Kỳ 3 (kỳ cuối): Nghẹt thở cuộc tháo quả bom khổng lồ
Ngày 13/10/2004, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam giao nhiệm vụ cho Bộ Tư lệnh Công binh chỉ đạo Trung tâm Công nghệ xử lý bom mìn (BOMICEN) xác định biện pháp tối ưu để xử lý an toàn quả bom khổng lồ tại núi Chúa thuộc xã Ia Hrung, Ia Grai, Gia Lai. Hiểu rõ hơn ai hết về tầm quan trọng của việc tháo kíp nổ quả bom, nên lãnh đạo BOMICEN đã chọn một tổ xử lý “thiện chiến”.
Bàn đi tính lại, các anh quyết định trao nhiệm vụ này cho tổ của Thiếu úy chuyên nghiệp Bùi Văn Hòe. Tổ xử lý có 5 cán bộ chiến sĩ, ngoài Hòe là tổ trưởng có Thiếu úy Hoàng Văn Tài; Thiếu úy Trịnh Đăng Khanh; Binh nhất Nguyễn Văn Nhất và Vũ Văn Trủy. Thiếu tá Nguyễn Khắc Thoán, đội trưởng được giao nhiệm vụ trực tiếp chỉ huy. Trung tá Đỗ Văn Tấn, Trung tá Lê Thơm, trực tiếp theo dõi, chỉ đạo trong quá trình xử lý.
Sở dĩ Ban giám đốc BOMICEN chọn Trung tá Đỗ Văn Tấn và tổ của Thiếu úy Bùi Văn Hòe bởi vì thời gian qua, tổ này đã tháo thành công hàng chục quả bom các loại trên tuyến đường Hồ Chí Minh, và đặc biệt, mới trước đó ít ngày, các anh đã tháo an toàn một quả bom 3.000 bảng Anh ở Chi Lăng (Lạng Sơn).
Quả bom khổng lồ, là 'mẹ của bom' được ném xuống Việt Nam. (Ảnh: Sưu tầm)
Hòe, Tài và Khanh, ba anh em cùng nhập ngũ một ngày, cùng quê ở xã Vân Tảo, huyện Thường Tín (Hà Tây); còn Trủy và Nhất thì ở cùng quê Ninh Bình. Đây là một tập thể nhỏ rất đoàn kết và có tính kỷ luật, có trình độ chuyên môn giỏi. Hòe và Tài là những người rất dũng cảm, có thần kinh thép khi phải đối mặt với những quả bom và có kỹ thuật xử lý bom khá thành thạo. Khanh là y tá rất chú trọng chăm lo sức khỏe, động viên đồng đội trong những lúc khó khăn, nhất là những lúc tháo bom.
Tháo ngòi nổ quả bom là công việc đặc biệt nguy hiểm, vì thế đòi hỏi anh em phải biết thương yêu nhau và mặc dù chẳng có “kết nghĩa vườn đào”, nhưng họ biết chắc chắn rằng nếu trong lúc tháo mà quả bom nổ, dù chỉ là bom vài chục kilôgam thì cả 5 người cũng đều... ra đi. Vì vậy, mỗi khi tháo bom, bao giờ họ cũng ở bên nhau.
Tuy nhiên, Ban giám đốc BOMICEN cũng lại phân vân một điều là Hòe thì mới cưới vợ, đang ở nhà hưởng tuần trăng mật, còn Tài thì đang chuẩn bị tổ chức đám cưới vào trung tuần tháng 12... Tuy nhiên, là những quân nhân chuyên nghiệp, có ý thức chấp hành mệnh lệnh cao nên Hòe cùng cả tổ hăng hái lên đường.
Ngoài tổ của Hòe, BOMICEN còn sử dụng hai đội dò tìm bom mìn gồm Đội số 5 của Cụm II do Trung tá Phạm Văn Chinh làm đội trưởng và Đội dò tìm số 9 của Cụm I do Thiếu tá Nguyễn Văn Thoán làm đội trưởng. Hai đội này có nhiệm vụ dò tìm bom mìn xung quanh, cảnh giới toàn bộ khu vực, sửa đường, vận chuyển trang bị...
Đó là chưa kể một số đơn vị của Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Gia Lai cũng tham gia rất tích cực vào công việc bảo đảm an toàn cho nhân dân khu vực quanh núi Chúa.
Ngày 17/10, các đơn vị đã có mặt tại núi Chúa.
Quả bom nằm ở sườn cao điểm 837 trong rừng sâu. Muốn đến được đó phải đi bộ trên 12km, qua 3 con suối và 3 con dốc tuy không dài nhưng độ dốc rất lớn. Có đoạn, đầu người đi sau tưởng như chạm giày người đi trước. Tất cả trang bị đều nằm trên đôi vai người lính và phải mất 5 ngày mới vận chuyển được hết mọi thứ và dựng xong lều bạt. Có những thiết bị như chiếc nồi hơi, hàng chục người phải khênh và mỗi ngày chỉ đi được 5 cây số.
Bên cạnh phương án chính là tháo ngòi nổ thì tổ xử lý cũng chuẩn bị phương án 2 là dùng axít cho ăn mòn một ô trên thân bom rồi rút thuốc nổ ra.
Quả "bom mẹ" do Mỹ sản xuất. (Ảnh: sưu tầm)
Kế hoạch tháo gỡ quả bom được tiến hành như sau: Bước một, tháo ngòi nổ ở đáy quả bom và khi tháo xong ngòi nổ thì tháo trạm truyền nổ. Bước hai là dùng hơi nước nóng ở nhiệt độ 80 độ C thổi vào quả bom qua lỗ đáy. Đây là một biện pháp do Công binh Việt Nam nghiên cứu và được thực hiện bằng những thiết bị đơn giản do Phòng Quân khí binh chủng kết hợp với BOMICEN chế tạo. Với nhiệt độ này, thuốc nổ sẽ chảy ra ngoài. Sau khi rút hết thuốc nổ thì tháo ngòi nổ phía đầu quả bom. Tất nhiên, vào giai đoạn này, khi đã hết thuốc nổ thì việc tháo ngòi nổ còn lại sẽ dễ dàng và an toàn hơn.
Dụng cụ để tháo ngòi nổ và "trạm" truyền nổ chỉ là dụng cụ tháo gỡ thông thường, có khác chăng là những loại dụng cụ này không nhiễm từ. Cũng có một bộ đồ tháo ngòi nổ dùng động cơ phản lực mini điều khiển từ xa để tháo nhưng sử dụng không được.
Có lẽ nhà sản xuất không nghĩ đến việc tháo ngòi của những quả bom khổng lồ này cho nên thiết kế chỉ phù hợp với những quả bom nhỏ và tháo ở những nơi mà rủi nó có nổ cũng không ảnh hưởng gì. Còn ở đây, việc tháo gỡ phải đảm bảo quả bom “không được phép nổ”. Muốn vậy, chỉ có bản lĩnh, ý chí và trình độ chuyên môn cao của “Anh bộ đội Cụ Hồ”.
Để việc thao tác xử lý bom được thành thạo, các anh cho làm mô hình và thực tập nhiều lần.
Đúng 9h sáng ngày 23/10, Thiếu úy Bùi Văn Hòe đưa bộ đồ tháo gỡ vào kíp nổ của quả bom.
Vào lúc này, tất cả cán bộ, chiến sĩ các đơn vị khác đều rút khỏi vị trí quả bom với khoảng cách ít nhất là 5km đường chim bay.
Trên quả núi lớn, chỉ còn có 6 người là tổ của Hòe và Thiếu tá Thoán. Khi Hòe bước vào vị trí đuôi quả bom thì cả 5 người đều ở bên cạnh anh. Không ai nói một lời, bởi họ biết mọi lời nói lúc này đều là thừa. Sự có mặt của đồng đội càng làm cho Hòe thêm vững tâm.
Một bầu không khí im lặng đến nghẹt thở bao trùm tất cả, mặc dù gió trên cao nguyên thổi lồng lộng.
Bằng những động tác đầy tự tin và chính xác, tay choòng, tay búa, Thiếu úy Hòe thong thả giáng từng nhát búa để tháo ngòi nổ. Phía bên ngoài ngòi nổ đã bị hoen rỉ nhiều nên các anh phải dùng một loại dầu đặc biệt để phá vỡ lớp gỉ đó. Mất đến nửa giờ đồng hồ, ngòi nổ mới bắt đầu nhúc nhích. Hòe thận trọng xoay từng milimét một. Thời gian như đứng lại. Gió trên núi cao lạnh là thế mà lưng áo Hòe ướt đẫm mồ hôi. Việc tháo ngòi nổ không thể vội vàng và phải cực kỳ nhẹ nhàng để tránh có những tác động đến kim hỏa và không tạo ra ma sát lớn làm nóng đường “ren” sinh ra nhiệt tác động gây nổ.
Một giờ đã trôi qua. Khi kim đồng hồ chỉ đến con số 10h 30' thì Hòe đứng vụt dậy tay cầm ngòi nổ giơ lên, hô lớn: "Xong rồi!”.
Nửa giờ tiếp theo, các anh tháo xong trạm truyền nổ, trong đó có 0,4kg thuốc nổ RDX là loại thuốc nổ rất mạnh tương đương với thuốc Hec-xô-gien. Tháo xong trạm truyền nổ thì tháo nắp đáy bom. Khi nắp đáy bom được nhấc ra, để lộ một khoảng trống với đường kính gần bằng 70cm và “gan ruột” quả bom thì Hòe và đồng đội biết mình đã chiến thắng.
Các anh hết sức vui mừng và không khỏi ngạc nhiên vì ngòi nổ và trạm truyền nổ của quả bom vẫn còn mới tinh đến mức không ai nghĩ rằng nó đã dãi dầu mưa nắng cao nguyên mấy chục năm rồi.
Và từ ngày 24/10, việc rút thuốc nổ của quả bom được tiến hành. Phải mất 7 ngày, hơn 4.000kg thuốc nổ trong ruột nó mới được lùa ra hết, chất lượng thuốc còn khá tốt. Khi hết thuốc nổ thì việc tháo ngòi nổ chạm ở đầu đơn giản hơn rất nhiều. Để đưa hết số thuốc này về kho, một đại đội bộ binh của Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Gia Lai phải gùi mất hai ngày mới hết.
Việc vận chuyển thân quả bom khổng lồ nặng khoảng hơn 3 tấn ra đường cái cũng là một kỳ công. Không một loại ôtô nào có thể bò được lên chốn này ngoài xe của dân khai thác gỗ trộm ở địa phương đã được cải tiến có thể bò lên dốc 40 độ. Các anh phải dùng pa-lăng xích tời quả bom nhích đi từng mét trong rừng rồi lại phải nhờ loại "đặc chủng" trên để chở thân bom ra. Đến ngày 9/11, việc tháo gỡ quả bom lớn nhất trên chiến trường Việt Nam trong lịch sử chiến tranh hiện đại đã hoàn tất.
Vài ngày sau khi phá xong quả bom, có một tổ chuyên gia rà phá bom mìn của Mỹ đến làm việc với Ban giám đốc BOMICEN. Khi nhìn thấy những bức ảnh về quả bom, họ tái mặt và im lặng.
Video: Bom khổng lồ phi hạt nhân có gì đặc biệt?
Bình luận