Ung thư đại trực tràng có di truyền không?

PGS.TS.BS Đoàn Hữu Nghị, nguyên Phó giám đốc Bệnh viện K, Phó Chủ tịch Hội Ung thư (Hà Nội) từng tiếp nhận điều trị cho gia đình 4 người mắc ung thư đại trực tràng. Bố cùng hai con trai phát hiện ung thư đại trực tràng đầu tiên, sau đó là người chú.

“Cả 4 người này sau khi phát hiện đều được cắt bỏ toàn bộ đại trực tràng, sau điều trị tiên lượng tốt”, ông Nghị nói.

Không chỉ gia đình 4 người trên mà trong suốt nhiều năm điều trị ung thư, bác sĩ Nghị gặp nhiều gia đình có từ 2 người trở lên cùng mắc bệnh.

Đến nay các nhà khoa học vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính gây ung thư đại trực tràng. Tuy nhiên, họ đã tìm ra một số nhóm yếu tố nguy cơ như chế độ sinh hoạt không điều độ, yếu tố môi trường, tuổi tác, polyp. Trong đó di truyền cũng được cho là một trong những nguyên nhân của ung thư đại trực tràng.

Ung thư đại trực tràng là một trong số ít bệnh ung thư có tính di truyền. Theo thống kê, trên thế giới khoảng 5% bệnh nhân ung thư đại trực tràng yếu tố di truyền về gene, với hai hội chứng là Lynch và đa polyp.

Nhóm thứ nhất, hội chứng Lynch không có đa polyp, nguyên nhân do sự khiếm khuyết ở gene MNH1 hoặc MSH2.

Nhóm thứ hai là hội chứng đa polyp có tính chất gia đình. Nguyên nhân do đột biến gene APC, di truyền từ bố mẹ sang con (gene APC ức chế sự hình thành của khối u). Nếu một người mắc hội chứng đa polyp thì hầu hết thành viên trong gia đình đều có nguy cơ mắc bệnh.

“Người có hội chứng Lynch và đa polyp đại trực tràng nguy cơ tiến triển thành ung thư rất cao, lên đến trên 50%”, ông Nghị nói và cho biết riêng với nhóm đa polyp thường có đặc điểm tổn thương rất đặc trưng là toàn bộ khung đại trực tràng có hàng nghìn polyp. Những trường hợp đa polyp đại tràng này nếu được phát hiện qua nội soi sẽ phải cắt để phòng ngừa nguy cơ gây ung thư.

Tại Việt Nam, ung thư đại trực tràng đứng thứ 4 trong số 10 bệnh ung thư phổ biến nhất ở nam giới. Dấu hiệu ung thư đại trực tràng ở giai đoạn sớm thường rất mơ hồ và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý đường tiêu hóa khác. Tuy nhiên, có một số đặc điểm sau đây để gợi ý nghĩ tới mắc ung thư đại trực tràng:

• Rối loạn tiêu hóa kéo dài.
• Chán ăn, khó tiêu, đầy bụng trên vùng rốn, ăn không ngon khiến cơ thể mệt mỏi, sút cân, suy nhược.
• Đi ngoài nhiều lần.
• Rối loạn bài tiết phân, đi táo, đi lỏng thất thường.
• Xuất hiện máu trong phân.

Khi có bất cứ dấu hiệu nào như trên, bạn cần đi khám để phát hiện sớm.

Theo PGS Nghị, ung thư đại trực tràng nếu được phát hiện sớm, cơ hội khỏi bệnh lên tới 90%. Để phòng ngừa ung thư đại trực tràng bác sĩ khuyến cáo với người có yếu tố nguy cơ như gia đình có người mắc ung thư đại trực tràng, từng cắt polyp, viêm loét đại trực tràng… thì nên đi tầm soát định kỳ.

Người bệnh nên ăn nhiều chất xơ, các loại rau như rau muống, rau dền, rau khoai lang, măng…. Ăn nhiều chất xơ giúp tiêu hóa tốt hơn. Ngoài ra, cần hạn chế các thực phẩm như thịt đóng hộp chế biến sẵn. 

“Chúng ta có thể ăn, uống sữa chua, nhiều rau xanh để giúp quá trình tiêu hoá diễn ra tốt hơn”, ông Nghị nói.