(VTC News) - Xét nghiệm là một quá trình không thể thiếu trong chẩn đoán, theo dõi hiệu quả điều trị và sàng lọc bệnh, vậy quy trình này làm sao để chính xác là câu hỏi đặt ra với những nhà khoa học.
Để đảm bảo các kết quả xét nghiệm được chính xác và xác thực, việc tuân thủ nghiêm ngặt quy trình xét nghiệm là yếu tố quyết định và bắt buộc đối với tất cả các cơ sở xét nghiệm.
Việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 15189 sẽ giúp đảm bảo cung cấp kết quả xét nghiệm một cách chính xác và tin cậy, làm cơ sở để thúc đẩy việc thừa nhận kết quả xét nghiệm giữa các cơ sở khám và điều trị bệnh nhân.
ISO 15189 là hệ thống hướng dẫn kiểm soát toàn bộ cả 3 giai đoạn Trước, Trong, Sau của quy trình xét nghiệm và các vấn đề liên quan đến xét nghiệm, đưa cán bộ thực hiện xét nghiệm kiểm soát chất lượng theo một chu trình bắt buộc.
Chứng chỉ này cho phép các phòng thí nghiệm được công nhận ở cấp quốc tế, nâng cao hiệu quả, đảm bảo các kết quả xét nghiệm đáng tin cậy hơn, và giúp tăng cường chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân nói chung.
Vậy quy trình xét nghiệm là gì và gồm những giai đoạn nào?
Đây là băn khoăn của phần lớn người dân, bởi không phải ai trong chúng ta cũng hiểu rõ quy định của Bộ Y tế về quy trình xét nghiệm.
Với kinh nghiệm của nhiều năm tham gia đào tạo, nghiên cứu và quản lý trực tiếp, PGS TS Nguyễn Nghiêm Luật, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC chia sẻ: “Quy trình xét nghiệm là quá trình xét nghiệm kể từ khi lấy mẫu theo chỉ định của người thầy thuốc qua thăm khám bệnh nhân, thực hiện xét nghiệm đến khi các kết quả được trả đến tay người thầy thuốc.
Quy trình xét nghiệm gồm 3 giai đoạn: giai đoạn trước xét nghiệm, giai đoạn xét nghiệm và giai đoàn sau xét nghiệm.
Giai đoạn trước xét nghiệm: gồm việc quyết định sử dụng xét nghiệm, chỉ định các xét nghiệm, gửi chỉ định đến phòng xét nghiệm, nhân viên lấy mẫu bệnh phẩm, vận chuyển mẫu đến khu vực xét nghiệm, nhận và bàn giao mẫu tại khoa xét nghiệm, xử lý mẫu ban đầu (ly tâm, bảo quản mẫu trước xét nghiệm…).
Điều chú ý là ở giai đoạn này có thể gặp các yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm cần phải được ghi chú chính xác như: tuổi, giới, chủng tộc, vấn đề ăn uống, béo phì, hút thuốc, uống rượu, uống cà phê, làm việc nặng, stress, tình trạng bệnh lý (suy giáp, đái tháo đường, suy thận, tắc mật, bệnh tim, …).
Tình trạng sử dụng thuốc (lợi tiểu, thuốc trị lao, propanolon, prednisolone, tránh thai, …), có thai, lấy nhầm mẫu, nhầm bệnh nhân, nhầm thuốc chống đông, … cũng được đánh giá.
Giai đoạn xét nghiệm: gồm việc đưa mẫu bệnh phẩm vào máy phân tích và thực hiện xét nghiệm một cách tự động. Ở giai đoạn này có thể gặp 2 sai sót: sai số ngẫu nhiên và sai số hệ thống. Sai số ngẫu nhiên có thể gây nên bởi thời gian lấy mẫu không phù hợp với xét nghiệm, sự khác nhau về nhiệt độ, pipet hút không chuẩn, …
Sai số hệ thống có thể do những thay đổi phụ thuộc vào thời gian chuẩn hóa dụng cụ xét nghiệm. Vì vậy, để kết quả xét nghiệm chính xác và xác thực, vấn đề quan trọng nhất trước khi thực hiện xét nghiệm là phải kiểm soát chất lượng xét nghiệm bằng nội kiểm tra chất lượng (IQC) hàng ngày và ngoại kiểm tra chất lượng (EQA) theo định kỳ.
Giai đoạn sau xét nghiệm: gồm việc thu lượm các kết quả xét nghiệm, đánh giá, duyệt kết quả và gửi kết quả đến tay người thầy thuốc để từ đó người thầy thuốc dựa các kết quả kết hợp với thực tế lâm sàng để chẩn đoán, chẩn đoán phân biệt, đánh giá hiệu quả điều trị, tiên lượng hoặc sàng lọc.
Quá trình duyệt kết quả được kiểm soát bởi những cán bộ cử nhân, thạc sỹ, tiến sĩ hoặc giáo sư có kinh nghiệm lâu năm trong nghề kiểm soát kết quả. Kết quả được kiểm soát theo nhiều khâu như người quản lý máy xét nghiệm, trưởng nhóm xét nghiệm và chuyên gia duyệt kết quả lần cuối.
ISO 15189 là hệ thống hướng dẫn kiểm soát toàn bộ cả 3 giai đoạn của quy trình xét nghiệm và các vấn đề liên quan đến xét nghiệm, đưa cán bộ thực hiện xét nghiệm kiểm soát chất lượng theo một chu trình bắt buộc.
Để kiểm soát được như vậy, các kỹ thuật viên phải tuân thủ quy định của ISO 15189 và xây dựng các quy trình, các yêu cầu, quy định, hướng dẫn kèm theo phục vụ cho kiểm soát chất lượng từ giai đoạn lấy mẫu, nhận mẫu, nội kiểm, ngoại kiểm, thực hiện xét nghiệm cho tới kiểm soát kết quả xét nghiệm, lưu mẫu và hủy mẫu.
Quy trình xét nghiệm phải được tuân thủ một cách chặt chẽ và tất cả những công việc thực hiện trên sẽ được lưu lại thành các hồ sơ, được lưu trữ lâu dài tại Khoa Xét nghiệm để tiện tra cứu, đánh giá nếu cần.
Sau gần 10 tháng thực hiện, Khoa Xét nghiệm thuộc Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC (42 Nghĩa Dũng, Hà Nội) vừa được công nhận đạt chuẩn quốc tế (ISO 15189) trong tháng 4/2016 cho lĩnh vực hóa sinh, xét nghiệm. Khoa Xét nghiệm của MEDLATEC hàng ngày có thể thực hiện được hàng nghìn loại xét nghiệm từ cơ bản đến chuyên sâu như đột biến gen, đột biến kháng thuốc...
Đến nay, MEDLATEC cũng là một trong số ít các bệnh viện tư nhân đầu tiên đạt được chứng chỉ ISO 15189 cho đồng thời 2 chuyên khoa xét nghiệm: Huyết học, Sinh hóa. Cũng tại MEDLATEC, bên cạnh chứng chỉ công nhận hệ thống quản lý chất lượng ISO 15189 vừa mới đạt được thì bệnh viện cũng đã triển khai áp dụng và được đánh giá cấp chứng chỉ Hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008 vào năm 2014.
Thúy Quỳnh
Để đảm bảo các kết quả xét nghiệm được chính xác và xác thực, việc tuân thủ nghiêm ngặt quy trình xét nghiệm là yếu tố quyết định và bắt buộc đối với tất cả các cơ sở xét nghiệm.
 |
Việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 15189 sẽ giúp đảm bảo cung cấp kết quả xét nghiệm một cách chính xác và tin cậy, làm cơ sở để thúc đẩy việc thừa nhận kết quả xét nghiệm giữa các cơ sở khám và điều trị bệnh nhân.
ISO 15189 là hệ thống hướng dẫn kiểm soát toàn bộ cả 3 giai đoạn Trước, Trong, Sau của quy trình xét nghiệm và các vấn đề liên quan đến xét nghiệm, đưa cán bộ thực hiện xét nghiệm kiểm soát chất lượng theo một chu trình bắt buộc.
Chứng chỉ này cho phép các phòng thí nghiệm được công nhận ở cấp quốc tế, nâng cao hiệu quả, đảm bảo các kết quả xét nghiệm đáng tin cậy hơn, và giúp tăng cường chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân nói chung.
Vậy quy trình xét nghiệm là gì và gồm những giai đoạn nào?
Đây là băn khoăn của phần lớn người dân, bởi không phải ai trong chúng ta cũng hiểu rõ quy định của Bộ Y tế về quy trình xét nghiệm.
Với kinh nghiệm của nhiều năm tham gia đào tạo, nghiên cứu và quản lý trực tiếp, PGS TS Nguyễn Nghiêm Luật, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC chia sẻ: “Quy trình xét nghiệm là quá trình xét nghiệm kể từ khi lấy mẫu theo chỉ định của người thầy thuốc qua thăm khám bệnh nhân, thực hiện xét nghiệm đến khi các kết quả được trả đến tay người thầy thuốc.
Quy trình xét nghiệm gồm 3 giai đoạn: giai đoạn trước xét nghiệm, giai đoạn xét nghiệm và giai đoàn sau xét nghiệm.
 |
| Hệ thống xét nghiệm hiện đại. |
Giai đoạn trước xét nghiệm: gồm việc quyết định sử dụng xét nghiệm, chỉ định các xét nghiệm, gửi chỉ định đến phòng xét nghiệm, nhân viên lấy mẫu bệnh phẩm, vận chuyển mẫu đến khu vực xét nghiệm, nhận và bàn giao mẫu tại khoa xét nghiệm, xử lý mẫu ban đầu (ly tâm, bảo quản mẫu trước xét nghiệm…).
Điều chú ý là ở giai đoạn này có thể gặp các yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm cần phải được ghi chú chính xác như: tuổi, giới, chủng tộc, vấn đề ăn uống, béo phì, hút thuốc, uống rượu, uống cà phê, làm việc nặng, stress, tình trạng bệnh lý (suy giáp, đái tháo đường, suy thận, tắc mật, bệnh tim, …).
Tình trạng sử dụng thuốc (lợi tiểu, thuốc trị lao, propanolon, prednisolone, tránh thai, …), có thai, lấy nhầm mẫu, nhầm bệnh nhân, nhầm thuốc chống đông, … cũng được đánh giá.
Giai đoạn xét nghiệm: gồm việc đưa mẫu bệnh phẩm vào máy phân tích và thực hiện xét nghiệm một cách tự động. Ở giai đoạn này có thể gặp 2 sai sót: sai số ngẫu nhiên và sai số hệ thống. Sai số ngẫu nhiên có thể gây nên bởi thời gian lấy mẫu không phù hợp với xét nghiệm, sự khác nhau về nhiệt độ, pipet hút không chuẩn, …
Sai số hệ thống có thể do những thay đổi phụ thuộc vào thời gian chuẩn hóa dụng cụ xét nghiệm. Vì vậy, để kết quả xét nghiệm chính xác và xác thực, vấn đề quan trọng nhất trước khi thực hiện xét nghiệm là phải kiểm soát chất lượng xét nghiệm bằng nội kiểm tra chất lượng (IQC) hàng ngày và ngoại kiểm tra chất lượng (EQA) theo định kỳ.
Giai đoạn sau xét nghiệm: gồm việc thu lượm các kết quả xét nghiệm, đánh giá, duyệt kết quả và gửi kết quả đến tay người thầy thuốc để từ đó người thầy thuốc dựa các kết quả kết hợp với thực tế lâm sàng để chẩn đoán, chẩn đoán phân biệt, đánh giá hiệu quả điều trị, tiên lượng hoặc sàng lọc.
Quá trình duyệt kết quả được kiểm soát bởi những cán bộ cử nhân, thạc sỹ, tiến sĩ hoặc giáo sư có kinh nghiệm lâu năm trong nghề kiểm soát kết quả. Kết quả được kiểm soát theo nhiều khâu như người quản lý máy xét nghiệm, trưởng nhóm xét nghiệm và chuyên gia duyệt kết quả lần cuối.
ISO 15189 là hệ thống hướng dẫn kiểm soát toàn bộ cả 3 giai đoạn của quy trình xét nghiệm và các vấn đề liên quan đến xét nghiệm, đưa cán bộ thực hiện xét nghiệm kiểm soát chất lượng theo một chu trình bắt buộc.
Để kiểm soát được như vậy, các kỹ thuật viên phải tuân thủ quy định của ISO 15189 và xây dựng các quy trình, các yêu cầu, quy định, hướng dẫn kèm theo phục vụ cho kiểm soát chất lượng từ giai đoạn lấy mẫu, nhận mẫu, nội kiểm, ngoại kiểm, thực hiện xét nghiệm cho tới kiểm soát kết quả xét nghiệm, lưu mẫu và hủy mẫu.
Quy trình xét nghiệm phải được tuân thủ một cách chặt chẽ và tất cả những công việc thực hiện trên sẽ được lưu lại thành các hồ sơ, được lưu trữ lâu dài tại Khoa Xét nghiệm để tiện tra cứu, đánh giá nếu cần.
Sau gần 10 tháng thực hiện, Khoa Xét nghiệm thuộc Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC (42 Nghĩa Dũng, Hà Nội) vừa được công nhận đạt chuẩn quốc tế (ISO 15189) trong tháng 4/2016 cho lĩnh vực hóa sinh, xét nghiệm. Khoa Xét nghiệm của MEDLATEC hàng ngày có thể thực hiện được hàng nghìn loại xét nghiệm từ cơ bản đến chuyên sâu như đột biến gen, đột biến kháng thuốc...
Đến nay, MEDLATEC cũng là một trong số ít các bệnh viện tư nhân đầu tiên đạt được chứng chỉ ISO 15189 cho đồng thời 2 chuyên khoa xét nghiệm: Huyết học, Sinh hóa. Cũng tại MEDLATEC, bên cạnh chứng chỉ công nhận hệ thống quản lý chất lượng ISO 15189 vừa mới đạt được thì bệnh viện cũng đã triển khai áp dụng và được đánh giá cấp chứng chỉ Hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008 vào năm 2014.
Thúy Quỳnh
Bình luận