Mấy ngày qua, dư luận tranh cãi về đề xuất cải tiến chữ viết tiếng Việt do PGS.TS Bùi Hiền (nguyên Hiệu phó trường Đại học Sư phạm Ngoại ngữ Hà Nội) đưa ra trong cuốn sách vừa xuất bản.
TS Trịnh Thu Tuyết .
TS Trịnh Thu Tuyết - Nguyên giáo viên dạy môn Ngữ văn, trường THPT Chu Văn An (Hà Nội) cho biết: “Nhìn nhận nghiêm túc, tiếng Việt của mình có rất nhiều điều bất hợp lý cả trăm năm nay. Những bất hợp lý được hợp lý hoá bằng những ước lệ mang tính mặc định trong cộng đồng sử dụng ngôn ngữ Việt. Ví dụ các chữ cái c/k/q, r/d/gi, ng/ngh, g/gh...”.
Những mặc định đó tồn tại lâu dần thành thói quen. Từ thói quen, lâu dần thành chuẩn mực chính tả phổ thông.
"Có thể xem chuẩn mực là một trong những tiêu chí quan trọng thiết lập giá trị thẩm mỹ trong tâm thế người sử dụng ngôn ngữ Việt.
Đây là điều khó khăn cho những người mới học tiếng Việt như trẻ em Việt hay người nước ngoài. Như vậy, họ không thể giải thích bằng cơ sở khoa học mang tính logic mà chỉ chấp nhận như một quy ước, mặc định. Ví dụ nhiều học viên thắc mắc về cách viết và đọc chữ “quốc" hay "cuốc"...", TS Tuyết nói.
Bất hợp lý luôn tiềm tàng nhu cầu thay đổi để giảm thiểu tiến tới xoá bỏ nó, để dần mang tới tính khoa học, thẩm mỹ cho tiếng Việt.
Tuy nhiên, sự thay đổi thói quen đã hình thành hàng trăm năm là điều cực kì khó khăn, khó từ phương án thay đổi tới vấn đề giải quyết những hệ lụy cũ trong các văn bản hàng trăm năm nay, đặc biệt là khó khăn trong tâm thế tiếp nhận của cộng đồng.
Vì vậy, vấn đề đặt ra là phải tìm phương án tốt nhất cho sự thay đổi, phương án ấy vừa khoa học, hợp lý, vừa không thay đổi quá nhiều những yếu tố có sẵn, tránh gây sốc cho cộng đồng.
Đề xuất cải tiến chữ viết tiếng Việt của PGS Bùi Hiền gây nhiều tranh cãi.
Phương án do PGS Bùi Hiền đề xuất có quá nhiều sự thay đổi chưa thuyết phục được người sử dụng tiếng Việt, cũng là chủ nhân đích thực của tài sản tinh thần quý giá của cộng đồng, dễ gây phản ứng tiêu cực cũng là dễ hiểu.
"Tiếng nói có trước, chữ viết có sau để ghi âm tiếng nói, vậy chữ phải thể hiện được đầy đủ các sắc độ tinh tế của tiếng nói, không thể xoá nhoà và đồng nhất các sắc độ ấy, không thể thay đổi chính âm và buộc người sử dụng ngôn ngữ chạy theo chính tả khi đồng nhất x/s; ch/tr; r/d...
Một trong những vẻ đẹp của tiếng Việt chính là sự phong phú, uyển chuyển tinh tế của ngữ âm và ngữ âm được hình thành chủ yếu bởi thanh điệu, vần điệu, âm điệu, những yếu tố được cấu tạo trước hết bằng hệ thống phụ âm và nguyên âm", nữ chuyên gia giảng dạy văn học bày tỏ.
TS Trịnh Thu Tuyết cho biết, sự khác nhau giữa các phụ âm r - d, ch - tr, x - s... tạo nên sắc điệu tinh tế cho các âm tiết khi phát âm. Việc cải tiến nên hướng tới giải quyết những bất hợp lý đơn thuần về những chữ viết không làm phương hại tới ngữ âm.
Sau yếu tố ngữ âm là yếu tố từ vựng. Như vậy, nghĩa biểu đạt của từ vựng liên quan chặt chẽ tới chữ viết. Nếu xoá nhoà ranh giới của ch/tr, s/x, r/d..., sẽ xuất hiện những yếu tố đồng âm khác nghĩa rất phức tạp trong tiếng Việt.
Video: PGS Bùi Hiền nói gì trước những tranh cãi gay gắt về đề xuất cải tiến chữ viết tiếng Việt?
Bình luận