Bệnh viêm gan bí ẩn ở trẻ em: Chuyên gia Việt Nam nói gì?

Theo BS Trương Hữu Khanh, nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM, đây là bệnh viêm gan cấp, ban đầu xuất hiện rải rác ở một số nước châu Âu, châu Mỹ, Mỹ, Bỉ, nhưng hiện được phát hiện nhiều nhất ở Anh.

Các chuyên gia trên thế giới đang nghiêng về ý kiến coi virus là nguyên nhân gây bệnh, bởi hầu hết triệu chứng ở các bệnh nhân đều giống nhau. Trẻ mắc bệnh này đều biểu hiện sốt, nôn, tiêu chảy, vàng da...  Qua xét nghiệm ban đầu, rất nhiều mẫu bệnh phẩm chứa virus Adeno.

“Nhiều nước sau khi xét nghiệm đều phát hiện virus Adeno, khiến các nhà khoa học nghĩ nguyên nhân có thể liên quan tới loại virus này. Adeno cũng có thể gây nên viêm kết mạc, cảm, ho, thậm chí viêm phổi nặng...  Đặc biệt, một số trẻ hệ miễn dịch yếu hoặc suy giảm miễn dịch sẽ dễ bị virus tấn công xuống gan, gây viêm gan cấp như chúng ta đã biết”, BS Khanh nói.

Nếu bệnh viêm gan bí ẩn do Adeno gây nên thì không có cách nào “cản nổi” virus này. Adeno lây qua đường hô hấp, hoành hành thường xuyên hàng năm giống như cúm và RSV... nên lây rất nhanh. Trường hợp là virus khác lây qua đường tiêu hóa thì tốc độ lan truyền sẽ chậm hơn.

“Khi virus Adeno trong họng một người sẽ lây sang cho người khác rất nhanh, thậm chỉ lây nhanh hơn cả chủng Delta của COVID-19, vì đây là đặc trưng của virus lây qua đường hô hấp. Tuy khiến, chỉ một số rất nhỏ người nhiễm Adeno gây bệnh nặng”, BS Khanh nhận định.

Theo ThS.BS Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các chuyên gia vẫn đang nghiên cứu về bệnh viêm gan bí ẩn. Một số giả thuyết ban đầu nhận định, bệnh liên quan tới virus Adeno. Cũng có quan điểm bệnh do virus khác gây ra, nhưng đây chỉ là nhận định ban đầu, đến nay nguyên nhân vẫn chưa được xác định.

Theo ghi nhận ban đầu, những trẻ mắc bệnh đều đều có triệu chứng sốt, nôn, tiêu chảy, vàng da, vàng mắt, đi tiểu sẫm màu, chán ăn, mệt mỏi... Một số ca nặng có thể hôn mê, tăng men gan, tổn thương gan diễn tiến nhanh chóng thành suy gan...

“WHO và các chuyên gia vẫn đang rất nỗ lực xác định nguyên nhân gây ra chùm ca bệnh viêm gan bí ẩn này”, BS Cấp nói.

Không liên quan COVID-19

Theo BS Trương Hữu Khanh, do các ca viêm gan bí ẩn xuất hiện trùng thời điểm với COVID-19 nên xuất hiện nghi vấn bệnh liên quan tới đại dịch này. Điều này không đúng vì thực tế cho thấy, rất nhiều trẻ em mắc COVID-19 thời gian qua.

“Nếu đúng là do COVID-19 thì sẽ xuất hiện rất nhiều trẻ bị viêm gan cấp tính chứ không rải rác như hiện nay”, BS Khanh nói.

“Một số ý kiến khác còn cho rằng viêm gan “bí ẩn” có thể do ảnh hưởng của vaccine COVID-19. Tuy nhiên, các quan điểm này chưa được kiểm chứng và tôi cũng không thấy tài liệu nào chứng minh được điều này. Theo tôi, viêm gan cấp tính không có liên quan tới COVID-19 cũng như vaccine COVID-19”, BS Khanh nói thêm.

PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Trưởng khoa Y tế công cộng, Đại học Y Dược TP.HCM cũng nhận định, COVID-19 không liên quan và cũng không phải nguyên nhân gây bệnh viêm gan bí ẩn. Không có sự liên quan giữa vaccine COVID-19 và virus Adeno vì đây là 2 chủng virus hoàn toàn khác nhau. Ngoài ra, bất cứ loại vaccine nào trước khi đưa ra sử dụng đều được nghiên cứu, thử nghiệm và xử lý rất chặt chẽ, nói viêm gan cấp tính liên quan tới vaccine COVID-19 là không có cơ sở.

Không nên quá lo lắng

Theo BS Khanh, trường hợp viêm gan cấp tính do virus Adeno gây nên, để chủ động phòng bệnh, người dân cần chú ý vệ sinh cá nhân thường xuyên như rửa tay, sát khuẩn, đeo khẩu trang, ăn uống vệ sinh...

Nếu phát hiện trẻ viêm gan cấp, gia đình nên đưa con đến bệnh viện và chăm sóc theo khuyến cáo của bác sĩ, không nên quá lo lắng. Trong quá trình theo dõi, thấy trẻ bị vàng da, tiểu sẫm màu... thì báo ngay cho cơ quan y tế để được xét nghiệm sàng lọc sớm.

“Thực tế, bệnh viêm gan cấp tính hay các bệnh về gan khác đều có hướng điều trị giống nhau là giữ cho gan trong tình trạng khỏe mạnh, không tổn thương thêm. Gia đình cần bình tĩnh nghe theo khuyến cáo của bác sĩ. Đặc biệt lưu ý, cha mẹ không nên cho con uống thuốc vô tội vạ. Bé đang bị viêm gan nếu uống thuốc bừa bãi sẽ hỏng gan nhanh chóng, bệnh nặng thêm, gây khó khăn cho điều trị”, BS Khanh nói.

Chuyên gia này cũng khuyến cáo người dân nên chú ý theo dõi tình trạng sức khỏe của con em mình, nếu thấy bất kỳ dấu hiệu nào về viêm gan như tiểu sẫm màu, vàng da, nôn ói, tiêu chảy, đau bụng, mệt mỏi nhiều..., cần đưa con tới bệnh viện sớm. Viêm gan phát hiện sớm, điều trị kịp thời, đúng phương pháp thì sẽ phục hồi rất tốt, không gây biến chứng lâu dài.

“Nếu do virus Adeno thì điều trị sớm sẽ sớm hồi phục mà không gây biến chứng lâu dài như viêm gan mãn tính. Ngoài ra, đặc trưng của Adeno là lây lan rất nhanh nhưng chủ yếu gây bệnh nặng ở những trẻ đề kháng yếu, suy giảm miễn dịch và cơ địa yếu thôi. Phụ huynh cũng không nên quá hoang mang, lo lắng. Lúc này chỉ cần hết sức bình tĩnh, chú ý theo dõi sức khỏe của con và cố gắng cho con ăn uống, ngủ nghỉ đầy đủ, lành mạnh để nâng cao sức đề kháng, chống lại bệnh tật”, BS Khanh nói.

Chung quan điểm, BS Nguyễn Trung Cấp nêu, để chủ động trong phòng ngừa và điều trị viêm gan ở trẻ, cha mẹ cần theo dõi sát sức khỏe của con. Khi trẻ xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo, phụ huynh cần sớm đưa con tới bệnh viện để thăm khám, làm các xét nghiệm đánh giá chức năng gan. Dựa vào kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ chẩn đoán trẻ có bị tổn thương gan hay không và phương hướng điều trị sẽ thế nào.

“Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương vẫn đang theo dõi sát những trẻ nhập viện trong tình trạng sốt, nôn, tiêu chảy.., để chủ động trong thăm khám và xác định bệnh lý. Ngay khi thế giới xác định được chủng virus gây bệnh, hệ thống xét nghiệm của bệnh viện sẽ nhanh chóng phối hợp để theo dõi tình hình tại Việt Nam”, BS Cấp nhấn mạnh.

Ngày 6/5, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) có văn bản gửi các Viện Vệ sinh dịch tễ và Viện Pasteur yêu cầu tăng cường giám sát bệnh viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân, theo dõi chặt chẽ, tổng hợp tình hình, phân tích dịch tễ bệnh này trên thế giới.

Một lãnh đạo Bộ Y tế cho biết, tính tới 4/5, qua báo cáo của Cục Y tế dự phòng và Sở Y tế các tỉnh, Việt Nam chưa ghi nhận trường hợp trẻ mắc viêm gan không rõ nguyên nhân. Bộ vẫn đang theo dõi sát tình hình bệnh lý và nguyên nhân gây bệnh.

"Dự kiến thời gian tới, Bộ cũng sẽ ra hướng dẫn cho các địa phương về căn bệnh này để chủ động trong phòng, chống dịch", vị này cho biết.

Căn bệnh viêm gan bí ẩn đã lấy đi tính mạng của 4 đứa trẻ trong số 228 ca mắc được phát hiện trên thế giới, tính đến ngày 3/5. Trẻ mắc căn bệnh chưa rõ nguyên nhân này sống ở 20 quốc gia thuộc châu Âu, Đông Nam Á, Tây Thái Bình Dương.