Rau ngổ là loại rau quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày của người Việt. Rau ngổ có vị đắng nhưng mát và hương thơm nhẹ. Rau ngổ mọc hoang ở các ven ao, ven sông nhưng lại mang đến nhiều tác dụng tốt cho sức khoẻ.
Tổng quan về cây rau ngổ
Rau ngổ còn gọi là rau ngổ thơm, rau ngổ trâu, cúc nước. Tên khoa học Enydra fluctuans Lour. (Hingtsha repens Roxb. Tetractis paludosa Blume), thuộc họ Cúc Asteraceae (Compositae).
Cây sống nổi hay ngập nước, dài hàng mét, thân hình trụ nhẵn, phân cành nhiều, có mắt. Lá cây mọc đối, không cuống, phía dưới ôm vào thân, mép có răng cưa, dài 5cm, rộng 6-10mm.
Cây mọc phổ biến trong các ao hồ khắp các tỉnh ở nước ta. Người ta còn thấy loại cây này ở Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan, Trung Quốc. Thường hái lá non, dùng tươi hay phơi khô làm thuốc.
Trong rau ngổ có 93% nước, 2,1% protid, 1,2% glucid, 2,1% xenlulosa, 0,8% tro. Ngoài ra, còn 0,72mg% carotene, 0,29mg% vitamin B, 2,11mg% vitamin C, một ít tinh dầu mùi thơm.
Rau ngổ rất tốt cho sức khoẻ.
Tác dụng của rau ngổ
Bài viết trên website Bệnh viện Đa khoa Vinmec có sự tham vấn y khoa của BSCKI. Dương Ngọc Vân cho biết, các hợp chất phân lập cùng chiết xuất thô của rau ngổ có hoạt tính dược lý chống lại sự bảo vệ của tế bào, kháng viêm, giảm đau, kháng khuẩn, tẩy giun sán, chống tiêu chảy… Không những thế, trong rau ngổ còn có tinh dầu, flavonoid, isoflavone glycosid, steroid có khả năng đem lại nhiều công dụng tốt đối với sức khỏe như:
- Giải độc và thanh nhiệt.
- Sát trùng đường tiêu hóa.
- Phòng ngừa và chống lão hóa.
- Lợi tiểu.
- Phòng ngừa ung thư.
- Hỗ trợ điều trị viêm kết mạc, sỏi thận, đau thắt bụng, gan nhiễm mỡ, thủy đậu,
- Giảm cơn sốt nóng.
Một số bài thuốc chữa bệnh có rau ngổ
Báo Sức khoẻ & Đời sống dẫn nguồn Lương y Hoàng Duy Tân chia sẻ một số kinh nghiệm trị bệnh bằng rau ngổ như sau:
Trị sỏi thận: Rau ngổ tác dụng lợi tiểu, giảm co thắt cơ trơn, giãn mạch máu, tăng lọc ở cầu thận; do đó làm tăng lượng nước tiểu, tạo điều kiện cho sỏi thận bị tống ra ngoài.
Cách dùng: Lấy rau ngổ 50g, để tươi, rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước, pha thêm ít muối, uống làm một lần, ngày hai lần. Dùng 5 - 7 ngày. Dùng riêng hoặc phối hợp với râu ngô, mã đề, cối xay. Kiên trì thực hiện bài thuốc này có kết quả khá tốt.
Dùng rau ngổ giã nhỏ, lấy nước pha ít hạt muối, uống ngày 2 lần vào sáng và chiều (uống liền trong 7 ngày).
Dùng 50 - 100g rau ngổ tươi xay làm sinh tố uống mỗi ngày (uống trong 15 - 30 ngày) hoặc nấu với 2 chén nước, sôi 20 phút để uống.
Trị sỏi mật, sỏi thận (sỏi bùn, đá): 100g rau ngổ tươi giã nhuyễn, vắt lấy nước cốt, thêm 1 muỗng canh mật ong uống vào buổi sáng lúc đói, liên tục 10 - 15 ngày.
Trị đái dầm: Rau ngổ 20g, mùi tàu 20g, cỏ mần trầu 20g, cỏ sữa lá nhỏ 10g. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, sắc với 400ml nước còn 100ml, uống sau bữa ăn chiều. Dùng 3 - 4 lần.
Trị đái ra máu: Rau ngổ 10g, cỏ tháp bút 10g, rễ cỏ tranh 10g, thái nhỏ, phơi khô, tẩm rượu, sao vàng rồi sắc uống làm hai lần trong ngày.
Trị ban đỏ: Rau ngổ 20g, dây vác tía 20g, măng sậy 10g, đọt tre mỡ 10g, rửa sạch, thái nhỏ, sắc uống trong ngày.
Trị cảm ho: Dùng khoảng 20g cây tươi, sắc uống.
Trị ho, sổ mũi: 15 - 30g rau ngổ tươi, rửa sạch, sắc kỹ lấy nước uống hằng ngày.
Trị đầy hơi, tức bụng, ăn không tiêu: Lấy rau ngổ tươi rửa sạch, mộc hương nam (mua ở các hiệu thuốc nam). Sắc 2 thứ trên với 1.000ml nước còn 250ml thì chia làm 2 lần, uống hết trong ngày.
Báo Sức khoẻ & Đời sống dẫn lời ThS.BS. Nguyễn Quang Dương – Phụ trách khoa Ung bướu Bệnh viện Tuệ Tĩnh cho biết, người bị sỏi đường tiết niệu có thể dùng rau ngổ pha với nước dừa uống hỗ trợ điều trị bệnh. Tuy nhiên, cần xác định mức độ của bệnh, vị trí, tính chất viên sỏi để có phương pháp điều trị phù hợp.
Nếu bệnh sỏi đường tiết niệu mà không điều trị có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm như suy thận. Vì vậy, nếu người bệnh cứ tin tưởng chỉ dùng rau ngổ pha với nước dừa và hy vọng bệnh của mình sẽ khỏi thì có thể bị biến chứng nặng nề.
Trong một số trường hợp sỏi niệu quản to, làm bít tắc không cho nước tiểu thông xuống bàng quang gây giãn thận, lâu ngày dẫn đến suy thận. Do đó cần xác định được giai đoạn bệnh sỏi đường tiết niệu.
Ngoài ra, rau ngổ pha với nước dừa chỉ có tác dụng đối với các loại sỏi bùn, còn các loại sỏi như sỏi canxi, sỏi san hô… thì dung dịch này không có tác dụng. Vì vậy người bệnh cần biết tính chất sỏi của mình là loại sỏi nào để xem dùng rau ngổ pha với nước dừa có công dụng không.
Những điều cần lưu ý khi sử dụng rau ngổ
Rau ngổ tuy mang lại nhiều lợi ích với sức khoẻ nhưng khi sử dụng rau ngổ bạn cần lưu ý những điều dưới đây:
- Do rau ngổ có thể làm giãn cơ ngũ tạng nên phụ nữ mang thai không nên ăn nhiều loại rau này để tránh sảy thai.
- Rau ngổ tươi thường được trồng ở đầm lầy, nơi ẩm ướt nên dễ nhiễm khuẩn. Vì thế, trước khi dùng cần rửa thật sạch để tránh bị ngộ độc.
- Nếu dùng rau ngổ hỗ trợ điều trị ung thư cần phải kiêng quýt, cam, bưởi, hồng chín, lựu, hải sản.
- Khi dùng rau ngổ để điều trị ho, sổ mũi, cảm, sốt cho trẻ nhỏ nên tham vấn ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi thực hiện.
- Trong quá trình sử dụng rau ngổ cần quan sát các dấu hiệu của cơ thể, nếu phát hiện có hiện tượng khó chịu hay bất thường cần đến khám bác sĩ ngay để có hướng xử trí an toàn.
Mặc dù đến nay chưa có nghiên cứu nào về tác dụng phụ và cũng chưa có ghi nhận về vấn đề này nhưng điều đó không có nghĩa là được lạm dụng rau ngổ. Để tránh nguy cơ bất thường nào đó cho sức khỏe, tốt nhất không nên dùng quá nhiều rau ngổ mỗi ngày và trong một thời gian dài.
Các chuyên gia khuyên rằng, ngoài vai trò như một loại gia vị thân thuộc trong bữa ăn hàng ngày của người Việt, rau ngổ còn được xem là thảo dược tự nhiên rất quý. Vì thế, như bao loại thảo dược khác, trước khi dùng để điều trị bất cứ bệnh lý nào cũng cần tham khảo ý kiến chuyên gia để biết được thời gian và liều lượng sử dụng phù hợp, có như vậy mới đạt được những lợi ích cho cơ thể.
Bình luận