Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi từng khẳng định phe Dân chủ không nên theo đuổi việc luận tội Tổng thống Trump, mà cần đánh bại và truy tố ông sau cuộc bầu cử năm 2020. Bà cũng từng nhấn mạnh việc luận tội Tổng thống sẽ gây chia rẽ nội bộ đảng Dân chủ.
Nhưng mới đây, nữ chính khách 79 tuổi dường như đổi ý với thông báo khởi động cuộc điều tra luận tội chính thức đối với Tổng thống Trump.
"Hôm nay tôi tuyên bố Hạ viện sẽ khởi động một cuộc điều tra chính thức. Tổng thống phải chịu trách nhiệm. Không ai ở trên luật pháp", bà Pelosi khẳng định khi phát biểu trước báo giới và các nghị sỹ tại trụ sở Quốc hội Mỹ hôm 24/9.
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi. (Ảnh: Reuters)
Cơn cớ
Nguồn cơn của sự thay đổi này được cho là xuất phát từ cáo buộc ông Trump dọa cắt viện trợ quân sự cho Ukraine, buộc người đồng cấp Ukraine mở cuộc điều tra tham nhũng nhằm vào Hunter Biden - con trai của cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden trong cuộc điện đàm giữa 2 nhà lãnh đạo hồi tháng 7.
Bà Pelosi và nhiều đảng nghị sỹ đảng Dân chủ tin rằng những lời hăm dọa (nếu có) mà ông Trump đưa ra đủ sức hạ bệ ông dù nhà lãnh đạo Mỹ nói sẽ công bố toàn bộ nội dung cuộc điện đàm với Tổng thống Ukraine trong ngày mai và quả quyết rằng bản dịch sẽ chứng minh đó là cuộc điện đàm thân thiện và đúng nghi thức.
Luận tội tổng thống: Chưa bao giờ dễ dàng
Chưa rõ nội dung cuộc trao đổi này ra sao nhưng có một điều chắc chắn rằng luận tội Tổng thống chưa bao giờ là một kịch bản dễ dàng.
Những người lập quốc Mỹ đưa luận tội thành một nội dung trong Hiến pháp vì lo ngại Tổng thống lạm dụng quyền lực.
Từ đó, Hạ viện được trao ‘quyền hành luận tội duy nhất’; Thượng viện được trao ‘quyền hành xét xử các vụ luận tội duy nhất’ và Chánh án Tòa án Tối cao đảm nhận nghĩa vụ chủ trì phiên xử luận tội ở Thượng viện.
Tiến trình luận tội
Quá trình luận tội tương tự như thông qua dự luật. Trước hết, phải có 218 lá phiếu đồng ý luận tội tổng thống trong tống số 435 ghế tại Hạ viện. Đảng Dân chủ hiện nắm 235 ghế, con số này đủ để nhà lãnh đạo Mỹ phải lo ngại các điều khoản luận tội được một ủy ban trước đó phê chuẩn sẽ được thông qua ở Hạ viện. Chưa kể 2/3 hạ nghị sỹ đảng Dân chủ mới đây ủng hộ cuộc điều tra luận tội Tổng thống.
Nếu Tổng thống Trump bị luận tội ở Hạ viện, vấn đề này sẽ tiếp tục được chuyển lên Thượng viện, nơi các thượng nghị sỹ sẽ xem xét các bằng chứng và quyết định có phế truất Tổng thống hay không. Ông Trump sẽ bị buộc rời nhiệm sở nếu có ít nhất 2/3 thành viên Thượng viện bỏ phiếu thông qua việc bãi nhiệm ông. Nhưng đây cũng không phải là điều dễ dàng khi đảng Cộng hòa đang nắm tới 52/100 ghế tại Thượng viện.
Năm 1998, cựu Tổng thống Bill Clinton từng bị luận tội ở Hạ viện vì tội danh khai man và cản trở công lý khi nói dối về cuộc tình vụng trộm với cựu thực tập sinh Nhà Trắng Monica Lewinsky, nhưng sau đó thắng trong phiên tòa ở Thượng viện, giúp ông vẫn bình yên tại vị cho tới hết nhiệm kỳ.
Luận tội: Con dao hai lưỡi
Luận tội Tổng thống cũng luôn được xem là con dao 2 lưỡi với đảng kêu gọi luận tội. Năm 1998, sau khi luận tội bất thành ông Clinton, đảng Cộng hòa mất điểm trầm trọng trong mắt cử tri Mỹ. Đây được xem là một trong những nguyên nhân giúp đảng Dân chủ của ông Bill Clinton giành quyền kiểm soát ở cả Thượng viện và Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ.
Luật sư của ông Trump Rudy Giuliani cũng từng khẳng định thủ tục luận tội tại Hạ viện sẽ là một cú hích chính trị trước thềm cuộc bầu cử năm 2020 với nhà lãnh đạo Mỹ.
"Họ có thể làm điều đó nếu họ muốn. Về mặt chính chính trị. Đó chắc chắn là điều tốt nhất có thể xảy ra với Tổng thống", ông Giuliani nói, khẳng định bà Pelosi ý thức được các rủi ro khi luận tội Tổng thống.
"Bà ấy lo lắng về nó bởi vì điều đó đang làm cho Tổng thống giống như một nạn nhân. Nếu họ bắt đầu luận tội, người Mỹ sẽ nhanh chóng thấy đây là một cuộc săn phù thủy và Tổng thống thực sự trở thành một nạn nhân", ông này cho hay.
Dù vậy, các chuyên gia cho rằng luận tội Tổng thống Trump dù rất khó nhưng không phải là điều không thể. Họ nhận định nếu nội dung cuộc điện đàm giữa ông Trump và người đồng cấp Ukraine thực sự có vấn đề, nó sẽ làm gia tăng khả năng luận tội ông.
Trong kịch bản xấu nhất khi Thượng viện thông qua luận tội, Phó Tổng thống Mike Pence sẽ trở thành Tổng thống trong phần còn lại của nhiệm kỳ hiện tại của ông Trump vốn sẽ kết thúc vào ngày 20/1/2021.
Bình luận