Bổ sung quy hoạch dự án Thép Cà Ná, Bộ trưởng Công thương: 'Không có lợi ích nhóm'

Sáng 15/11, Đại biểu Phạm Thị Minh Hiền (Phú Yên) đã gửi chất vấn thẳng thắn đến Bộ trưởng Công thương Trần Tuấn Anh.

Đại biểu Phạm Thị Minh Hiền (Phú Yên) cho rằng vừa qua sự cố Formosa ở 4 tỉnh miền Trung đã để lại bài học sâu sắc về môi trường. Trong khi đó, Bộ Công thương lại vừa bổ sung dự án Thép Cà Ná vào quy hoạch.

Đại biểu Hiền cho rằng điều bất thường là dự án Thép Cà Ná là dự án không nằm trong quy hoạch đã được phê duyệt trước đó.

Dự án được đưa vào quy hoạch bất chấp sự phản đối gay gắt của dư luận, bất chấp sự lo lắng, hoang mang của người dân và sự phản biện cảnh báo mạnh mẽ của các chuyên gia kinh tế, môi trường về nguy cơ gây ô nhiễm môi trường biển không chỉ ở vùng Biển Ninh Thuận mà cả các vùng biển lân cận như Khánh Hòa, Phú Yên.

"Đề nghị Bộ trưởng trả lời thẳng, trả lời thật với cử tri cử tri cả nước về các vấn đề sau: Dù chỉ là bổ sung quy hoạch nhưng dự án đã đi ngược lại chủ trương của Chính phủ là đánh đổi môi trường. 

Vậy có hay không xuất hiện lợi ích nhóm trong việc bổ sung quy hoạch dự án? Có hay không việc Bộ đã và đang chạy theo doanh nghiệp để làm dự án? Đầu tư theo quy hoạch hay quy hoạch theo đầu tư?", đại biểu Phạm Thị Minh Hiền đặt câu hỏi.

Bà Hiền băn khoăn: "Vậy việc bất chấp những phản biện khoa học, tâm huyết của các chuyên gia để cơ quan chức năng bổ sung vào quy hoạch dự án này có được xem là hành vi dẫn đến tội ác hay không ?

Bộ trưởng Công thương Trần Tuấn Anh đã dành khá nhiều thời gian trả lời câu hỏi này.

Bộ trưởng Công thương cho biết Việt Nam có trữ lượng 1,5 tỷ tấn sắt nhưng hàng năm vẫn phải nhập khẩu 3 tỷ USD sắt thép. Đến năm 2020, Việt Nam dự kiến sẽ phải nhập 15 tỷ USD các sản phẩm về sắt thép.

Hiện nay, sắt thép của Việt Nam mới đáp ứng sắp thép xây dựng, và chuyên ngành. Ngoài ra sắt thép thô phục vụ cho nhu cầu của nền kinh tế thì Việt Nam hầu như không có. Ngoại trừ doanh nghiệp Hòa Phát, Tổng công ty thép có một số dự án nhưng quy mô còn nhỏ.

Bộ trưởng Công thương cho rằng mỏ sắt Thạch Kê có trữ lượng lớn, nếu được khai thác tốt thì có khả năng đóng góp 0,3-0,4 % GDP, đảm bảo công nghiệp chế tạo, công nghiệp chế tạo, bao gồm công nghiệp Quốc phòng.

Ông Trần Tuấn Anh khẳng định chủ trương quan điểm của Chính phủ phát triển bền vững trong các lĩnh vực.

“Tôi xin khẳng định chúng ta không đánh đổi môi trường lấy các dự án công nghiệp. Không có câu chuyện các dự án thép đưa ra để đánh đổi môi trường. Tôi cũng khẳng định luôn là không phải vấn đề lợi ích nhóm. Tại sao lại nói có lợi ích nhóm ở đây khi nếu như chúng ta đang hướng tới phát triển hài hòa bền vững", Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.

Clip: Bộ trưởng Công thương trả lời các vấn đề "nóng"

Trong quá trình xây dựng quy hoạch về ngành thép thì dự án Thép Cà Ná đã được phê duyệt từ trước đó.

Quy hoạch này đã được làm đầy đủ quy trình, thủ tục, đã được Thủ tướng phê duyệt và có đánh giá tác động môi trường. 

Từ những năm 2008 do suy thoái kinh tế, chủ đầu tư không đủ năng lực tài chính nên họ đã rút, vì vậy dự án đã được đưa ra khỏi quy hoạch. 

Đến gần đây dự án tiếp tục được nghiên cứu, và Tập đoàn Tôn Hoa Sen đề xuất xin chủ trương đầu tư dự án.

Với các đề xuất về đảm bảo môi trường, đảm bảo công nghệ, và các nội dung khác của đầu tư, Bộ Công thương đã căn cứ dựa trên yêu cầu phát triển công nghiệp thép, đã làm việc với tỉnh Ninh Thuận, cũng như đánh giá thực trạng, khảo sát tại địa điểm, làm việc với nhà đầu tư. 

"Tôi xin báo cáo với Quốc hội đây mới chỉ là điều chỉnh quy hoạch, dựa trên phân tích các lợi thế so sánh của chúng ta, chứ không phải là dự án đầu tư đã được phê duyệt. 

Thậm chí có ý kiến cho rằng chúng ta có đánh đổi muối Cà Ná lấy thép hay không? Chúng tôi cho rằng chúng ta không đánh đổi. Chúng ta có quan điểm phát triển bền vững, hài hòa, khai thác lợi thế của đất nước", Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định.

Bộ trưởng Công thương cho rằng dự án Thép Cà Ná đã được xem xét cẩn trọng, đúng quy trình, được phê duyệt tại quy hoạch mới đây nhất về ngành thép.

Tuy nhiên, để đảm bảo quá trình đầu tư dự án có hiệu quả, đặc biệt là đảm bảo về môi trường, Thủ tướng đã giao trách nhiệm cho các bộ, ngành là phải phối hợp làm rõ về chủ đầu tư, về địa phương, về tất cả các chi tiết, nội dung liên quan đến dự án tiền khả thi, báo cáo khả thi của dự án. 

"Các chi tiết liên quan đến thiết bị, đến công nghệ, đến phương án xử lý chất thải, phương án bảo vệ môi trường, hiệu suất của dự án và hàng loạt các vấn đề khác sẽ được thẩm định, phê duyệt và lúc đó đảm bảo hiệu quả, đảm bảo tính pháp lý thì mới phê duyệt", Bộ trưởng Công thương thẳng định.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh thông tin không chỉ dự án Thép Cà Ná, mà còn dự án khác như Thép Dung Quất mà mới đây Tập đoàn Hòa Phát báo cáo xin tham dự và các dự án thép khác đều phải đảm bảo các quy định của pháp luật.

"Đặc biệt là dựa trên nguyên tắc cao nhất bảo vệ môi trường, từ những bài học mà chúng ta rút ra từ dự án thép của Formosa", Bộ trưởng Bộ Công thương khẳng định.