Nguồn gốc ngày vía Thần Tài mùng 10 tháng Giêng

Ngày vía Thần Tài là mùng 10 tháng Giêng Âm lịch hàng năm. Năm Giáp Thìn 2024, ngày vía Thần Tài rơi vào thứ Hai, ngày 19/2 Dương lịch.

Vào ngày này, nhiều gia đình, hộ kinh doanh, chủ cửa hàng, doanh nghiệp chú tâm chuẩn bị cho lễ cúng đủ đầy để Thần Tài gõ cửa, tuy nhiên không phải ai cũng biết nguồn gốc ngày vía Thần Tài.

Nguồn gốc ngày vía Thần Tài

Theo quan niệm dân gian từ xa xưa, Thần Tài là vị thần mang lại tài lộc, sung túc và may mắn. Ông có nhiệm vụ cai quản tiền bạc, của cải nên được mọi người thường thờ cúng để cầu mong tài lộc cho gia đình.

Tục thờ Thần Tài có xuất xứ từ Trung Quốc. Về nguồn gốc ngày vía Thần Tài, có khá nhiều truyền thuyết được dân gian lưu truyền lại.

Một sự tích của Trung Quốc được ghi chép trong "Sưu thần ký" kể lại rằng, người lái buôn tên là Âu Minh đi qua hồ Thanh Thảo được thủy thần ban cho một người hầu tên là Như Nguyệt. Sau khi đem Như Nguyệt về nhà được vài năm thì Âu Minh ăn nên làm ra, trở nên giàu có.

Vào ngày mùng 1 Tết năm ấy, không biết vì lý do gì Âu Minh tức giận đánh Như Nguyệt, cô sợ quá chui vào đống rác ở góc nhà.

Vợ Âu Minh không để ý nên khi quét nhà vô tình hót luôn cả đống rác có Như Nguyệt bên trong đổ đi. Từ đó về sau, nhà Âu Minh nghèo dần. Người ta nhận ra Như Nguyệt chính là Thần Tài và lập bàn thờ để thờ.

Từ sự tích này mà nhiều gia đình kiêng quét nhà, hốt rác vào 3 ngày Tết vì sợ làm mất Thần Tài ẩn trong đống rác, cũng vì thế mà bàn thờ Thần Tài mà thường được đặt ở góc nhà.

Một truyền thuyết khác về nguồn gốc ngày vía Thần Tài kể rằng, Thần Tài vốn "công tác" trên thiên đình, trong một lần xuống dưới hạ giới, do uống rượu say, thần đầu va vào đá nên không nhớ mình là ai, trở nên ngây ngốc, trang phục của quan thiên đình cũng bị người ta lấy bán mất. Thần đành lang thang ăn xin.

Một hôm, thần được một cửa hàng bán vịt quay, heo quay mời vào ăn nhân lúc vắng khách, không ngờ chỉ lát sau khách đã đông nghịt. Nhận ra mối liên hệ này, chủ quán giữ ông ở lại và việc kinh doanh ngày một phát đạt.

Khi đã quen với sự thịnh vượng, chủ quán quên mất vai trò của Thần Tài và thấy chướng mắt với ông lão không làm gì mà chỉ ăn ngon, liền đuổi đi. Thấy vậy, nhiều cửa hàng khác đến mời Thần Tài về để cung phụng và việc làm ăn cũng ngày càng phát đạt, còn quán bán thịt quay nọ thì ngày một sa sút.

Một hôm, Thần Tài tìm đến đúng cửa hàng đã mua lại bộ quần áo của mình lúc trước, nhìn thấy bộ quan phục thì nhớ lại mình là ai, bèn mặc áo đội mũ bay về trời, đó là ngày mùng 10 tháng Giêng. Từ đó, dân gian xem ngày 10 hàng tháng (Âm lịch) là ngày vía Thần Tài.

Ngày mùng 10 tháng Giêng là ngày vía Thần Tài đầu tiên của năm, mọi người thường thực hiện nghi lễ cúng để cả năm kinh doanh được thuận lợi.

Những hoạt động trong ngày vía Thần Tài

Vào ngày này, những gia đình, cơ sở kinh doanh coi trọng việc thờ cúng Thần Tài thường có các hoạt động sau:

Cúng Thần Tài

Việc cúng vía Thần Tài vào ngày mùng 10 tháng Giêng nhằm cảm tạ sự giúp đỡ mà thần thời gian qua, đồng thời cầu xin thần tiếp tục ban tài lộc trong năm nay, việc làm ăn buôn bán gặp nhiều thuận lợi.

Lễ vật cúng Thần Tài thường bao gồm: Nến, hương, nước (3 chén), rượu (3 chén), gạo tẻ, tiền vàng mã, muối, hoa tươi, mâm ngũ quả, trầu cau và có thể thêm một mâm cỗ mặn.

Tùy từng vùng miền và điều kiện kinh tế của mỗi gia đình mà mâm cỗ mặn được chuẩn bị khác nhau. Nhiều gia đình dâng bộ tam sên gồm thịt lợn luộc (thịt lợn phải có cả mỡ, nạc, da), 3 quả trứng luộc, 3 con tôm. Mâm cỗ cúng Thần Tài của người miền Nam thường có món cá lóc nướng hoặc heo quay bánh hỏi.

Mua vàng 

Nhiều người thường đi mua vàng vào ngày Thần Tài để cầu may mắn, phát tài, phát lộc. Họ mua vàng cũng là để cúng trả lễ cho Thần Tài, tạ ơn thần năm qua giúp cho việc làm ăn phát đạt, buôn may bán đắt.

Trước đây, chỉ những người kinh doanh buôn bán mới mua vàng vào ngày 10 tháng Giêng với mục đích cầu tài lộc. Những năm gần đây, nhiều người khác cũng theo trào lưu này.

Mua đồ phong thủy

Vào ngày vía Thần Tài, nhiều người mua thêm những món đồ phong thủy như đá phong thủy, tượng thiềm thừ... để mong cầu một năm làm ăn phát đạt và thêm sung túc, may mắn.

Mua mèo thần Tài

Không chỉ mua vàng, nhiều người còn mua mèo Thần Tài vào ngày này với mong muốn nhiều tài lộc, gặp may mắn trong công việc, buôn bán thuận buồm xuôi gió.