Đêm nay, Việt Nam đón cực đại mưa sao băng 'từ cõi chết'

Theo EarthSky và Space.com, trận mưa sao băng Bắc Taurids xuất hiện từ ngày 13/10, kết thúc vào ngày 2/12. Trong đó, đêm dày đặc nhất sẽ rơi vào ngày 12 hoặc 13/11, tùy theo múi giờ ở mỗi nước.

Thời điểm cực đại của Bắc Taurids được một số nhà thiên văn Mỹ dự đoán sẽ rơi vào lúc 0h21 rạng sáng 13/11, tương đương 12h trưa cùng ngày theo giờ Việt Nam; trong khi một số tính toán khác cho rằng nó sẽ đạt cực đại vào đêm 11, rạng sáng 12/11 (giờ Mỹ).

Như vậy, người Việt Nam sẽ có cơ hội quan sát trận mưa sao băng này dày đặc nhất vào đêm 12, rạng sáng 13/11. Nếu may mắn, nó vẫn dày đặc trong đêm 13, rạng sáng 14/11.

Thời điểm này đem lại một lợi thế cực lớn: Ngày 13/11 cũng đánh dấu giai đoạn trăng non, tức trong vài ngày quanh thời điểm đó bạn sẽ có một không gian đủ tối, không bị ánh trăng quấy nhiễu để quan sát rõ mưa sao băng.

Tuy Bắc Taurids sẽ chỉ đem lại khoảng 5 - 10 ngôi sao băng mỗi giờ nhưng độ sáng và tốc độ chậm đặc biệt của từng ngôi sao băng sẽ đủ tạo nên cảnh tượng đẹp mắt.

Ngoài ra, nó cũng rơi trùng với một trận mưa sao băng khác là Nam Taurids, vừa đạt đỉnh hôm 6/11 nhưng đến nay vẫn chưa tàn lụi. Cái tên mưa sao băng Bắc - Nam Taurids là do cả hai trận mưa sao băng này đều như xuất phát từ chòm sao Kim Ngưu, vốn có tên tiếng Anh là Taurus.

Tuy nhiên, chòm sao không phải là nguyên nhân tạo ra mưa sao băng, vì hiện tượng này vốn gây ra khi Trái Đất đi qua vùng mảnh vụn của một thứ gì đó, thường là sao chổi.

Bắc Taurids được cho là có nguồn gốc từ tiểu hành tinh 2004 TG10, được chương trình Spacewatch phát hiện năm 2004. Quỹ đạo nó quay quanh mặt trời rất giống với một vật thể bị nghi ngờ tạo ra mưa sao băng Nam Taurids là sao chổi Encke.

Một giả thuyết được chấp nhận phổ biến là khoảng 20.000 năm trước, có một vật thể lớn hơn nhiều đã vỡ ra thành nhiều vật thể nhỏ gọi là Phức hợp Encke, trong đó có sao chổi Encke và tiểu hành tinh 2004 TG10.

Nói cách khác, thế giới đã có thêm 2 trận mưa sao băng nhờ cái chết của vật thể khổng lồ đó, vốn để lại một rừng mảnh vụn sẽ còn tồn tại rất lâu. Tuy nhiên, một nghiên cứu gần đây phản bác rằng tiểu hành tinh nói trên chỉ là một trong 10 vật thể cùng tạo ra trận mưa sao băng. Có lẽ cần rất nhiều nỗ lực quốc tế nữa để giải quyết bí ẩn này.

Một điểm độc đáo khác của Bắc Taurids là đôi khi nó "khuyến mãi" cho người Trái Đất "cầu lửa Halloween" sáng bất thường giữa các ngôi sao băng nhỏ. Điều này đã xảy ra năm 2022. Theo NASA, cầu lửa Bắc Taurids sẽ xuất hiện theo chu kỳ 7 năm một lần.