Đồng phục học sinh: Nên tự do hay bắt buộc?

Quy định của ngành giáo dục và đào tạo (GD-ĐT) là không bắt buộc phụ huynh, học sinh (HS) phải mua đồng phục mới, chỉ cần các em mặc sạch sẽ, gọn gàng để khuyến khích tiết kiệm và tạo điều kiện thuận lợi cho HS có hoàn cảnh khó khăn. Tuy nhiên, trên thực tế, hầu như phụ huynh nào cũng phải mua đồng phục cho con trước mỗi năm học.

Tiện thì có tiện…

Đồng phục HS ở mỗi trường mỗi khác, tùy theo quy định và thiết kế. Qua các giai đoạn, mẫu đồng phục HS ngày nay được đánh giá là hiện đại, tiện lợi hơn, như nữ sinh được mặc váy; một số trường tư còn thiết kế cho nam sinh thắt caravat...

Ở góc độ nhà trường, đồng phục sẽ giúp dễ quản lý HS, tạo môi trường giáo dục đẹp mắt, văn minh hơn. Bên cạnh đó, đồng phục còn góp phần tạo ra môi trường học tập bình đẳng, không phân biệt HS vốn có các điều kiện khác nhau. Việc thực hiện đồng phục HS còn góp phần tạo môi trường đoàn kết tập thể, gắn bó giữa các em trong cùng một trường.

Ngoài ra, đồng phục HS của mỗi trường còn là cách để trường thể hiện phong cách riêng, nhằm giúp các em bảo vệ sức khỏe tốt hơn.

Theo hiệu trưởng một trường THPT, quy định mặc đồng phục khi đi học sẽ giúp các em có vẻ ngoài lịch sự, đồng bộ và đúng với tác phong mà HS cần có. Đồng thời, đây cũng là cách để tránh việc HS ăn mặc lòe loẹt, sặc sỡ, không phù hợp với môi trường học đường.

Vừa đắt vừa thiếu tinh tế

Cứ vào mùa tựu trường, phụ huynh lại ngao ngán, thậm chí tranh luận gay gắt về chuyện đồng phục cho con em. Chị H.L.A - một phụ huynh tại quận 4, TP.HCM - cho hay chị có 2 con đang học tiểu học, đầu năm phải mua 3 bộ đồng phục cho mỗi đứa, bao gồm đồng phục hằng ngày, đồng phục thể dục và đồng phục bán trú. Tuy nhiên, điều chị băn khoăn không phải là chuyện mua nhiều mà đồng phục trong trường học chất liệu vải không tốt, giá cả lại đắt. 

"Mỗi bộ đồng phục giá 200.000-275.000 đồng, khá đắt nhưng chất liệu lại không tương xứng. Đồ thể dục yêu cầu vừa phải thoáng mát vừa thấm mồ hôi tốt nhưng lại thiết kế vải dày, luộm thuộm. Trong khi đó, đồng phục hằng ngày yêu cầu độ bền đẹp thì vải lại dễ xù lông, nhăn nhúm chỉ sau một buổi học. Chưa kể, thiết kế áo lại rất thiếu tinh tế. Ngày nay, nhiều nữ sinh lớp 5 là dậy thì nhưng áo lại quá mỏng, rất bất tiện"- chị A. phân tích..

Không những đồng phục HS có chất liệu xấu, không phù hợp, nhiều phụ huynh còn thắc mắc về giá cả chênh lệch "một trời một vực" giữa đồ mua trong trường so với khi tự đi may. 

"Cùng một chất liệu vải, kiểu dáng nhưng khi tự đi may hoặc ra chợ mua thì giá rẻ một nửa. Phụ huynh từng thắc mắc với nhà trường về điều này nhưng được giải thích là trường đặt may của công ty với số lượng lớn. Chi phí trừ hao những trường hợp phụ huynh đăng ký nhưng sau đó không mua" - chị Thanh Trang - phụ huynh HS một trường tiểu học tại quận Thủ Đức, TP.HCM - cho biết.

Cần quy định thoáng hơn

Với độ tuổi mầm non, tiểu học, THCS, việc thực hiện đồng phục bắt buộc tất cả các ngày trong tuần là quy định được hầu hết các trường thực hiện. Tuy nhiên, ở bậc THPT, hiện nay, ngoài quy định nữ sinh phải mặc áo dài bắt buộc trong ngày thứ 2 hằng tuần thì những ngày còn lại, một số trường lại có quy định khác nhau. Trong khi nhiều trường quy định HS phải mặc đồng phục tất cả các ngày còn lại thì có những trường quy định "thoáng" hơn, như cho một ngày HS được mặc đồ tự do, miễn đảm bảo tính lịch sự và phù hợp. 

Chẳng hạn, tại Trường THPT Nguyễn Du (quận 10), HS có ngày thứ 6 được mặc đồ tự do đến trường, tất nhiên không mặc những đồ phản cảm. Theo thầy Huỳnh Thanh Phú, hiệu trưởng nhà trường, các em HS THPT, nhất là nữ, đều thích làm đẹp và thích được thể hiện. Nữ sinh có quyền đi giày cao gót một chút hay tô son một chút, nếu cấm tuyệt đối thì quá khắt khe. Chính vì thế, nhà trường cho các em một ngày được mặc đồ tự do nhưng không được kệch cỡm, hớ hênh và thiếu lịch sự.

Cách đây 2 năm, Trường THPT Nguyễn Du thay đổi mẫu đồng phục mới, nhận được sự đồng tình của các giáo viên và phụ huynh. Theo đánh giá, mẫu mã bộ đồng phục mới chất lượng và thẩm mỹ, nhìn đẹp hơn nhiều so với đồng phục cũ, quan trọng là giá lại rẻ hơn. Thêm nữa, bộ váy cũ của nữ sinh không dài qua gối nên nhà trường lấy ý kiến để làm bộ đồng phục mới. Chất lượng vải tốt hơn và giá cũng rẻ hơn nhờ mua sỉ, nên HS được lợi. 

Trong khi đó, nhiều trường chọn hẳn nhà thiết kế và lựa chọn chất liệu vải tốt, đắt tiền để thiết kế đồng phục cho HS như Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai, Trường THPT Quốc tế Việt Úc…Cách làm này mang lại lợi ích nhiều cho HS vì đồng phục sử dụng được lâu dài và chỉ cần nhìn vào đồng phục HS là biết "màu cờ sắc áo" của trường nào.