Phát hiện 'thành phố hoàng gia' đã mất tích hàng nghìn năm

Nép mình trong một thung lũng bị che khuất bởi những ngọn núi ở Kurdistan thuộc Iraq là một pháo đài cổ mà các nhà khảo cổ học cho rằng có thể là thành phố hoàng gia Natounia đã biến mất. 

Thành trì này, được gọi là Rabana-Merquly, từng là một phần của Đế chế Parthia (còn được gọi là Đế chế Arsacid), trị vì từ năm 247 trước Công nguyên đến năm 224. Người Parthia là kẻ thù không đội trời chung của Đế chế La Mã và đã chiến đấu chống lại họ trong hơn 250 năm. Giờ đây, nghiên cứu mới về pháo đài 2.000 năm tuổi này cho thấy nó từng là một trong những trung tâm khu vực của đế chế.

Trong một chuyến thám hiểm gần đây, một nhóm các nhà khảo cổ học quốc tế đã phát hiện ra đôi phù điêu trên đá tại hai lối vào khu định cư, nằm ở chân núi Piramagrun trong Dãy núi Zagros. Các phù điêu được cho là mô tả một vị vua của Adiabene, một vương quốc từng là một phần của Đế chế Parthia.

Michael Brown, một nhà nghiên cứu tại Viện Tiền sử, Protohistory và Khảo cổ học Cận Đông của Đại học Heidelberg ở Đức, cho biết: "Các bức phù điêu đá đôi là ví dụ hiếm hoi về các tượng đài có kích thước gần bằng người thật của những người cai trị từ thời Parthia, và chúng cho phép chúng tôi liên hệ pháo đài với những người đã xây dựng nó".

Những mô tả duy nhất được biết đến về sự tồn tại của Natounia (còn được gọi là Natounissarokerta), đã được ghi lại trên một số đồng tiền có niên đại từ thế kỷ đầu tiên trước Công nguyên.

Brown cho biết: “Mối liên hệ cụ thể hơn với thành phố Natounia xuất phát từ dòng chữ trên những đồng tiền quý hiếm của thành phố được tìm thấy ở nơi khác, định vị nó trên sông Kapros, là sông Lower Zab hiện đại". Vì lý do này, thành phố đôi khi được gọi là Natounia trên Kapros.

Ngoài các bức phù điêu, có thể mô tả Natounissar, người sáng lập thành phố hoặc hậu duệ trực tiếp của thành phố, các nhà nghiên cứu đã sử dụng máy bay không người lái để khám phá các công sự dài khoảng 4 km cùng với hai khu định cư gần đó, Rabana và Merquly.

"Rabana-Merquly cho đến nay là địa điểm lớn nhất và ấn tượng nhất của thời Parthia trong khu vực, và là địa điểm duy nhất có hình tượng hoàng gia, vì vậy cho đến nay, nó là ứng cử viên tốt nhất để trở thành Natounia," Brown nói.

Trong thời kỳ trị vì của mình, Đế chế Parthia đã đóng một vai trò hình thành trong sự phát triển của toàn cầu hóa Á-Âu thông qua các mối quan hệ phức tạp với La Mã, Ấn Độ và Trung Quốc. Brown nói: “Pháo đài rất có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc quản lý các mối quan hệ này thông qua thương mại và ngoại giao, cũng như thông qua lực lượng quân sự”.

Tuy nhiên, có vẻ như người Parthia đã từ bỏ pháo đài tương đối sớm sau khi nó được xây dựng. "Chúng tôi nghĩ rằng pháo đài đã không được sử dụng trong thời gian dài trong thời kỳ Parthia chiếm đóng chính của nó. Có lẽ khoảng thời gian không quá 100 năm", Brown cho biết.