Trên đường vào rốn vàng Mà Sa Phìn, xã Nậm Xây, tỉnh Lào Cai để xác minh thông tin về con số người chết sau vụ sạt lở nghiêm trọng cuốn trôi nhiều người, nhóm PV VTC News đã gặp gỡ nhiều người dân và nhiều đám phu vàng. Họ đã kể những câu chuyện nhức nhối về những mỏ vàng không phép mà người ta vẫn gọi là vàng tặc.
Những lao động 3 không
Không hợp đồng lao động, không đồ bảo hộ khi làm việc và khi nghỉ làm cũng không được nhận tiền lương. Đó là những gì mà nhiều phu vàng kể lại với PV khi chúng tôi tiếp cận hiện trường.
Từ sau vụ mưa lũ gây sạt lở núi tối 19/8, vùi lấp nhiều lán trại, cuốn trôi nhiều công nhân, đám phu vàng chen nhau tháo chạy khỏi rốn vàng - rốn lũ Mà Sa Phìn. Đoạn đường từ trung tâm xã Nậm Xây vào đến bãi vàng khoảng 25km đường đất. Song do mưa lũ cuốn trôi đi ngầm Nậm Xây Luồng và gây sạt lở đường nên từ xã đi vào bãi vàng người ta phải đi bộ.
Video: Hàng trăm phu vàng tháo chạy khỏi Mà Sa Phìn
Trên đường vào hiện trường, PV gặp nhiều tốp công nhân đi bộ từ trong bãi vàng ra. Những khuôn mặt trẻ có già có nhưng đều có điểm chung là sự sợ hãi vương trên nét mặt.
Em Dương Văn Thắng (SN 1997, quê ở Bảo Lâm, Cao Bằng) cởi trần mặt tái mét đi bộ từ bãi vàng ra nói: “Em đi bộ từ sáng ra đây, chưa được ăn gì cả. Hôm nọ lán bị đất lở xuống, em bị cuốn trôi đi, lăn lông lốc được mấy mét thì bám được vào gốc cây. Lán em có khoảng 20 người nhưng may vừa chạy ra ngoài thì đất đổ xuống, người bị cuốn đi nhưng đều bám được cây rồi chui vào hang đá nên sống sót.”
Thắng bảo, sáng hôm sau, mọi người nhìn thấy lán của em bị đất đá cuốn trôi, vùi lấp đều nghĩ rằng cả lán đã chết. Khi mọi người bới đất, chui ra từ trong hang ai cũng ngỡ ngàng. Mốt số công nhân sợ quá bỏ chạy ra ngoài để về quê ngay từ sáng hôm sau.
Đi cùng với Thắng còn có 2 người bạn xêm xêm tuổi, cùng quê là Vừ A Tú và Thành. Trên mặt Tú cũng nham nhở các vết xây sát do bị cuốn theo đất lở. Phía sau tai em còn băng bông vết thương do đầu đập vào đá, đến giờ vẫn thấy choáng.
Thắng cho hay em đã vào làm ở bãi vàng được gần 1 năm, còn Tú và Thành thì mới vào vài tháng. Các em cho biết mình làm thuê cho “tướng Dương” (cách gọi các chủ khai thác vàng của dân phu vàng– PV) và không ai có hợp đồng lao động, khi làm việc cũng không có đồ bảo hộ, và đau đớn nhất là khi về cũng không được nhận tiền công.
Thắng (ngoài cùng bên phải) và 2 người bạn vào làm tại mỏ vàng cho chủ tư nhân không có hợp đồng lao động, đến hôm về cũng không được nhận tiền lương.
Thắng nói, sau hôm lán sập thì các em lên gặp tướng và xin lấy tiền công để về nhà. Không những tướng không cho tiền mà còn chửi mắng thậm tệ. Về quê nhưng không có 1 đồng trong người, nhóm Thắng đang rất hoang mang nhưng ở lại bãi vàng thì sợ cái chết có thể ập đến bất cứ lúc nào nên họ quyết định ra ngoài tìm cách về nhà.
Các phu vàng cũng cho biết, ngoài công ty Nhẫn khai thác vàng trong Mà Sa Phìn thì còn nhiều chủ khác làm vàng trong đó. Hầu hết các công nhân mà PV gặp trên đường đều cho biết họ không phải công nhân của công ty cổ phẩn Nhẫn mà làm cho các mỏ tư nhân.
Khu lán trại bãi vàng bị đất đá vùi lấp, cuốn trôi xuống vực sâu dưới lòng suối.
Điều này cũng được ông Hoàng Văn Thuận - Phó Giám đốc công ty vàng Nhẫn xác nhận, ngoài diện tích đơn vị được cấp phép quản lý, khai thác thì ở Mà Sa Phìn vẫn có những hầm mỏ khác của cánh vàng tặc.
Nhiều người dân ở bản Mà Sa Phìn, Phù Lá Ngài ở gần mỏ vàng đều khẳng định, trên bãi vàng có nhiều hầm mỏ của tư nhân.
Một đám phu vàng khác người Yên Bái cho hay: “Công nhân trên bãi toàn làm thuê cho tư nhân chứ ít người là công nhân của công ty.”
Như vậy, trên Mà Sa Phìn tồn tại vàng tặc hoặc nếu không thì số công nhân không hợp đồng trên là của ai, nếu không phải của công ty Nhẫn, đơn vị duy nhất được cho phép hoạt động trên rốn vàng này?
Chính quyền trả lời bất nhất
Trao đổi với PV vào chiều 24/8, Chủ tịch xã Nậm Xây - ông Hoàng Xuân Phủ cho biết, sau khi báo chí phản ánh về con số người chết mà tỉnh báo cáo là 2 người là không chính xác, lúc 5h chiều ngày 23/8, đoàn công tác của huyện đã xác minh và có con số đính chính là có 7 người chết, 4 người bị thương, tất cả đều là công nhân của công ty Nhẫn.
Về con số người chết mà người dân và phu vàng phản ánh vẫn nhiều hơn con số 7, ông Phủ nói: “Xác minh báo cáo là 7 người ông chỉ biết là 7 người, còn nhiều hơn thì không biết.”
Chủ tịch xã Nậm Xây cho biết không nắm được có bao nhiêu công nhân làm việc trên bãi vàng.
Ông cho rằng, do bãi vàng cách xa trung tâm xã 27 km, đường đi lại khó khăn nên thống kê thương vong không kịp thời. Đây cũng là lý do ông đưa ra khi PV hỏi về việc xã có nắm được có bao nhiêu công nhân khai thác vàng trên Mà Sa Phìn hay không?
“Xã không nắm được trong bãi có bao nhiêu công nhân, chính quyền nhắc công ty Nhẫn báo cáo, đăng ký tạm trú cho công nhân nhiều lần nhưng công ty lơ là không báo cáo. Bãi vàng thì xa nên cán bộ cũng không đến được, 1 năm chỉ kiểm tra 1 lần” – ông Phủ nói.
Video: Cận cảnh hiện trường vụ sạt lở bãi khai thác vàng khiến nhiều người tử vong
Ngoài ra, ông Phủ cũng cho biết trên Mà Sa Phìn không có vàng tặc, không có nạn khai thác vàng lậu không được cấp phép. Theo ông, tất cả đều thuộc công ty Nhẫn, các hầm mỏ, công nhân đều do công ty quản lý, thuộc khu vực quản lý của công ty.
Tuy nhiên, ông Phủ lại cho biết, xã vẫn phối hợp với huyện trong công tác “diệt bãi vàng” trên Mà Sa Phìn và năm nào cũng có đợt. Ngay cả công ty đang được cấp phép hoạt động là công ty Nhẫn cũng cho biết có vàng tặc trên Mà Sa Phìn. Vậy mà không hiểu sao Chủ tịch xã lại nói không.
Liệu có uẩn khúc gì đằng sau câu trả lời bất nhất này? Và nó có liên quan đến số người bị chết trên bãi vàng được tỉnh báo cáo sai so với thực tế?
VTC News sẽ tiếp tục thông tin.
Bình luận