Chưa thể kết luận Omicron là biến chủng kết thúc đại dịch

Trước nhiều ý kiến cho rằng nhiễm Omicron triệu chứng nhẹ, không gây tử vong và đây sẽ là biến chủng kết thúc đại dịch, TS Bùi Lê Minh, Trưởng ngành Công nghệ Sinh học, Viện Kỹ thuật Công nghệ cao NTT, ĐH Nguyễn Tất Thành (TP.HCM) dẫn các nghiên cứu cho thấy, biến thể khác đang xuất hiện, như BA.3, chứ không chỉ dừng lại ở BA.2 (các biến thể phụ của chủng Omicron), thậm chí có cả Deltacron (kết hợp giữa Delta và Omicron). Đây là những xu hướng chỉ ra virus đang tiến hóa và dịch COVID-19 đang xảy ra nên chưa thể kết luận - Omicron là biến chủng kết thúc đại dịch.

“Tôi nghĩ Omicron không phải là biến chủng sẽ chấm dứt đại dịch, nó còn nhiều bước chuyển tiếp trung gian nữa cho đến khi nó thực sự an toàn với con người, lúc đó mới cân nhắc vấn đề này được”, TS Minh cho biết.

Liên quan vấn đề này, PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Trưởng bộ môn Y tế cộng đồng, Trường Đại học Y dược TP.HCM cho rằng, Omicron là biến chủng cuối cùng hay không phụ thuộc vào từng cơ thể nhiễm bệnh. Mỗi lần nhiễm bệnh, virus sẽ nhân bản lên, càng nhiều nhân bản thì xác suất tạo ra biến chủng mới càng cao. Ở Anh từng xuất hiện những ở dịch lớn với biến chủng Alpha, ở Ấn Độ với chủng Delta. 

Biến chủng mới xuất hiện là những nơi tỷ lệ nhiễm cao, đặc biệt khi lây nhiễm cho người không sức đề kháng hoặc đề kháng yếu sẽ tạo ra biến chủng mới rất nhanh. Những người sức đề kháng mạnh, virus có thể tạo biến chủng mới nhưng sau đó cơ thể sẽ tiêu diệt nó, đỡ nguy cơ hơn. 

"Nhiều người để mình tự nhiễm hoặc không phòng ngừa tích cực khi số ca mắc tăng, thì số biến chủng mới khả năng sẽ nhiều. Do đó Omicron dù nhẹ hơn, nhưng không phải là biến chủng cuối cùng", PGS.TS Dũng nói. 

Omicron có nhẹ?

Hiện khá nhiều nghiên cứu nhưng chưa có bằng chứng rõ ràng về nguyên nhân biến chủng Omicron gây ra triệu chứng nhẹ. Ngành y và các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu thêm vấn đề này.

“Trước mắt kết quả lâm sàng cho thấy, triệu chứng xảy ra sau khi nhiễm Omicron thường nhẹ hơn nhưng chưa có nghiên cứu khẳng định chính xác là tại sao. Theo tiến hóa, những virus tấn công và gây tổn thương cho phổi dẫn tới vật chủ tử vong xu hướng bệnh biểu hiện ngày càng nhẹ đi. Trước đây, chúng ta chưa xác định được biến thể nào thể hiện điều đó rõ cho đến khi Omicron biểu hiện rõ hơn”, TS Minh phân tích. Tuy vậy vẫn có những trường hợp nặng hơn khi nhiễm Omicron là do một vài yếu tố khác, tùy vào hệ miễn dịch và trạng thái sức khỏe của mỗi người. 

TS Bùi Lê Minh không đồng tình quan điểm cố tình để nhiễm Omicron để tạo kháng thể như vaccine sống chống lại virus. Thực tế, nhiễm Omicron vẫn có thể gây tử vong, thậm chí cả với người đã tiêm vaccine và về vấn đề sức khỏe, chúng ta không thể nhìn nhận được hết những rủi ro, biến chứng có thể gặp phải khi mắc COVID-19.

Vị chuyên gia dẫn chứng, người bị bệnh nền nhưng không thăm khám, không xác định được nguy cơ khi mắc Omicron có thể khiến tình trạng bệnh nặng, nguy cơ tử vong. Những trường hợp bội nhiễm cũng khó có thể tránh được, nhất là trong giai đoạn đang chuyển mùa, khi dịch bệnh khác âm thầm xảy ra. Bội nhiễm gây ra những biến cố không xử lý kịp dẫn đến tử vong.

Bên cạnh đó, không ai có thể nói trước người chưa nhiễm các biến thể COVID-19 sẽ an toàn hay không. Xung quanh có rất nhiều người không đủ điều kiện tiêm vaccine do những yếu tố khách quan, nên nếu ai đó cố tình bị nhiễm sẽ làm lây lan dịch bệnh cho người khác.

Đồng quan điểm, PGS.TS Đỗ Văn Dũng bày tỏ, Omicron gây bệnh nhẹ hơn một chút so với Delta, nhưng không phải nhẹ hơn gấp đôi hay gấp ba. Ở Hàn Quốc và Hồng Kông, số tử vong nhiễm biến chủng Omicron rất cao, cũng do họ nghĩ rằng Omicron nhẹ. Hàn Quốc là quốc gia tiêm chủng tương đối khá, trước đây họ kiểm soát dịch rất tốt, nhưng gần đây có ngày đỉnh tử vong của họ hơn 420 người, cao hơn đỉnh tử vong của Việt Nam rất nhiều (khoảng hơn 300 ca/ngày ở TP.HCM). Đó là bài học không nên chủ quan coi Omicron nhẹ.

"Chính phủ Hàn Quốc cũng nghĩ Omicron là nhẹ nên để cho tỷ lệ nhiễm tăng, không nỗ lực kiểm soát dẫn đến số tử vong ở nước này rất cao", PGS.TS Dũng nói.

Ở TP.HCM tỷ lệ tiêm chủng cũng khá cao gần đây, vaccine có tác dụng bảo vệ chống lại bệnh nặng và tử vong, nhờ vậy thành phố ghi nhận ít ca tử vong hơn, nhưng bản chất của Omicron là không hề nhẹ.