(VTC News) – Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn nhìn nhận, trong quá trình toàn cầu hóa thông tin, làm báo hiện nay thực sự rất khó.
Nhân kỷ niệm 89 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6/1925 - 21/6/2014, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn đã có buổi trả lời phóng vấn báo chí, chia sẻ với phóng viên về những ưu nhược điểm của báo chí hiện nay cũng như phương hướng quy hoạch báo chí trong thời gian tới.
- Ông đánh giá thế nào về vai trò của báo chí trong sự nghiệp bảo vệ và phát triển đất nước, đặc biệt là trong vấn đề đấu tranh, bảo vệ chủ quyền biển đảo?
Phải nói rằng thời gian gần đây báo chí đã làm tốt chức năng tiếng nói của Đảng, Nhà nước, diễn đàn của nhân dân.
Trong sự nghiệp đổi mới đất nước, đặc biệt trong lĩnh vực phát triển kinh tế, báo chí đã thông tin nhanh nhạy, đúng đường lối theo chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, tham gia và làm tốt vai trò diễn đàn của nhân dân, đưa tiếng nói của nhân dân đến với Đảng, Nhà nước và quan điểm của Đảng, Nhà nước đến với nhân dân.
Đối với các nhiệm vụ đồng hành cùng Chính phủ, báo chí của chúng ta thời gian qua đã thông tin kịp thời đến các tầng lớp nhân dân những nội dung cơ bản của các Nghị quyết của Đảng, các nhiệm vụ mà Chính phủ giao để thực hiện các giải pháp về kinh tế.
Không những vậy, báo chí còn thể hiện rõ nét chức năng, vai trò giám sát, phản biện, giúp Đảng, Nhà nước, các cơ quan bộ ngành xây dựng, điều chỉnh, bổ sung nhiều chủ trương, chính sách, cơ chế, quy định pháp lý; đi tiên phong trong việc đấu tranh chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí; đấu tranh chống lại luận điệu sai trái, thù địch...
Đặc biệt thời gian qua, khi Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 ở thềm lục địa - vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, báo chí đã thông tin rất kịp thời đến các tầng lớp nhân dân để đấu tranh bảo vệ chủ quyền, bảo vệ Đảng, Nhà nước, thành quả của cách mạng cũng như môi trường hòa bình trong khu vực.
Báo chí cũng đã phản ánh sự việc tới bạn bè quốc tế, lên án hành động của Trung Quốc và làm rõ tính chính nghĩa của chúng ta trong vấn đề biển đảo và sự nghiệp bảo vệ chủ quyền đất nước.
Hiện nay báo chí của chúng ta đang phát triển rất mạnh mẽ với 838 cơ quan báo in, 67 đài phát thanh - truyền hình và 104 kênh truyền hình. Đối với sự nghiệp bảo vệ đất nước, tôi đặc biệt ấn tượng về sự nhập cuộc tích cực của báo chí chúng ta, khi nhiều phóng viên đã mạo hiểm ra tận thực địa để đưa tin.
- Bên cạnh những ưu điểm đã đạt được, chúng ta không thể phủ nhận rằng báo chí hiện nay đang tồn tại một số khuyết điểm, thiếu sót. Quan điểm của ông về vấn đề này?
Trước hết, phải khẳng định nền báo chí chúng ta có ưu điểm rất rõ và đóng góp rất lớn vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Nói cách khác thì ưu điểm vẫn là chủ đạo.
Tuy nhiên thời gian gần đây, đúng là báo chí cũng mắc phải không ít khuyết điểm, sai sót. Có những tờ báo thông tin thiếu trung thực, lại có những tờ báo vì quá nhanh nhạy, muốn đưa thông tin lên đầu tiên nên thiếu kiểm chứng, dẫn đến những sai sót đáng tiếc và phải bị xử lý.
Nhiều sản phẩm báo chí còn chạy theo xu hướng giật gân, câu khách, xa rời tôn chỉ, mục đích, đối tượng, nhất là trong các ấn phẩm phụ, số chuyên đề, báo điện tử.
Thông tin thiếu chuẩn xác, thiếu nhạy cảm chính trị, vi phạm bản quyền có chiều hướng gia tăng. Những bất cập trong quy hoạch báo chí dẫn đến trùng lắp về nội dung, phân tán, lãng phí về nhân lực, tài chính, nhất là trong lĩnh vực truyền hình.
Một thiếu sót lớn nữa tôi muốn nói đến chính là đạo đức làm báo. Nghề nào cũng cần phải có đạo đức, nghề báo lại càng phải đặt vấn đề đạo đức lên hàng đầu. Nhưng nhiều nhà báo vì lý do này, lý do khác vẫn phạm phải những sai phạm rất đáng tiếc. Những sai phạm đó là gì? Tung tin thất thiệt, đưa tin gây ảnh hưởng, phương hại đến tổ chức, cá nhân.
- Nguyên nhân nào dẫn đến những khuyết điểm trên thưa ông?
Nguyên nhân của những hạn chế, khuyết điểm này theo tôi là do quá trình toàn cầu hóa thông tin, sự bùng nổ của các phương tiện truyền thông trên internet khiến cho công tác lãnh đạo, quản lý báo chí gặp nhiều khó khăn, đôi khi còn lúng túng.
- Thứ trưởng đánh giá như thế nào về hoạt động của các tờ báo điện tử, trang thông tin điện tử ở Việt Nam hiện nay?
Như chúng ta đã biết, internet đã trở thành phương tiện truyền thông rất quan trọng, thậm chí đang từng bước lấn át các phương tiện truyền thống.
Trong số top 10 trang thông tin điện tử thu hút đông lượng người dùng nhất tại Việt Nam thì có một nửa là các trang của Việt Nam, một nửa là các trang nước ngoài cung cấp xuyên biên giới vào Việt Nam. Trong số các trang của Việt Nam, lại chỉ có 2 trang là của các cơ quan báo chí chính thống, còn lại là truyền thông xã hội.
Hoạt động của các tờ báo điện tử, trang thông tin điện tử ở Việt Nam hiện nay có nhiều ưu điểm như giúp thông tin trên báo chí chính thống được lan tỏa rộng hơn, nhanh hơn, góp phần truyền thông về các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước một cách hiệu quả.
Tuy nhiên, với đặc điểm thông tin nhanh, nóng nên yếu điểm dễ nhận thấy nhất ở những tờ báo điện tử, trang thông tin điện tử là sự thiếu kiểm chứng nguồn tin, dẫn nguồn sai quy định hay không dẫn nguồn một cách nguyên vẹn.
Đôi khi họ còn cắt xén, xào xáo, đặt lại tít các bài viết từ báo gốc, mở rộng lĩnh vực cung cấp thông tin, mập mờ giữa hoạt động báo điện tử với trang thông tin điện tử tổng hợp khi một số trang thông tin điện tử lại có hành vi tác nghiệp như cơ quan báo chí, tự sản xuất tin bài, cử phóng viên đi dự sự kiện, hội nghị...
Bên cạnh đó, nhiều trang còn chú trọng vào việc tổng hợp tin bài về vụ án, mặt trái, tiêu cực của xã hội, không theo dõi sát sự thay đổi của nguồn tin gốc dẫn đến tình trạng thông tin gốc trên báo chính thống đã gỡ bỏ nhưng trên các trang tổng hợp vẫn đăng tải.
Xử lý mối quan hệ giữa các cơ quan báo chí với truyền thông xã hội để phát huy lợi thế của các loại hình thông tin, đảm bảo hài hòa lợi ích các bên theo đúng quy định của pháp luật là vấn đề cần được giải quyết thấu đáo.
Do vậy, việc tạo ra hành lang pháp lý là hết sức cần thiết. Thời gian tới, Bộ cũng sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động của các báo điện tử, các trang thông tin nhằm kịp thời phát hiện các sai phạm, xử lý kiên quyết, bảo đảm tính răn đe.
Phải nói thêm rằng sau khi hai Nghị định của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Thông tin và Truyền thông được ban hành (Nghị định số 159/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, xuất bản và Nghị định 174/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin và tần số vô tuyến điện), thì các biện pháp xử lý đã được mở rộng và mức phạt đã cao hơn rất nhiều so với trước đây.
- Có ý kiến cho rằng, số lượng cơ quan báo chí của ta hiện nay quá nhiều so với yêu cầu. Ông nghĩ sao về vấn đề này?
Đúng là quá nhiều thật. Riêng báo in đã có 838 cơ quan báo in, hàng trăm trang báo điện tử và mạng xã hội. Chính vì thế mà tới đây, chúng tôi phải tính tới chuyện quy hoạch lại báo chí.
Mục đích là để phát triển tốt hơn, thống nhất hơn nội dung của báo chí, vì hiện nay, nhiều tờ báo đưa cùng một nội dung giống nhau, công chúng cho rằng các báo đã xào xáo lại của nhau nên chất lượng báo chưa đáp ứng được yêu cầu của bạn đọc.
- Hiện nay, dư luận đang rất quan tâm đến Quy hoạch báo chí đến năm 2020. Thứ trưởng có thể chia sẻ một số thông tin đáng chú ý của Quy hoạch này?
Quy hoạch này vẫn mới đang trong giai đoạn dự thảo chứ chưa được trình duyệt. Nội dung cơ bản nhất là sắp xếp lại các cơ quan báo chí để nâng cao chất lượng hoạt động của các cơ quan này.
Quy hoạch mới sẽ theo hướng một cơ quan báo chí có thể có nhiều ấn phẩm khác nhau, và mỗi tỉnh, thành sẽ có thể có ít nhất 2-3 cơ quan báo chí (gồm 1 tờ báo Đảng, 1 đài phát thanh - truyền hình và 1 tờ báo văn hóa - văn nghệ). Mục đích của việc sắp xếp này là để tránh chồng chéo, nâng cao chất lượng báo chí.
- Có một câu hỏi đặt ra trong phóng sự phát tại lễ trao giải Báo chí Quốc gia năm nay là "Làm báo hiện nay dễ hay khó?". Thứ trưởng sẽ trả lời câu hỏi này như thế nào?
Nếu là tôi thì tôi sẽ khẳng định: Làm báo hiện nay thực sự khó, không dễ dàng chút nào. Chúng ta lại quay lại câu chuyện thông tin đã nói đến ở trên.
Chính vì thông tin nhanh, nhiều như vậy nên để tờ báo này khác với tờ báo khác, mỗi tòa báo phải tìm ra cách đưa thông tin của riêng mình, chọn góc nhìn của riêng mình để tờ báo của mình có tiếng nói riêng, quan điểm riêng và cách nhìn riêng về vấn đề đó.
- Thứ trưởng có nhắn gửi gì tới những người làm báo trong cả nước trong dịp 21/6?
Như tôi đã nói ở trên, đối với người làm báo thì yêu cầu cao nhất chính là đạo đức làm báo. Làm thế nào để chúng ta phản ánh trung thực mọi thông tin, nhưng không phải thông tin nào cũng có thể đặt lên mặt báo. Làm thế nào để người làm báo phải có những bài viết sắc nét, thể hiện tính chiến đấu, tiên phong và đạo đức của mình để xã hội phát triển tốt lên. Tôi mong muốn tất cả các nhà báo đều hướng tới mục tiêu chung, vì một xã hội tốt đẹp hơn.
Nhân ngày Báo chí Cách mạng 21/6, chúng tôi xin được gửi lời chúc mừng tốt đẹp nhất tới những người làm báo trên cả nước, nhất là những nhà báo lão thành. Xin chúc các nhà báo luôn bút sắc, lòng trong, có tâm, có tầm, có tài, xứng đáng là người lính xung kích trên mặt trận thông tin - tư tưởng.
- Xin cảm ơn Thứ trưởng!
Nguyễn Dũng (lược ghi)
Nhân kỷ niệm 89 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6/1925 - 21/6/2014, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn đã có buổi trả lời phóng vấn báo chí, chia sẻ với phóng viên về những ưu nhược điểm của báo chí hiện nay cũng như phương hướng quy hoạch báo chí trong thời gian tới.
 |
| Thứ trưởng Bộ Thông tin và truyền thông Trương Minh Tuấn. |
- Ông đánh giá thế nào về vai trò của báo chí trong sự nghiệp bảo vệ và phát triển đất nước, đặc biệt là trong vấn đề đấu tranh, bảo vệ chủ quyền biển đảo?
Phải nói rằng thời gian gần đây báo chí đã làm tốt chức năng tiếng nói của Đảng, Nhà nước, diễn đàn của nhân dân.
Trong sự nghiệp đổi mới đất nước, đặc biệt trong lĩnh vực phát triển kinh tế, báo chí đã thông tin nhanh nhạy, đúng đường lối theo chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, tham gia và làm tốt vai trò diễn đàn của nhân dân, đưa tiếng nói của nhân dân đến với Đảng, Nhà nước và quan điểm của Đảng, Nhà nước đến với nhân dân.
Đối với các nhiệm vụ đồng hành cùng Chính phủ, báo chí của chúng ta thời gian qua đã thông tin kịp thời đến các tầng lớp nhân dân những nội dung cơ bản của các Nghị quyết của Đảng, các nhiệm vụ mà Chính phủ giao để thực hiện các giải pháp về kinh tế.
Không những vậy, báo chí còn thể hiện rõ nét chức năng, vai trò giám sát, phản biện, giúp Đảng, Nhà nước, các cơ quan bộ ngành xây dựng, điều chỉnh, bổ sung nhiều chủ trương, chính sách, cơ chế, quy định pháp lý; đi tiên phong trong việc đấu tranh chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí; đấu tranh chống lại luận điệu sai trái, thù địch...
Đặc biệt thời gian qua, khi Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 ở thềm lục địa - vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, báo chí đã thông tin rất kịp thời đến các tầng lớp nhân dân để đấu tranh bảo vệ chủ quyền, bảo vệ Đảng, Nhà nước, thành quả của cách mạng cũng như môi trường hòa bình trong khu vực.
Báo chí cũng đã phản ánh sự việc tới bạn bè quốc tế, lên án hành động của Trung Quốc và làm rõ tính chính nghĩa của chúng ta trong vấn đề biển đảo và sự nghiệp bảo vệ chủ quyền đất nước.
Hiện nay báo chí của chúng ta đang phát triển rất mạnh mẽ với 838 cơ quan báo in, 67 đài phát thanh - truyền hình và 104 kênh truyền hình. Đối với sự nghiệp bảo vệ đất nước, tôi đặc biệt ấn tượng về sự nhập cuộc tích cực của báo chí chúng ta, khi nhiều phóng viên đã mạo hiểm ra tận thực địa để đưa tin.
- Bên cạnh những ưu điểm đã đạt được, chúng ta không thể phủ nhận rằng báo chí hiện nay đang tồn tại một số khuyết điểm, thiếu sót. Quan điểm của ông về vấn đề này?
Trước hết, phải khẳng định nền báo chí chúng ta có ưu điểm rất rõ và đóng góp rất lớn vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Nói cách khác thì ưu điểm vẫn là chủ đạo.
Tuy nhiên thời gian gần đây, đúng là báo chí cũng mắc phải không ít khuyết điểm, sai sót. Có những tờ báo thông tin thiếu trung thực, lại có những tờ báo vì quá nhanh nhạy, muốn đưa thông tin lên đầu tiên nên thiếu kiểm chứng, dẫn đến những sai sót đáng tiếc và phải bị xử lý.
Nhiều sản phẩm báo chí còn chạy theo xu hướng giật gân, câu khách, xa rời tôn chỉ, mục đích, đối tượng, nhất là trong các ấn phẩm phụ, số chuyên đề, báo điện tử.
 |
| Phóng viên tác nghiệp. Ảnh minh họa. |
Thông tin thiếu chuẩn xác, thiếu nhạy cảm chính trị, vi phạm bản quyền có chiều hướng gia tăng. Những bất cập trong quy hoạch báo chí dẫn đến trùng lắp về nội dung, phân tán, lãng phí về nhân lực, tài chính, nhất là trong lĩnh vực truyền hình.
Một thiếu sót lớn nữa tôi muốn nói đến chính là đạo đức làm báo. Nghề nào cũng cần phải có đạo đức, nghề báo lại càng phải đặt vấn đề đạo đức lên hàng đầu. Nhưng nhiều nhà báo vì lý do này, lý do khác vẫn phạm phải những sai phạm rất đáng tiếc. Những sai phạm đó là gì? Tung tin thất thiệt, đưa tin gây ảnh hưởng, phương hại đến tổ chức, cá nhân.
- Nguyên nhân nào dẫn đến những khuyết điểm trên thưa ông?
Nguyên nhân của những hạn chế, khuyết điểm này theo tôi là do quá trình toàn cầu hóa thông tin, sự bùng nổ của các phương tiện truyền thông trên internet khiến cho công tác lãnh đạo, quản lý báo chí gặp nhiều khó khăn, đôi khi còn lúng túng.
- Thứ trưởng đánh giá như thế nào về hoạt động của các tờ báo điện tử, trang thông tin điện tử ở Việt Nam hiện nay?
Như chúng ta đã biết, internet đã trở thành phương tiện truyền thông rất quan trọng, thậm chí đang từng bước lấn át các phương tiện truyền thống.
Trong số top 10 trang thông tin điện tử thu hút đông lượng người dùng nhất tại Việt Nam thì có một nửa là các trang của Việt Nam, một nửa là các trang nước ngoài cung cấp xuyên biên giới vào Việt Nam. Trong số các trang của Việt Nam, lại chỉ có 2 trang là của các cơ quan báo chí chính thống, còn lại là truyền thông xã hội.
Hoạt động của các tờ báo điện tử, trang thông tin điện tử ở Việt Nam hiện nay có nhiều ưu điểm như giúp thông tin trên báo chí chính thống được lan tỏa rộng hơn, nhanh hơn, góp phần truyền thông về các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước một cách hiệu quả.
Tuy nhiên, với đặc điểm thông tin nhanh, nóng nên yếu điểm dễ nhận thấy nhất ở những tờ báo điện tử, trang thông tin điện tử là sự thiếu kiểm chứng nguồn tin, dẫn nguồn sai quy định hay không dẫn nguồn một cách nguyên vẹn.
Đôi khi họ còn cắt xén, xào xáo, đặt lại tít các bài viết từ báo gốc, mở rộng lĩnh vực cung cấp thông tin, mập mờ giữa hoạt động báo điện tử với trang thông tin điện tử tổng hợp khi một số trang thông tin điện tử lại có hành vi tác nghiệp như cơ quan báo chí, tự sản xuất tin bài, cử phóng viên đi dự sự kiện, hội nghị...
Bên cạnh đó, nhiều trang còn chú trọng vào việc tổng hợp tin bài về vụ án, mặt trái, tiêu cực của xã hội, không theo dõi sát sự thay đổi của nguồn tin gốc dẫn đến tình trạng thông tin gốc trên báo chính thống đã gỡ bỏ nhưng trên các trang tổng hợp vẫn đăng tải.
Xử lý mối quan hệ giữa các cơ quan báo chí với truyền thông xã hội để phát huy lợi thế của các loại hình thông tin, đảm bảo hài hòa lợi ích các bên theo đúng quy định của pháp luật là vấn đề cần được giải quyết thấu đáo.
Do vậy, việc tạo ra hành lang pháp lý là hết sức cần thiết. Thời gian tới, Bộ cũng sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động của các báo điện tử, các trang thông tin nhằm kịp thời phát hiện các sai phạm, xử lý kiên quyết, bảo đảm tính răn đe.
Phải nói thêm rằng sau khi hai Nghị định của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Thông tin và Truyền thông được ban hành (Nghị định số 159/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, xuất bản và Nghị định 174/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin và tần số vô tuyến điện), thì các biện pháp xử lý đã được mở rộng và mức phạt đã cao hơn rất nhiều so với trước đây.
- Có ý kiến cho rằng, số lượng cơ quan báo chí của ta hiện nay quá nhiều so với yêu cầu. Ông nghĩ sao về vấn đề này?
Đúng là quá nhiều thật. Riêng báo in đã có 838 cơ quan báo in, hàng trăm trang báo điện tử và mạng xã hội. Chính vì thế mà tới đây, chúng tôi phải tính tới chuyện quy hoạch lại báo chí.
Mục đích là để phát triển tốt hơn, thống nhất hơn nội dung của báo chí, vì hiện nay, nhiều tờ báo đưa cùng một nội dung giống nhau, công chúng cho rằng các báo đã xào xáo lại của nhau nên chất lượng báo chưa đáp ứng được yêu cầu của bạn đọc.
- Hiện nay, dư luận đang rất quan tâm đến Quy hoạch báo chí đến năm 2020. Thứ trưởng có thể chia sẻ một số thông tin đáng chú ý của Quy hoạch này?
Quy hoạch này vẫn mới đang trong giai đoạn dự thảo chứ chưa được trình duyệt. Nội dung cơ bản nhất là sắp xếp lại các cơ quan báo chí để nâng cao chất lượng hoạt động của các cơ quan này.
Quy hoạch mới sẽ theo hướng một cơ quan báo chí có thể có nhiều ấn phẩm khác nhau, và mỗi tỉnh, thành sẽ có thể có ít nhất 2-3 cơ quan báo chí (gồm 1 tờ báo Đảng, 1 đài phát thanh - truyền hình và 1 tờ báo văn hóa - văn nghệ). Mục đích của việc sắp xếp này là để tránh chồng chéo, nâng cao chất lượng báo chí.
- Có một câu hỏi đặt ra trong phóng sự phát tại lễ trao giải Báo chí Quốc gia năm nay là "Làm báo hiện nay dễ hay khó?". Thứ trưởng sẽ trả lời câu hỏi này như thế nào?
Nếu là tôi thì tôi sẽ khẳng định: Làm báo hiện nay thực sự khó, không dễ dàng chút nào. Chúng ta lại quay lại câu chuyện thông tin đã nói đến ở trên.
Chính vì thông tin nhanh, nhiều như vậy nên để tờ báo này khác với tờ báo khác, mỗi tòa báo phải tìm ra cách đưa thông tin của riêng mình, chọn góc nhìn của riêng mình để tờ báo của mình có tiếng nói riêng, quan điểm riêng và cách nhìn riêng về vấn đề đó.
- Thứ trưởng có nhắn gửi gì tới những người làm báo trong cả nước trong dịp 21/6?
Như tôi đã nói ở trên, đối với người làm báo thì yêu cầu cao nhất chính là đạo đức làm báo. Làm thế nào để chúng ta phản ánh trung thực mọi thông tin, nhưng không phải thông tin nào cũng có thể đặt lên mặt báo. Làm thế nào để người làm báo phải có những bài viết sắc nét, thể hiện tính chiến đấu, tiên phong và đạo đức của mình để xã hội phát triển tốt lên. Tôi mong muốn tất cả các nhà báo đều hướng tới mục tiêu chung, vì một xã hội tốt đẹp hơn.
Nhân ngày Báo chí Cách mạng 21/6, chúng tôi xin được gửi lời chúc mừng tốt đẹp nhất tới những người làm báo trên cả nước, nhất là những nhà báo lão thành. Xin chúc các nhà báo luôn bút sắc, lòng trong, có tâm, có tầm, có tài, xứng đáng là người lính xung kích trên mặt trận thông tin - tư tưởng.
- Xin cảm ơn Thứ trưởng!
Nguyễn Dũng (lược ghi)
Bình luận