Nắng nóng, hạn hán nghiêm trọng ở Trung Quốc, chuỗi cung ứng đình trệ

Mực nước ở con sông dài nhất nước này, sông Dương Tử, đang ở mức thấp kỷ lục, khiến việc vận chuyển hàng hóa qua các đoạn đường thủy trọng yếu bị ngừng trệ. Mực nước tại hồ Bà Dương, hồ nước ngọt lớn nhất Trung Quốc, giảm 75%, mức thấp nhất kể từ năm 1951.

Hôm 20/8, Cơ quan Thời tiết quốc gia Trung Quốc ban hành thêm cảnh báo đỏ về đợt nắng nóng - cấp cảnh báo cao nhất trong hệ thống ba cấp - cho khu vực phía nam. Đây là ngày thứ 9 liên tiếp có cảnh báo đỏ và là ngày thứ 31 liên tiếp cảnh báo nhiệt độ cao được đưa ra.

Các đợt nắng nóng ở miền Trung và miền Đông Trung Quốc, trong đó có những khu vực đông dân cư nhất nước này, cũng đang phá bỏ các kỷ lục. Nhiệt độ một số khu vực duy trì ở mức trên 40 độ C trong một tháng.

Nông dân lo lắng

Quê ông Trịnh, 70 tuổi, ở Hưng Hóa, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc, đã không có mưa suốt ba tuần. Nhiệt độ buổi trưa lên đến 40 độ C, đủ làm cho lá đậu tương khô héo.

"Buổi trưa, cây cối như sắp chết đến nơi. Chúng hồi phục một chút vào ban đêm khi trời mát hơn, nhưng lá lại héo vào sáng hôm sau”, ông Trịnh nói, đồng thời lo ngại sẽ phải cắt giảm 30% sản lượng cây trồng của mình trong năm nay.

Ông Trịnh giải thích: “Nhiệt độ không được quá cao trong giai đoạn đậu ra hoa, mà chỉ nên khoảng 30 độ C”. Lão nông này chưa bao giờ thấy trận hạn hán nghiêm trọng như thế trong suốt cuộc đời mình.

Thời tiết khắc nghiệt xảy ra vào thời điểm quan trọng đối với lúa, đậu tương và các cây trồng thâm canh khác trước vụ thu hoạch mùa thu ở Trung Quốc. Nhà khoa học tại Viện Nghiên cứu Lúa gạo Trung Quốc cho biết, tháng 8 là thời điểm nắng nóng có tác động vô cùng bất lợi cho cây lúa. 

Tuần trước, tỉnh Giang Tô cảnh báo nhiệt độ mặt đường có thể lên đến 72 độ C, làm tăng nguy cơ xe cộ trên đường bị hỏng lốp. Tại thành phố phía tây nam Trùng Khánh, nơi sinh sống của hơn 31 triệu người, có tới 66 sông và 25 hồ chứa đã cạn nước. Gần 1 triệu cư dân và 59.000 ha đất nông nghiệp ở 34 quận bị ảnh hưởng. 

Trong tháng qua, một nửa diện tích Trung Quốc ghi nhận các mức nhiệt độ từ 35 độ C trở lên, theo trung tâm khí tượng nước này. Ngoài ra, hơn 200 trạm quan trắc quan sát được mức nhiệt cao kỷ lục, với nhiệt độ lên tới 45 độ C ở Bắc Đài, Trùng Khánh. Trung tâm dự báo cho biết, đợt nắng nóng này ít nhất sẽ kéo dài đến ngày 25/8.

Một số ca say nắng và hai ca tử vong đã được báo cáo ở 5 tỉnh Chiết Giang, Giang Tô, Phúc Kiến, Tứ Xuyên và Hà Nam.

Chuỗi cung ứng đình trệ

Nắng nóng kéo dài, dự trữ nước giảm, nhu cầu làm mát tăng cao gây ra tình trạng suy giảm nguồn điện. Các nhà máy phải đóng cửa. Các tuyến vận chuyển ở trung và hạ lưu sông Dương Tử, từ tỉnh Hồ Nam miền Trung đến tỉnh An Huy ở Đông Nam Trung Quốc, bị đóng. Điều này làm dấy lên những lo lắng về chuỗi cung ứng tại trung tâm sản xuất lớn nhất thế giới. 

Một số tỉnh tại Trung Quốc đã áp dụng phương pháp hạn chế điện tiêu thụ trong một số lĩnh vực.

Tứ Xuyên đã ra lệnh đóng cửa tất cả nhà máy trong 6 ngày, tắt điều hòa trong một số tòa nhà văn phòng. Báo địa phương kêu gọi các quan chức chính phủ đi cầu thang bộ thay vì thang máy. "Công suất phát điện của tỉnh đã giảm hơn 50%", kỹ sư của Công ty Điện lực Tứ Xuyên nói. Năng lượng thủy điện chiếm khoảng 80% nguồn cung của Tứ Xuyên.

Tại Trùng Khánh, quảng cáo ngoài trời, đèn tàu điện ngầm và biển hiệu tòa nhà được giảm sáng để tiết kiệm năng lượng.

Tuy nhiên, các chuyên gia khí hậu cảnh báo, thời tiết khắc nghiệt có thể trở thành "bình thường mới" khi tình trạng ấm lên toàn cầu ngày càng trầm trọng. Trung Quốc đang phải đối mặt không chỉ hạn hán và nắng nóng mà còn cả mưa lớn và lũ lụt chết người ở một số tỉnh, với nhiều ngôi nhà bị cuốn trôi và hàng nghìn người phải di tản. Đợt lũ quét gần đây làm 7 người chết tại một điểm du lịch ở Tứ Xuyên và 18 người chết ở tỉnh Thanh Hải.

Báo cáo khoa học của Liên Hợp Quốc cảnh báo rằng, nếu đến cuối thế kỷ này, nhiệt độ toàn cầu tăng 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, những đợt nắng nóng nguy hiểm lẽ ra 50 năm xuất hiện một lần sẽ xuất hiện cứ 5 năm một lần. Nếu nhiệt tăng 4 độ C, hiện tượng này sẽ xảy ra gần như hàng năm.

Li Zhao, nhà nghiên cứu rủi ro khí hậu tại Greenpeace East Asia ở Bắc Kinh, cho biết: “Thời tiết cực đoan có những tác động khác nhau đối với những lĩnh vực khác nhau. Mỗi lĩnh vực cần có hệ thống cảnh báo và dự báo sớm, thực hiện các biện pháp thích hợp, cũng như có sự hợp tác giữa các lĩnh vực. Trong khi đó, các quốc gia phải tăng cường nỗ lực giảm phát thải càng sớm càng tốt".