Chuyên gia: 'Mùa đông năm nay sẽ rét đậm, rét hại, rét khốc liệt hơn'

Cùng với thông tin Trái Đất đang bước vào thời kì "tiểu" kỷ băng hà, mùa đông sẽ lạnh giá và khốc liệt hơn, Tiến sĩ Ngô Quang Toàn - nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu ứng dụng Khoa học và Công nghệ Biển (IARMST) cũng dự đoán mùa đông năm nay sẽ đến sớm, có xu hướng kéo dài và có thể sẽ lạnh nhất 100 năm trở lại đây.

- Trong một bài phỏng vấn trên VTC News ông đã từng nói: "Những phát biểu Trái Đất đang dần nóng lên chỉ là lừa đảo". Đến nay, ông vẫn còn giữ nguyên quan điểm này?

Tôi vẫn gọi đó là trò lừa đảo. Không phải là tôi nói mà là nhiều chuyên gia trên thế giới đã cho kịch bản Trái Đất nóng lên là trò lừa đảo cuối thế kỷ thứ 20 và đầu thế kỷ thứ 21.

Lâu nay, người ta thường nói đến biến đổi khí hậu nghĩa là Trái Đất có chiều hướng nóng dần lên, mực nước biển dâng cao. Ở góc độ đánh giá của một chuyên gia nghiên cứu về cổ khí hậu, sự hình thành về những tầng trầm tích ở các tỉnh đồng bằng ven biển Việt Nam, tôi cho rằng phải hiểu cặn kẽ hơn nữa.

Nếu tìm hiểu qua sách báo và tìm hiểu về lịch sử biến đổi khí hậu giữa các lục địa và đại dương thì thấy, cách đây 18.000 năm là thời kỳ băng hà toàn thế giới. Tuy nhiên, khu vực chúng ta đang sống thuộc vùng nhiệt đới nên không bị ảnh hưởng theo xu hướng bị băng giá, nhưng chúng ta bị ảnh hưởng bởi nước biển dâng lên.

Trải qua khoảng 4.500 năm, lãnh thổ của chúng ta chịu ảnh hưởng một tình trạng gọi là biển tiến cực đại trên toàn thế giới. Đây được gọi là biển tiến cực đại Fandrian. Ngấn nước biển vẫn còn để lại dấu ấn trên các vùng Hạ Long, vùng Tam Cốc Bích Động... Lúc ấy, đường bờ biển ở Việt Nam vào tận Hồ Tây, cho đến ngấn sông Đuống hắt về phía Nam.

Vậy, chúng ta đang sống qua ngưỡng biển tiến cực đại, thời kỳ tiếp theo là thời kỳ đi xuống, đây gọi là thời kỳ biến thoái. Thời kỳ này sẽ tiến đến một thời điểm băng hà mới.

Lâu nay, chúng ta trên đà lên dốc cực đại thì nay ta lại đi xuống, thỉnh thoảng gặp những biến cố nhỏ. Những biến cố ấy chính lúc nhiệt độ tăng lên. Nhưng xu thế khí hậu thế giới, từ điểm cực đại cách đây 18 ngàn năm. Bây giờ, ta cách biển tiến cực đại ấy 4500 năm nên khí hậu có thể nóng lên một chút. Nhưng từ năm 2010, nhiệt độ có giảm đi, mùa đông khí hậu lạnh hơn so với trước đây.

- Vậy ông cũng đồng quan điểm với các nhà khoa học từ Đại học Anh Northumbria đưa ra nhận định mùa đông những năm tiếp theo có thể là sự khởi đầu của "tiểu" kỷ băng hà?

Theo kết quả nghiên cứu của nhà nghiên cứu khí tượng đã cảnh báo, từ năm 2014 trở đi Trái Đất sẽ trải qua thời kỳ băng giá mới. Tôi cho rằng những thông tin này là hoàn toàn có cơ sở.

Lâu nay, người ta luôn đồn đoán băng ở Bắc cực tan ra là Trái Đất đang nóng lên nhưng người ta không để ý băng ở Nam cực đang ngày một dày hơn. Từ năm 2010 trở đi, tuyết đã rơi ở vùng Đông Âu, vùng Bắc Mỹ hết đợt này đến đợt khác dày lên đến 5m. Bên cạnh đó, tuyết cũng rơi ở sa mạc Sahara (một vùng cận xích đạo nhưng cũng có tuyết rơi).

Ngày 21/6/2017, người dân ở đất nước Nga vô cùng ngạc nhiên khi chứng kiến cảnh tượng tuyết rơi giữa mùa hè. Trước đó không lâu, tuyết trắng cũng đã rơi ở nhiều tỉnh của Trung Quốc. Hiện tượng tuyết rơi trắng trời giữa mùa hè khiến người dân Trung Quốc tỏ ra ngạc nhiên và hoang mang, lo sợ.

Trước đây, ở Việt Nam khi nói đến tuyết rơi chỉ có ở Sapa hoặc ở đỉnh Mẫu Sơn. Thế nhưng, năm 2016 tuyết đã rơi ở Ba Vì, ở Hà Giang, Cao Bằng, ở Thanh Hóa và cả Nghệ An.

Đặc biệt, năm nay bão không nhiều nhưng rất mạnh, mưa không nhiều nhưng rất lớn. Những cơn lũ cuồn cuộn cuốn sạch đất đá vùi lấp gây ngập lụt nhiều vùng, đó cũng là một biểu hiện sự chuyển giao thời tiết giữa nóng và lạnh.

Không chỉ riêng năm nay mà nhiều năm sau nữa sẽ còn những vụ mưa lũ như thế này. Nắng nóng có thể rất gay gắt nhưng thời gian diễn ra có thể thu hẹp. Biến đổi khí hậu theo xu hướng lạnh dần tác động ghê gớm đến việc tăng gia sản xuất của người dân.

Những trận lũ cuốn, những cơn mưa tầm tã nếu không được cảnh báo sẽ gây thiệt hại lớn cho người dân. Nếu người ta vẫn lầm tưởng rằng trái đất đang nóng dần lên thì thiệt hại về người và tài sản còn khôn lường.

- Theo ông, Trái Đất bước vào thời kỳ kỷ băng hà là xu hướng thời tiết bình thường theo quy luật tự nhiên hay là dạng thời tiết cực đoan?

Theo tôi nó là dạng quy luật tự nhiên, bình thường của Trái Đất khi quay xung quanh Mặt Trời. Trong giai đoạn sắp tới, xu thế chung là Trái Đất tiếp cận đến một thời kỳ băng hà. Bởi vậy, khí hậu từ mát nó chuyển sáng lạnh nhiều hơn.

- Có nhiều người hiểu rằng, thời kỳ kỷ băng hà chỉ ảnh hưởng đến các nước ôn đới mà ít ảnh hưởng đến các nước nhiệt đới, cận nhiệt đới. Ông phân tích về vấn đề này thế nào?

Nếu bước vào thời kỳ băng hà thì băng ở hai cực Bắc - Nam sẽ dày hơn và ảnh hưởng trực tiếp đến tất cả các vùng từ ôn đới, nhiệt đới và cận nhiệt đới.

Nếu thời tiết lạnh đi thì nước biển rút xuống, hoàn lưu và khí quyển ở phương Bắc cũng tràn xuống nước ta sẽ gây ra hiện tượng băng giá, tuyết rơi, sương muối, sương giá.

Hiện tượng này trước đây thường xảy ra ở vùng núi phía Bắc nhưng khi ảnh hưởng của thời kỳ kỷ băng hà nó sẽ lan rộng ra các tỉnh như Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh... 

- Đối với Việt Nam, kỷ băng hà cũng chỉ ảnh hưởng chủ yếu ở các tỉnh miền núi, thưa ông?

Không, ở đồng bằng cũng bị ảnh hưởng. Ở đồng bằng người dân gieo mạ hay trồng cây gió lạnh cây cũng khó nảy mầm. Thậm chí, trâu bò, gia súc chưa quen lạnh cũng có thể đột ngột chết.

Tôi dự đoán mùa đông năm nay sẽ đến sớm hơn và có xu hướng kéo dài ra, mùa đông năm nay sẽ lạnh nhất so với 100 năm trở lại đây.

TS. Ngô Quang Toàn

- Ông đánh giá thế nào về thông tin mùa đông năm nay miền Bắc có thể có rét đậm, rét hại, rét khốc liệt. Thậm chí, có thông tin còn cảnh báo rằng mùa đông năm nay sẽ lạnh nhất so với 100 năm trở lại đây?

Tôi dự đoán mùa đông năm nay sẽ đến sớm hơn và có xu hướng kéo dài ra. Cũng có khả năng, mùa đông năm nay sẽ lạnh nhất so với 100 năm trở lại đây. 

- Trong vòng 100 năm trở lại đây, người ta hay nhắc đến cái rét kỉ lục năm 2008 (trận rét mà khiến rất nhiều trâu bò, thậm chí là cả người ở các tỉnh vùng cao chết do mưa rét). Phải chăng, năm nay trận rét lịch sử năm 2008 sẽ tái diễn, thưa ông?

Xu thế của thời tiết đang từ mát dần chuyển lạnh như thế này thì khả năng dự báo năm nay rét dậm rét hại sẽ xảy ra rất cao. Thế nhưng, trong những bản tin dự báo thời tiết của ta, gần như chúng ta cũng chỉ đưa ra được những dự báo ngắn hạn thôi chứ chưa có thể cảnh báo dài hạn chính xác cho người dân.

Các nhà khoa học còn khá mơ hồ khi nói về xu hướng thời tiết mới. Các tài liệu có được chủ yếu là do đọc được hoặc tham khảo trên các bản tin dự báo quốc tế.

Bởi vậy, để chủ động với những đợt không khí lạnh, Trung tâm khí tượng thủy văn cũng cần phải có những thông tin cụ thể và sớm nhất để cảnh báo cho người dân, tránh tình trạng người dân không kịp trở tay sẽ xảy ra những hậu quả đáng tiếc.

- Xin cảm ơn ông!

Video: Mùa đông năm nay rét cỡ nào?