Các nhà khoa học chữa khỏi bệnh Alzheimer cho chuột

Trước khi các biểu hiện của bệnh Alzheimer xuất hiện, các mảng rối gây bệnh bắt đầu hình thành, tích tụ trong não người bệnh và làm tổn hại đến các tế bào bên cạnh. Trong nhiều thập kỷ, các bác sỹ tìm kiếm cách thức để loại bỏ những mảng rối gây bệnh này để điều trị căn bệnh Alzheimer.

Các khối kết dính, hay còn được gọi là các mảng rối amyloid, có cấu tạo chủ yếu từ protein trong não có tên Amyloid Beta, nhưng trong các mảng rối này còn có 1 loại protein Alzheimer khác có tên APOE.

Các nhà nghiên cứu thuộc trường Đại học Y Washington phát hiện ra loại kháng thể tấn công vào APOE, loại kháng thể này không những chỉ loại bỏ mà còn quét sạch các mảng rối amyloid, nguyên nhân gây ra bệnh Alzheimer.

Phát hiện này được công bố trên Tập san Nghiên cứu Y khoa số ra ngày 26/3, có thể mở đường cho việc ngăn chặn tổn thương não do các mảng rối amyloid gây ra ngay khi căn bệnh mới chỉ ở giai đoạn đầu, khi các triệu chứng bệnh chưa xuất hiện.

“Nhiều người tích tụ amyloid qua nhiều năm và não của họ không thể loại bỏ được chúng”, Tiến sĩ y khoa David Holtzman cho biết: “Bằng việc loại bỏ các mảng rối, nếu chúng ta làm điều này đủ sớm, chúng ta có thể ngăn chặn được những thay đổi bên trong não bộ dẫn đến việc mất trí nhớ, nhầm lẫn và suy giảm nhận thức. Các biến thể của gen APOE là yếu tố có nguy cơ lớn nhất dẫn đến việc hình thành bệnh Alzheimer". 

Trong công trình trước đó, Tiến sĩ Holtzman và các đồng nghiệp phát hiện ra rằng 1 hợp chất dựa trên ADN tấn công vào APOE có thể giúp giảm tổn thương não bộ do các mảng rối amyloid gây ra.

Tuy nhiên, việc loại bỏ hoàn toàn các mảng rối amyloid để bảo vệ não bộ quan trọng hơn việc làm giảm tổn thương não bộ do các mảng rối này gây ra.

Các nhà khoa học tập trung vào việc nghiên cứu loại kháng thể có khả năng nhận diện và gắn kết với APOE. Một khi loại kháng thể này gắn kết với mục tiêu APOE của nó, nó sẽ thu hút các tế bào của hệ miễn dịch tấn công và phá hủy mục tiêu này. Các nhà khoa học cho biết, đây là cách để phá hủy các mảng rối amyloid gần đó.

Nhóm nghiên cứu thử một số loại kháng thể nhận diện APOE của người trên loài chuột biến đổi gen, não của những con chuột này có khuynh hướng hình thành các mảng rối amyloid. Gen APOE trên những con chuột nói trên được thay bằng gen APOE của người.

Trong 6 tuần, những con chuột này được tiêm giả dược hoặc các loại khảng thể chống APOE. Sau đó, các nhà nghiên cứu đo lượng mảng rối amyloid bên trong não bộ của chúng và phát hiện ra kháng thể có tên HAE-4 giảm lượng mảng rối amyloid xuống đến 50%.

Thêm vào đó, HAE-4 không gây ra bất cứ tác dụng nào với lượng APOE trong máu – APOE có vai trò quan trọng trong việc vận chuyển chất béo và cholesterol trong cơ thể, nếu APOE bị loại khỏi máu có thể gây ra những tác động không tốt cho cơ thể.

Việc HAE-4 chỉ nhằm vào APOE trong não bộ mà không nhằm vào APOE trong máu được lý giải như sau: “APOE trong các mảng rối amyloid có cấu trúc khác hoàn toàn so với cấu trúc của APOE có trong máu. Kháng thể HAE-4 chỉ nhận diện cấu trúc gắn với các mảng rối amyloid có trong não”, Tiến sĩ Holtzman giải thích.

Hiện tại vẫn chưa có phương pháp chữa trị nào để ngăn ngừa hoặc làm chậm quá trình phát triển của bệnh Alzheime.

Tuy nhiên, một số khảng thể có khả năng loại bỏ các mảng rối gây bệnh bằng việc nhắm vào amyloid beta vẫn tiếp tục được thử nghiệm và đánh giá. Và dù cho những kháng thể này hứa hẹn tạo nên đột phát trong việc điều trị bệnh Alzheime, chúng có thể gây ra một số tác dụng phụ.

Video: Bệnh Alzheimer là gì?

Còn các kháng thể tấn công vào APOE có thể sẽ thành công trong việc loại bỏ các mảng rối amyloid trong não người và ít có khả năng gây ra tác dụng phụ, theo Tiến sĩ Holtzman.

“Kháng thể chống amyloid sẽ gắn kết với hầu hết các phân tử nằm trong mảng rối, tuy nhiên kháng thể chống APOE sẽ chỉ nhắm vào khu vực rất nhỏ bên trong mảng rối này. Điều này có nghĩa là nếu chúng tôi kích thích hệ miễn dịch ít hơn, chúng ta có thể sẽ không phải thấy các tác dụng phụ không mong muốn”, ông Holtzman giải thích.

Các nhà nghiên cứu hiện đang lên kế hoạch mở rộng nghiên cứu để xác định xem các loại kháng thể tương tự có an toàn và có đủ hiệu quả khi sử dụng trên người hay không.