Cây cỏ mực có tác dụng gì?

Cây cỏ mực hay còn được gọi là cây cỏ nhọ nồi mọc nhiều ở các cùng quê Việt Nam. Cây cỏ mực có tác dụng gì?

Cây cỏ mực là gì?

Cỏ mực hay còn gọi cỏ nhọ nồi, hạn liên thảo tên khoa học là Eclipta alba Hassk thuộc họ cúc Asteraceae. Đây là loại dược liệu tuyệt vời mà tạo hóa ban tặng cho con người. Nó là loại cỏ mọc thẳng đứng có thể cao tới 80cm, thân lông cứng, lá mọc đối có lông 2 mặt, dài 2 - 8cm, rộng 5 - 15mm.

Cụm hoa hình đầu màu trắng ở kẻ lá hoặc đầu cành, lá bắc thon dài 5 - 6mm, cũng có lông. Quả bế 3 cạnh, hoặc dẹt, có cánh, dài 3mm, rộng 1,5mm, đầu cụt. Cây mọc hoang khắp nơi ở nước ta. Gọi là cỏ mực vì khi vò nát có nước chảy ra như mực đen.

Cây cỏ mực có tác dụng gì?

Cây có thành phần hóa học gồm: Ít tinh dầu, tannin, chất đắng, caroten và chất ancaloit gọi là ecliptin. Có tài liệu nói trong cỏ mực chứa chất wedelolacton - chất curmarin lacton và tách được chất demetylwedelacton và một flavonozit.

Cỏ mực cũng giống như vitamin K giúp tác dụng chống lại tác dụng của discumarin, chống chảy máu tử cung trên động vật thí nghiệm. Cỏ mực không gây tăng huyết áp, không làm giãn mạch, không độc.

Theo y học cổ truyền, cỏ mực có vị ngọt, chua, tính lương (mát huyết), chỉ huyết (cầm máu) vào 2 kinh can và thận, tác dụng bổ thận âm, thanh can nhiệt, làm đen râu tóc, chỉ huyết lỵ, dùng chữa can thận âm kém, xuất huyết nội tạng (chảy máu dạ dày, tiểu tiện ra máu, thổ huyết do lao, rong kinh), kiết lỵ, viêm gan mạn, chấn thương sưng tấy lở loét, mẩn ngứa…

Trong dân gian thường dùng cỏ mực giã vắt lấy nước để uống cầm máu trong rong kinh, trĩ ra máu, bị thương chảy máu. Còn dùng chữa ho hen, ho lao, viêm cổ họng. Ngày dùng 6 - 12g dước dạng thuốc sắc hay làm thành viên mà uống. Có người dùng chữa nấm ngoài da, làm thuốc mọc tóc (sắc uống hoặc ngâm vào dầu dừa mà bôi), nhuộm tóc.

Theo sách Nam dược thần hiệu, cỏ mực dùng để chữa chứng chảy máu mũi đêm ngày không dứt, lấy cỏ mực giã nát, đắp vào giữa mỏ ác và trên trán.

Sách Thần nông bản thảo gọi cỏ mực là “thuốc cầm máu nổi tiếng”.

Sách Đường bản thảo viết, người bị chảy máu dữ dội dùng cỏ mực đắp sẽ cầm, bôi nước lên đầu thì tóc sẽ mọc lại nhanh chóng.

Điền nam bản thảo cho rằng, cỏ mực làm chắc răng, đen tóc, chữa khỏi 9 loại trĩ.

Bản kinh (ra đời cách đây 2000 năm) viết: “Máu chảy không cầm, đắp cỏ mực cầm ngay”.

Ngày nay, vị thuốc này được dùng nhiều trong điều trị sốt xuất huyết muỗi truyền, ung thư và nhiều bệnh khác.

Viện Dược liệu từng nghiên cứu tác dụng cầm máu và độc tính của cỏ mực và nhận thấy nó có khả năng chống lại tác dụng của dicumarin (thuốc chống đông), cầm máu ở tử cung, tăng trương lực tử cung. Cỏ mực không gây giãn mạch, không hạ huyết áp, nhưng có thể gây sảy thai.

Một số bài thuốc từ cây cỏ mực

Giảm phì ẩm (thuốc giảm béo)

Cỏ nhọ nồi 15g, hãm nước sôi, uống thay trà. Dùng cho người thừa cân béo phì.

Chỉ huân ẩm (thuốc nhức đầu)

Cỏ nhọ nồi 10g, thục địa 12g, đương qui 10g, thanh khao 6g, xuyên khung 10g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần sớm tối. Dùng cho bệnh huyết hư đầu váng.

Tiêu khát ẩm (thuốc hỗ trợ điều trị đái tháo đường, suy nhược cơ thể)

Cỏ nhọ nồi 10g, nữ trinh tử 10g, lư căn tươi 30g, ô mai 5 quả, mạch môn đông 10g, nam sa sâm 10g, ngọc trúc 10g. Sắc uống ngày 1 thang.

Hồng táo, nhọ nồi thang (thuốc hỗ trợ điều trị viêm dạ dày)

Cỏ nhọ nồi 12g, táo tầu 10 quả. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần sớm tối. Dùng cho người loét dạ dày, tá tràng, xuất huyết..

Thổ huyết ẩm (thuốc cầm máu)

Cỏ nhọ nồi 12g, sinh địa 15g, nữ trinh tử 12g, phục linh 12g, đương qui 9g, mai ba ba 30g bạch thược 12g, tiên hạc thảo 15g. Sắc uống ngày 1 thang.

Thuốc an thần khi mãn kinh

Cỏ nhọ nồi 10g, sinh địa 12g, hồng hoa 9g, hoa cúc 9g, bạch thược 12g, hoàng cầm 9g, ngưu tất 9g, đương qui 9g, nữ trinh tử 9g, xuyên khung 6g, lá dâu 9g. Sắc uống ngày 1 thang.

Chữa các bệnh tổng hợp khi sạch kinh, trước khi hành kinh có tâm trạng căng thăng, người bệnh thấy nhức đầu, phiền táo dễ nổi giận, ngủ không ngon giấc, mặt đỏ tía tai, triều nhiệt độ mồ hôi...

Bài viết trên đây đã giải đáp những băn khoăn về "Cây cỏ mực có tác dụng gì?". Thông tin mang tính chất tham khảo. Bạn cần tham khảo ý kiến của các bác sĩ trước khi sử dụng cây cỏ mực để chữa bệnh.