Chẻ đôi que thử HIV: 'Những cá nhân tham lam, hám lợi mới làm như vậy'

Ngày 10/12, GS Nguyễn Ánh Trí - Đại biểu Quốc hội khóa XIV, nguyên Giám đốc Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương đưa ra bình luận về vụ chẻ dọc que thử trong quy trình xét nghiệm HIV và viêm gan B tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn (Hà Nội).

Theo GS Nguyễn Ánh Trí, hành động chẻ dọc que thử HIV và trộn 4 mẫu máu trong xét nghiệm là sai sót quá rõ ràng, gây ra hậu quả nghiêm trọng về mặt chuyên môn. Trước khi cho ra đời một thanh kit, nhà sản xuất phải tính đủ mọi mặt như chiều rộng, sâu, dài và trải qua hàng vạn lần thử nghiệm mới có được thông số cuối cùng, qua đó phát hiện chính xác kháng nguyên.

Nhân viên y tế nếu không thực hiện đúng theo quy định của nhà sản xuất sẽ dẫn đến tình trạng nồng độ kháng nguyên thấp, hay bỏ sót kháng nguyên, gây hiện tượng âm tính giả. Nghiêm trọng hơn là bệnh nhân nhiễm bệnh nhưng kết quả vẫn cho âm tính.

Giáo sư Trí phân tích, nếu cả hai sai sót là chẻ đôi que thử và trộn 4 mẫu máu cùng phối hợp với nhau thì hậu quả càng nghiêm trọng khi để lọt các trường hợp bị nhiễm bệnh. Trộn 4 mẫu máu gây hiện tượng các kháng nguyên bị pha loãng. Vì vậy, rất nhiều người nhiễm bệnh nhưng do nồng độ để phát hiện bệnh không đủ dẫn tới tình trạng âm tính giả.

Xét về chuyên môn, giáo sư Trí đánh giá, Bệnh viện Xanh Pôn buông lỏng quản lý chất lượng về mua sắm trang thiết bị test kit, sử dụng bộ test kit, kiểm tra, đánh giá quy trình xét nghiệm, trả kết quả cho bệnh nhân nên mới để xảy ra hậu quả trên.

GS Trí băn khoăn khi có người làm sai nhưng không một ai nhắc nhở, hay cảnh báo để dừng việc đó.

“Như trong phóng sự của VTV có đưa tin, thì việc chẻ dọc que thử và trộn mẫu máu trong xét nghiệm xảy ra hàng ngày tại bệnh viện, và ai cũng làm như thế. Như vậy chứng tỏ công tác huấn luyện, đào tạo cho cán bộ nhân viên về kỹ thuật, đặc biệt là ý thức về chất lượng xét nghiệm bị buông thả. Chuyện này rất dễ xảy ra ở những cá nhân tham lam, hám lợi", GS Trí nhận định.

Bệnh nhân nên được xét nghiệm lại

Theo GS Nguyễn Ánh Trí, công tác quản lý chất lượng là tiến trình, không phải là đích đến. Do vậy, vụ việc xảy ra tại Bệnh viện Xanh Pôn là bài học cảnh tỉnh cho tất cả các cơ sở y tế trên cả nước, căn dặn các nhân viên làm việc trong lĩnh vực y tế không được hám lợi.

“Lãnh đạo Bệnh viện Xanh Pôn cần nhanh chóng kiểm tra lại tất cả các quy trình từ trước tới nay xem có bao nhiêu người từng xét nghiệm “thử nghiệm” rồi sau đó mời họ đến xét nghiệm lại bằng quy trình test kit chuẩn”.

GS Trí cũng cho biết, trong tất cả quy trình xét nghiệm thì công tác quản lý chất lượng rất quan trọng, phải làm thường xuyên, không được buông lỏng nếu không sẽ để xảy ra sai sót.

Tình trạng làm ăn gian dối, bớt xét trang thiết bị trong quy trình xét nghiệm HIV và viêm gan B tại khoa Vi sinh, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn được VTV phản ánh mới đây, gây xôn xao dư luận. Cụ thể, mỗi bệnh nhân đến đây xét nghiệm HIV và viêm gan B sẽ được test nhanh, lấy mẫu máu xét nghiệm mang đi phân tích.

Quá trình test nhanh với mỗi que thử không được thực hiện đúng quy trình mà được những nhân viên dùng kéo cắt làm 2 với vệt kéo đúng vào vị trí giữa của vạch hóa chất xét nghiệm. Chỉ với thao tác như trên, 1 que thử đáng lẽ chỉ được sử dụng cho một người nay “chẻ đôi” dùng cho 2 người. Nhưng bệnh nhân vẫn phải đóng đủ tiền cho một quy trình đầy đủ..

Không chỉ có thế, quá trình phân tích, 4 mẫu máu của 4 bệnh nhân khác nhau sẽ được trộn chung vào một ống nghiệm thủy tinh, đưa vào cùng giếng hóa chất sau đó được ủ trong máu rồi cho ra kết quả âm hoặc dương tính. Nếu kết quả là âm tính thì cả 4 đều có chung “âm tính”, còn nếu dương tính, 4 bệnh nhân sẽ được yêu cầu xét nghiệm lại.