Tổng thống Philippines bất ngờ đảo ngược tuyên bố, nói không cho phép Trung Quốc đánh cá ở EEZ

"Tổng thống sẽ không từ bỏ chủ quyền của Philippines đối với vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của chúng tôi", người phát ngôn của ông Duterte, Salvador Panelo nhấn mạnh trong tuyên bố đưa ra hôm 27/6. 

Ông Panelo nói thêm rằng các quyết định mà Tổng thống Duterte đưa ra là phù hợp với Hiến pháp, bác bỏ các cáo buộc trước đó của một số quan chức Philippines cho rằng tuyên bố cho phép Trung Quốc đánh cá ở EEZ của ông Duterte là vi hiến. 

Cũng theo ông Panelo, nhà lãnh đạo Philippines đã trao đổi với các nhà lãnh đạo Đông Nam Á khác tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN cuối tuần qua về nguy cơ từ các đường ranh giới mơ hồ của Trung Quốc, yêu cầu Bắc Kinh bồi thường và áp dụng bộ quy tắc ứng xử ở vùng biển tranh chấp. 

Trước đó, trong bài phát biểu hôm 26/6, Tổng thống Duterte khẳng định Trung Quốc vẫn sẽ được phép đánh bắt cá ở khu vực EEZ vì tình hữu nghị giữa 2 nước. Trong một tuyên bố sau đó, ông nhấn mạnh ngay cả khi bản thân muốn, ông cũng không thể ngăn chặn Trung Quốc đánh cá ở vùng EEZ, khẳng định điều này sẽ chỉ dẫn tới một cuộc đối đầu. 

"Ngay cả nước Mỹ cũng không dám điều đó vì sợ đối đầu với Trung Quốc", ông nhấn mạnh. 

Tuy nhiên, phát biểu này của ông Duterte làm dấy lên làn sóng chỉ trích mạnh mẽ. 

Một số thành viên của nhóm cánh tả Bayan gọi tuyên bố viện dẫn lý do Trung Quốc với Philippines là bạn bè này của ông Duterte là một sự phản bội lợi ích quốc gia. 

"Tình hữu nghị không liên quan tới việc duy trì chủ quyền. Tình hữu nghị cũng không thể được viện dẫn cho hành động nhiều lần vi phạm chủ quyền. Tuyên bố của Tổng thống cho thấy ông ấy không hề có ý định duy trì chiến thắng pháp lý mà chúng tôi đã đạt được tại tòa án quốc tế", ông Renato Reyes, Tổng thư ký của Bayan cho hay. 

Trong cuộc phỏng vấn với CNN hôm 27/6, chuyên gia lập hiến Christian Monsod cho rằng tuyên bố để Trung Quốc đánh bắt cá ở EEZ là hành động vi hiến. 

"Hiến pháp quy định rõ ràng rằng chỉ có người Philippines mới được quyền đánh bắt tại vùng đặc quyền kinh tế của đất nước và ông Duterte không có quyền sửa đổi điều này", ông Monsod, một trong những người soạn thảo Hiến pháp năm 1987 của Philippines cho hay. 

Điều 12, Mục 7 của Hiến pháp Philppines quy định "nhà nước sẽ bảo vệ sự giàu có trên biển của quốc gia ở vùng biển quần đảo, lãnh hải và vùng đặc quyền kinh tế và dành riêng quyền sử dụng và đánh bắt cho công dân Philippines".