đích vui chơi giải trí là chính.

Vào dịp này, các trường học, siêu thị, nhà hàng và gia đình tổ chức vui chơi lễ hội ma với nhiều hình thức khác nhau, trưng bày những hình ảnh, hiện vật mang hình thù ma quái kinh dị để tạo ấn tượng. Bên cạnh các nhân vật trong truyền thuyết, nhiều hình tượng hoá trang rùng rợn được giới trẻ sử dụng. Chương trình văn nghệ biểu diễn trong đêm hội thường xoay quanh các chủ đề như: Chuyện may rủi trên đời, chuyện về ma quỷ, phù thủy, quái nhân...

Nguồn gốc lễ hội hoá trang Halloween

Theo các nhà nghiên cứu, từ "Halloween" là dấu vết còn lại của lễ hội All Hallow's Eve (lễ thánh) bắt nguồn từ nhà thờ Thiên Chúa giáo. Ngày 1/11 là ngày lễ mà người theo đạo Thiên Chúa bày tỏ lòng thành trước thánh thần.

Vào thế kỷ V trước Công nguyên, mùa màng ở xứ Celtic (Ireland) kết thúc vào ngày 31/10 và ngày hội Halloween được gọi là ngày lễ Samhain (có nghĩa là gieo trồng). Đây cũng chính là ngày khởi đầu năm mới của người Celtic. Trong thời gian này, những vị thần của mùa xuân và mùa hè không còn ngự trị mà nhường chỗ cho thần Chết.

Theo quan niệm xưa của người Celtic, linh hồn người chết ở năm trước sẽ tìm một thể xác khác để bắt đầu cuộc sống mới trong năm tiếp theo vào ngày lễ Samhain. Những người còn sống nếu không muốn bị người chết nhập vào thì phải dập tắt lửa trong nhà, sau đó hoá trang thành ma cà rồng và âm thầm đi vòng quanh nhà hàng xóm để hăm doạ, xua đuổi các hồn ma. 

Tục hóa trang Halloween bắt nguồn từ đó.