Những người 'lạ mặt' đã tìm thấy vị trí máy bay rơi ở Tam Đảo như thế nào?

Kỳ 2 (bài cuối): Cuộc tìm kiếm bất ngờ 

Như đã nói ở kỳ trước, việc một chiếc máy bay chiến đấu rơi ở Tam Đảo vào năm 1971, thì người dân ở hai xã Mỹ Yên và Hoàng Nông (Đại Từ, Thái Nguyên) nhiều người biết. Thế nhưng, chiếc máy bay và số phận của hai phi công người Nga và người Việt, đã bị quên lãng gần nửa thế kỷ.

Vụ máy bay rơi ở đỉnh núi thiêng ngay cạnh sân bay Nội Bài, cách Hà Nội không xa bị rơi vào quên lãng thực sự là điều đáng buồn. Thế nên, chuyện một nhóm người “lạ” tìm vào trong núi nhờ người địa phương dẫn đi, và dễ dàng tìm được điểm rơi của nó, đã khiến dư luận quan tâm và hết sức bất ngờ.

Thời gian gần đây, khi nhóm tìm kiếm máy bay, hoàn toàn mang ý nghĩa tư nhân, tổ chức mấy cuộc tìm kiếm trên đỉnh Tam Đảo, thì thông tin về vụ máy bay rơi này được thu thập lại và sáng tỏ dần.

Theo đó, đêm 30/4/1971, chiếc Umig-21, máy bay huấn luyện quân sự, thuộc Lực lượng phòng không - không quân Việt Nam thực hiện chuyến bay huấn luyện tại bầu trời Vĩnh Phúc. Máy bay cất cánh từ sân bay Đa Phúc, bây giờ là sân bay Nội Bài.

Đây là bài huấn luyện phức tạp, máy bay sau khi cất cánh, thực hiện tác chiến trên không, thì vượt qua đỉnh Tam Đảo rồi hạ cánh xuống sân bay Đa Phúc.

Đỉnh Tam Đảo được bố trí lực lượng phòng không rất mạnh, cắt đuôi được máy bay truy đuổi, nên chiếc Umig-21 phải hạ thấp độ cao ngay từ đỉnh Tam Đảo.

Trong máy bay, có huấn luyện viên, đại úy Yuri Poyarkov, sinh năm 1933, đảng viên từ 1961, trung đoàn phó không quân một đơn vị của Liên Xô, làm nhiệm vụ ở Việt Nam với vai trò phi công huấn luyện và phi công người Việt là Cống Phương Thảo.

Cống Phương Thảo là phi công trẻ, con của liệt sĩ, người Vĩnh Phúc. Phi công Thảo được cử sang Liên Xô học tập ở trường Hàng Không, và vừa về nước để phục vụ quân đội vào năm 1971.

Hôm đó, khoảng 22 giờ đêm, trời tối đen như mực, thời tiết mưa bão, nên chiếc máy bay gầm rú trên bầu trời, rồi đâm vào núi, phát ra tiếng nổ mãi rừng sâu, nên không thể định vị được phương nào.

Cuộc tìm kiếm diễn ra rất tích cực, nhưng không thành công. Ba tháng sau, Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam đã truy tặng Huân chương Chiến công hạng Nhất “Vì chiến công trong sự nghiệp ủng hộ nhân dân Việt Nam trong cuộc chiến tranh chống Mỹ xâm lược” và Huy chương “Đoàn kết vì chiến thắng giặc Mỹ” đối với Đại úy Yuri Poyarkov.

Số phận phi công Cống Phương Thảo rất éo le. Bố là liệt sĩ, mẹ lại mất sớm, anh lại chưa có vợ con, nên những người thân trong gia đình cũng không biết tổ chức tìm kiếm thế nào.

Điều đặc biệt, là dù phi công Poyarkov mất tích, nhưng gia đình ông vẫn cất giữ cẩn thận các thông tin về ông và vẫn mong mỏi tìm được ông. Đặc biệt, cô cháu gái người Nga của phi công, là Anna Poyarkova, không ngừng nỗ lực liên hệ với những người quen biết ở Việt Nam để hỏi tung tích ông.

Thông tin tìm kiếm người chú của cô gái Nga đến với một nhóm các kỹ sư Việt Nam, khi sử dụng mạng xã hội, đã khiến nhóm kỹ sư này chú ý. Họ đều là những người từng có thời gian học tập, công tác ở Nga, nên rất quan tâm chú ý đến vụ mất tích của phi công người Nga.

Trong nhóm kỹ sư đó, có tiến sĩ toán học Nguyễn Lê Anh (63 tuổi), nguyên giảng viên Học viện Kỹ thuật quân sự.

Lật lại các tài liệu ít ỏi, cùng với kiến thức của mình, tiến sĩ Nguyễn Lê Anh đưa ra các phân tích rất khoa học. Theo ông, thời gian bay tập thường là 10 phút, và sự cố xảy ra khi đã hoàn thành chuyến bay. Quá trình tập, Umig-21 thường bay ở độ cao 2.000-3.000m và trước khi hạ cánh máy bay phải được hạ độ cao 300 khi còn cách sân bay 10km.

Đối chiếu với dãy Tam Đảo, thì ông nhận định, máy bay có khả năng đâm vào núi ở độ cao 1.300m so với mặt nước biển. Đỉnh Tam Đảo có những ngọn núi cao 1.300-1.500m, nên khả năng đâm vào núi nếu thời tiết xấu, thiếu quan sát là dễ xảy ra. Địa điểm máy bay đâm vào núi sẽ ở khu vực Tây Bắc của dãy núi.

Sau khi nhóm tiến sĩ Nguyễn Lê Anh chuẩn bị thực địa, thì xuất hiện anh Tuấn, quê ở Đại Từ, Thái Nguyên cho biết, thời điểm từ những năm 80 đến 90, có nhiều người ở xã Yên Mỹ tìm thấy nhiều mảnh nhôm, bộ phận của một chiếc máy bay rơi trong rừng Tam Đảo. Thậm chí, theo lời anh kể, người dân còn vào mở lò nấu nhôm lượm được, đem cả đèn khò vào cưa vật liệu.

Từ thông tin phân tích trên bản đồ, đối chiếu với lời kể của anh Tuấn, nhóm tiến sĩ Anh đã quyết định vào rừng Tam Đảo tìm kiếm tung tích chiếc máy bay. Ngày 23/2, ông cùng 4 người bạn, nhờ 4 người dân am hiểu vùng rừng, biết địa điểm từng lượm được bộ phận máy bay, lên đường tìm kiếm.

Thời điểm đó trời mưa, giá rét, núi rừng rậm rạp, nên việc tìm kiếm hết sức khó khăn. Mặc dù những người bản địa cuốc bộ lên địa điểm máy bay rơi chỉ mất nửa ngày, nhưng nhóm tìm kiếm phải mất đến ngày thứ 3 mới đến được khu vực máy bay rơi theo trí nhớ của những người từng đi tìm kiếm vật liệu.

Thời điểm này, tất cả các dấu vết như lò nấu nhôm do người dân dựng lên, vách núi có đầu máy bay cắm vào, chỗ động cơ, bánh răng đều không còn gì cả, chỉ có cây rừng rậm rạp, trúc ken dày.

Sau nhiều giờ tìm kiếm, thì bất ngờ tiến sĩ Anh tìm thấy đầu dây điện. Ông kéo mạnh thì bật lên một mảnh nhôm. Ông và đoàn tìm kiếm vỡ òa sung sướng, bởi mảnh

nhôm với dây điện chìm dưới lớp lá mục, mùn đất đã chứng tỏ chắc chắn vị trí rơi của máy bay. Từ mảnh nhôm này, một số chuyên gia hàng không đã bước đầu xác định nó là bộ phận của một chiếc Umig-21, còn gọi là Mig-21U, là loại máy bay huấn luyện, khác với Mig-21 là máy bay chiến đấu.

Xác định được vị trí, nhóm tìm kiếm mở rộng thêm địa điểm, rồi trở lại thêm một lần nữa, và tìm thêm được nhiều bộ phận của chiếc máy bay xấu số. Họ đã tìm được cả mảnh dù, dính những mẩu nhỏ nghi là xương người. Toàn bộ hiện vật đã được bàn giao cho Phòng Cứu hộ cứu nạn thuộc Bộ Quốc phòng.

Tại buổi họp báo chiều 29/3, Đại tá Nguyễn Văn Đức, Phụ trách Cục trưởng Cục tuyên huấn, Tổng cục Chính trị, Bộ Quốc phòng cho hay, theo báo cáo từ Bộ Tư lệnh quân chủng Phòng không không quân, cho tới hiện tại, đơn vị này mới chỉ tiếp nhận một mảnh máy bay duy nhất do nhóm tìm kiếm bàn giao ngày 28.3.

Đại tá Đức cho hay, bước đầu đã xác định mảnh đó trùng khớp với một số mảnh của máy bay Mig-21 do Liên Xô sản xuất. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa khẳng định được mảnh vỡ đó có phải là của chiếc máy bay Mig-21U gặp nạn năm 1971 hay không. Theo ông, mảnh vỡ đó sẽ được bàn giao cho cơ quan chuyên môn để xác minh thêm.

Trong quá trình chờ đợi kết quả từ cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng, thì nhóm tìm kiếm của tiến sĩ Nguyễn Lê Anh tiếp tục vào rừng Tao Đảo, tìm kiếm được nhiều hiện vật nhỏ nữa. PV Báo điện tử VTC News sẽ tiếp tục thông tin, để bạn đọc nắm được số phận chiếc máy bay rơi ở đỉnh Tam Đảo 47 năm trước.

Video: Hiện trường thảm khốc vụ máy bay rơi