Dinh thự Vua Mèo ở Hà Giang kêu cứu: Di tích xuống cấp vì đâu?

Giao “sổ”, không giao nhà

Trong số báo 27 ra ngày 16/7/2020, Báo TNVN có bài viết nêu thực trạng xuống cấp trầm trọng của tòa Dinh thự họ Vương ở xã Sà Phìn, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang, một điểm đến du lịch hấp dẫn thuộc Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn với những giá trị về kiến trúc, nghệ thuật, lịch sử đã được Bộ VH-TT&DL đánh giá và công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật Quốc gia nhà Vương.

Vì sao lại có chuyện một di tích Quốc gia bị xuống cấp như vậy mà các cơ quan chức năng vẫn “đủng đỉnh” không có biện pháp trùng tu, bảo tồn? Trong khi đó, những người chủ thực sự của di tích, những người con cháu của Vua Mèo Vương Chí Thành hụt hơi kêu cứu cho di tích của cha ông mà vẫn chưa nhận được quan tâm.

Theo ông Vương Duy Bảo, cháu nội Vua Mèo Vương Chí Thành, đại diện cho 16 người là con cháu của Vua Mèo - những người được hưởng quyền thừa kế hợp pháp tòa Dinh thự họ Vương - từ tháng 6/2019, 16 người này nhận được Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) đối với di sản của tổ tiên; tòa Dinh thự họ Vương. Tuy nhiên, cho đến nay, huyện Đồng Văn vẫn chưa tiến hành bàn giao di tích cho gia tộc họ Vương trực tiếp trông coi, quản lý. Điều này dẫn đến một thực tế rất khó xử là gia tộc họ Vương có sổ đỏ nhưng không có nhà.

Điều đáng nói, việc UBND huyện Đồng Văn chưa bàn giao di tích cho gia tộc họ Vương trực tiếp trông coi, quản lý đã được Cơ quan Ủy ban kiểm tra thanh tra tỉnh Hà Giang nêu trong Báo cáo số 09-BC/UBKT-TTr về kết quả xác minh nội dung đơn tố cáo đối với Sở VH-TT&DL, UBND huyện Đồng Văn.

Cũng theo ông Bảo, trên sổ đỏ mà chính quyền huyện Đồng Văn cấp cho gia tộc họ Vương có những nội dung chưa rõ ràng, khó hiểu, như: Mục 4, 5 quy định khu vực 2 của di tích không rõ ràng; Trang 2, Mục 6, phần Ghi chú, nêu cả thông tin về việc công trình được nhà nước đầu tư, trùng tu, tôn tạo di tích với số tiền lần 1 là 7.140.090.168đ và lần 2 là 1.391.490.000đ. “Sổ đỏ ghi những nội dung này liệu có đúng theo quy định của nhà nước về những nội dung ghi trên sổ đỏ? Nếu ghi những nội dung như vậy lên sổ đỏ thì tại sao không ghi cả quá trình khai thác giá trị, bán vé tham quan thu được bao nhiêu tiền?”, ông Vương Duy Bảo thắc mắc.

Sở dĩ ông Vương Duy Bảo có những câu hỏi như vậy bởi: Theo Nghị định số 43/2014/NĐ-CP, quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai, và Thông tư số 23/2014/TT-BTNMT, quy định về Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, đều không có nội dung nào thể hiện trên sổ đỏ có ghi nội dung số lần và chi phí trùng tu, tôn tạo công trình trên đất. Như vậy, việc UBND huyện Đồng Văn cấp sổ đỏ có nội dung quá trình trùng tu và chi phí liệu có hợp lệ?.

 Vi phạm Quy chế quản lý

Đầu tháng 7/2020, ông Vương Duy Bảo lên Hà Giang, làm việc với UBND huyện Đồng Văn về việc chia lợi ích từ hoạt động bán vé tham quan di tích Dinh thự họ Vương, căn cứ theo Quyết định số 157/QĐ-UBND ngày 15/2/2020 của UBND huyện Đồng Văn, quyết định ban hành Quy chế quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích kiến trúc nghệ thuật Quốc gia, khu nhà Vương, xã Sà Phìn, huyện Đồng Văn thì mới “ngã ngửa” khi được UBND huyện thông báo, các chủ sở hữu hợp pháp của di tích chỉ được hưởng 20% của 40% trên tổng số tiền thu được từ hoạt động bán vé tham quan di tích, 60% còn lại trích nộp ngân sách nhà nước.

Điều này có nghĩa, 16 chủ sở hữu hợp pháp của di tích chỉ được hưởng 7% trên tổng số tiền thu được từ hoạt động bán vé tham quan. Hoàn toàn trái với quy định tại Quy chế quản lý di tích đã được ban hành kèm theo Quyết định số 157/QĐ-UBND ngày 15/2/2020 là: 30% số tiền bán vé trích nộp ngân sách nhà nước, 70% còn lại được giữ lại sử dụng cho công tác quản lý, bảo dưỡng, sửa chữa di tích. Trong đó, các chủ sở hữu của dòng họ Vương được hưởng 20% trong tổng số 70% số tiền giữ lại, tương đương 14% trên tổng số tiền bán vé thu được.

Theo hồ sơ mà Báo TNVN có được, bản Quy chế quản lý di tích Dinh thự họ Vương được xây dựng căn cứ theo Nghị quyết số 45/2016/HĐND ngày 11/12/2016 của HĐND tỉnh Hà Giang để quy định về phí tham quan danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, công trình văn hóa trên địa bàn tỉnh. Theo đó, phần nộp ngân sách nhà nước là 30% trên tổng số tiền bán vé thu được, phần 70% còn lại được đơn vị thu phí trích giữ lại phục vụ công tác quản lý, trùng tu sửa chữa… Tuy nhiên, ông Bảo cho biết, hiện nay UBND huyện Đồng Văn lại đang áp dụng Quyết định số 22/2016/QĐ-UBND của UBND tỉnh Hà Giang để phân bổ khoản thu từ việc bán vé tham quan di tích Dinh thự họ Vương.

Trong Biên bản thỏa thuận giữa UBND huyện Đồng Văn và các đồng chủ sở hữu di tích Dinh thự họ Vương được các bên ký, thống nhất cũng nêu rõ việc phân chia khoản thu từ hoạt động bán vé tham quan di tích là: Phần nộp ngân sách nhà nước là 30% trên tổng số tiền bán vé thu được, phần còn lại 70% được đơn vị thu phí trích giữ lại phục vụ công tác quản lý và chia lợi nhuận cho chủ sở hữu.

Một điều nữa khiến những người chủ sở hữu di tích Dinh thự họ Vương và người dân bức xúc bởi, là chủ sở hữu nhưng con cháu họ Vương không hề được quản lý nguồn thu từ việc bán vé tham quan di tích. Toàn bộ số tiền này được huyện thu lại và sử dụng mà không có sự trao đổi trước với chủ sở hữu. Khi chủ sở hữu yêu cầu phân chia lợi ích theo bản quy chế đã được ban hành thì mới biết việc huyện Đồng Văn sử dụng số tiền vé thu được không tuân theo quy chế.

Ông Bảo bức xúc: “Sau khi có bản kết luận thanh tra của Thanh tra tỉnh về những sai phạm trong việc quản lý, sử dụng, bảo tồn di tích Dinh thự họ Vương, đích thân lãnh đạo tỉnh đã gặp tôi nhận lỗi, xin lỗi và đề nghị tôi rút đơn tố cáo sai phạm, tạo điều kiện để địa phương khắc phục. Tuy nhiên, cho đến nay, tôi chưa thấy những sai phạm được khắc phục, xử lý, lại phát sinh thêm những sai phạm mới trong quá trình quản lý. Điều này thể hiện sự tráo trở của cơ quan quản lý huyện Đồng Văn trong cách ứng xử với những sai phạm liên quan đến di tích của dòng họ Vương”.

Chủ sở hữu hợp pháp chưa được bàn giao di tích, không được trực tiếp quản lý, trông coi di tích; lợi nhuận từ việc bán vé tham quan di tích được phân chia trái với quy chế ban hành; quy trình quản lý chưa minh bạch… dẫn đến việc di tích Dinh thự họ Vương rơi vào tình trạng “cha chung không ai khóc”, dẫn đến sự xuống cấp nghiêm trọng, nhiều cấu kiện có nguy cơ sụp đổ mà không được trùng tu, sửa chữa.