11 tác dụng phụ khi hóa trị ung thư

BS Hoàng Phan Quỳnh Trang, Khoa Hóa trị (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108) chia sẻ một số tác dụng không mong muốn do hóa trị.

Mệt mỏi

Cảm thấy mệt mỏi là tác dụng phụ phổ biến nhất của hóa trị liệu. Mệt mỏi có thể bao gồm cảm thấy kiệt sức, buồn ngủ, bối rối hoặc mất kiên nhẫn hay cảm giác nặng nề ở chân tay, nhanh chóng bị hao mòn hoặc khó thực hiện các hoạt động hàng ngày.

Tình trạng mệt mỏi có thể xuất hiện đột ngột và việc nghỉ ngơi có thể không giúp thuyên giảm. Mặc dù mệt mỏi là một tác dụng phụ phổ biến của hóa trị, nó cũng có thể là một triệu chứng của bệnh trầm cảm - một tình trạng tâm lý thường gặp ở bệnh nhân ung thư.

Thay đổi cảm giác thèm ăn, buồn nôn hoặc nôn mửa

Thông thường, sự thèm ăn của bạn sẽ thay đổi khi bạn đang trải qua quá trình hóa trị. Thuốc cũng có thể tạm thời thay đổi mùi vị thức ăn. Đôi khi bạn có thể không cảm thấy đói hoặc có thể thích các loại thức ăn khác nhau. Vị giác của bạn sẽ trở lại bình thường sau khi điều trị kết thúc.

Hóa trị có thể khiến bạn cảm thấy buồn nôn hoặc khiến bạn nôn mửa. Thường sẽ bắt đầu vài giờ sau khi điều trị. Buồn nôn có thể kéo dài nhiều giờ và kèm theo nôn hoặc ọe. Đôi khi buồn nôn kéo dài nhiều ngày sau khi điều trị.

Rối loạn tiêu hóa

Một số loại thuốc hóa trị, thuốc giảm đau và thuốc chống buồn nôn có thể gây táo bón hoặc tiêu chảy.

Rụng tóc

Việc bạn có bị rụng tóc hay không sẽ phụ thuộc vào các loại thuốc bạn được chỉ định. Một số người rụng hết tóc nhanh chóng và những người khác rụng sau nhiều lần điều trị, trong khi những người khác có thể chỉ rụng một ít tóc hoặc không rụng.

Rụng tóc trên đầu là phổ biến nhất, nhưng người bệnh vẫn có thể thấy lông mày, lông mi, thậm chí lông ở nách, chân, ngực và vùng mu bị rụng. Rụng tóc thường bắt đầu từ 2-3 tuần sau lần điều trị đầu tiên. Trước và trong khi tóc rụng, da đầu của bạn có thể cảm thấy nóng, ngứa, mềm hoặc ngứa ran. Sau khi hóa trị liệu kết thúc, mất 4-12 tháng để tóc mọc lại toàn bộ. 

Viêm răng miệng

Một số loại thuốc hóa trị có thể gây loét miệng hoặc nhiễm trùng. Điều này có nhiều khả năng xảy ra hơn nếu bạn đã hoặc đang xạ trị ở đầu, cổ hoặc ngực, hoặc nếu bạn có vấn đề về răng miệng hoặc nướu.

Thay đổi da và móng

Một số loại thuốc hóa trị có thể khiến da bạn bị bong tróc, sạm đen hoặc khô và ngứa. Trong thời gian điều trị và vài tháng sau đó, da của bạn có thể nhạy cảm hơn với ánh nắng mặt trời. Móng tay thay đổi và trở nên sẫm màu hơn bình thường. Móng tay có thể trở nên giòn và khô. Một số trường hợp có thể gây đau, rát hoặc gây giảm cám giác, thậm chí ảnh hưởng cầm nắm và sinh hoạt hàng ngày.

Độc tính trên tủy xương

Hóa chất có thể ức chế tủy xương dẫn đến giảm các dòng tế bào máu: hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu. Nếu giảm hồng cầu dẫn đến thiếu máu. Giảm bạch cầu gây sốt, bệnh nhân sẽ dễ bị nhiễm khuẩn, nhiễm nấm, virus hoặc các tác nhân nhiễm trùng khác. Nếu giảm tiểu cầu, bệnh nhân sẽ dễ bị chảy máu, chảy máu lâu cầm.

Thay đổi tư duy và trí nhớ

Bạn sẽ thấy khó tập trung và ghi nhớ mọi thứ sau khi đã hóa trị. Điều này được gọi là suy giảm nhận thức liên quan đến ung thư hoặc đôi khi, "não hóa trị" hoặc "sương mù ung thư".

Những thay đổi về suy nghĩ và trí nhớ có thể do điều trị hoặc thuốc, mệt mỏi và các vấn đề về giấc ngủ, hoặc những lo lắng về cảm xúc, chẳng hạn như căng thẳng hoặc trầm cảm. Những vấn đề này thường cải thiện theo thời gian, mặc dù một số người gặp phải vấn đề trong nhiều năm.

Mất ngủ

Một số trường hợp bệnh nhân khi điều trị hóa chất bị mất ngủ.

Độc tính thần kinh ngoại vi

Một số loại thuốc có thể gây ngứa ran ("kim châm"), tê hoặc đau ngón tay hoặc ngón chân và yếu cơ ở chân. Nguyên nhân là do tổn thương các dây thần kinh truyền tín hiệu giữa hệ thống thần kinh trung ương, cánh tay và chân. Bệnh thần kinh ngoại biên có thể ngắn hạn hoặc kéo dài một thời gian dài hoặc thậm chí là vĩnh viễn.

Độc tính lên gan thận

Thuốc hóa chất sẽ được chuyển hóa và đào thải chủ yếu qua gan, thận. Do đó sẽ gây độc cho gan, thận. Bác sĩ sẽ chỉ định đánh giá chức năng gan, thận, tim trước khi điều trị và lựa chọn phác đồ phù hợp với tình trạng bệnh nhân.