Theo Tổ chức Y tế thế giới, dự kiến, đến năm 2050, toàn cầu sẽ có khoảng 10 triệu ca thiệt mạng do kháng kháng sinh. Việt Nam thuộc 1 trong những quốc gia có tỷ lệ kháng kháng sinh cao nhất thế giới.
Khoa Cấp cứu (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới T.Ư) từng tiếp nhận bệnh nhân nam trong tình trạng khó thở, tiền sử suy tim, tăng huyết áp. Sau hơn 20 ngày điều trị tích cực, bệnh nhân vẫn phải thở máy, sốt cao liên tục, thể trạng suy kiệt.
Các bác sĩ kết luận bệnh nhân bị viêm phổi kháng thuốc và kháng tất cả các loại kháng sinh hiện có. Hy vọng duy nhất bây giờ chỉ là trông chờ vào hệ miễn dịch của chính người bệnh.
Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Trưởng khoa Cấp cứu cho biết, thời gian qua bình quân mỗi ngày viện tiếp nhận từ 5-6 ca bệnh bị sốc nhiễm khuẩn nặng mà trong đó chủ yếu do vi khuẩn kháng thuốc gây ra. Bác sĩ Cấp nhận định, kháng kháng sinh là 1 tình trạng nguy hiểm.
Khi người bệnh mang mầm bệnh kháng kháng sinh thông thường sẽ phải sử dụng kháng sinh thế hệ mới, kết hợp nhiều loại, cao liều, khả năng thành công thấp, tỷ lệ tử vong cao, thời gian nằm viện kéo dài, điều trị khó khăn.
Với những bệnh nhân mắc các bệnh lý do vi khuẩn kháng kháng sinh, tỷ lệ thiệt mạng cao hơn rất nhiều bệnh nhân bình thường, từ 30 đến 90%. Đặc biệt với những bệnh do vi khuẩn đa kháng thuốc thì tỷ lệ tử vong lên tới 99%, bởi không còn thuốc chữa.
Nguyên nhân dẫn tới tình trạng này là do sử dụng kháng sinh bừa bãi, tùy tiện. Bất cứ bệnh gì từ sốt, đau đầu đến ho, chảy mũi... người bệnh đều tự ý dùng kháng sinh, dù chưa biết nguyên nhân gây bệnh là gì và dùng quá thường xuyên. Hậu quả là vi khuẩn quen dần với kháng sinh, làm vi khuẩn có sức đề kháng với kháng sinh.
Ngoài ra, còn có nguyên nhân khác nữa là do sự tiếp xúc giữa những người bị nhiễm trùng (nhiễm trùng chéo) dẫn đến tình trạng là có những người bị đề kháng với những kháng sinh mà mình chưa dùng bao giờ, gọi là đề kháng chéo.
Nhiều kháng sinh đầu hàng vi khuẩn
GS.TS Nguyễn Gia Bình, nguyên Trưởng khoa Hồi sức tích cực (Bệnh viện Bạch Mai) - chuyên gia đầu ngành về hồi sức cấp cứu và chống độc, cho biết, hầu hết các cơ sở khám, chữa bệnh hiện nay đang phải đối mặt với tốc độ lan rộng các vi khuẩn kháng nhiều loại kháng sinh với số lượng vi khuẩn kháng thuốc và mức độ kháng ngày càng gia tăng.
Tỷ lệ kháng với kháng sinh nhóm carbapenem, nhóm kháng sinh mạnh nhất hiện nay đã lên đến 50-60%. Trong khi nhiều quốc gia phát triển đang còn sử dụng kháng sinh thế hệ 1 có hiệu quả thì Việt Nam đã phải sử dụng tới kháng sinh thế hệ 3 và 4.
Có những bệnh nhân bị nhiễm vi khuẩn đã kháng thuốc, đến mức, các bác sĩ cho dùng loại kháng sinh thế hệ mới nhất cũng không hiệu quả, phải kết hợp với nhiều kháng sinh khác. Đáng lo ngại hơn, đã xuất hiện một vài loại siêu vi khuẩn kháng lại tất cả các loại kháng sinh, phổ biến nhất là nhóm vi khuẩn gram âm đường ruột.
TS Đoàn Mai Phương, nguyên Trưởng khoa Vi sinh (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, hiện nay có nhiều vi khuẩn kháng kháng sinh, trong đó đặc biệt là vi khuẩn E.coli kháng kháng sinh Carbapenem - một loại kháng sinh được coi là vũ khí cuối cùng để điều trị.
Tại Việt Nam, tình trạng kháng kháng sinh đang tăng cao và đã có trường hợp mắc vi khuẩn đa kháng, kháng mở rộng, toàn kháng. Lúc đó, các bác sĩ không còn kháng sinh điều trị, chỉ hy vọng vào sức đề kháng của bệnh nhân có chống đỡ được với loại vi khuẩn này.
Cách nào hạn chế gia tăng vi khuẩn kháng thuốc?
TS Đoàn Mai Phương cho hay, trong tương lai, thế giới có thể hạn chế gia tăng vi khuẩn kháng thuốc dựa tên bằng chứng khoa học của phòng xét nghiệm vi sinh.
“Bác sĩ dựa vào kháng sinh đồ sẽ cách ly bệnh nhân, phòng chống không cho vi khuẩn lây lan thì mức độ kháng kháng sinh không lan rộng. Chúng ta duy trì mức độ đề kháng giảm xuống, sau đó kéo dài tuổi thọ của kháng sinh đang có, bảo vệ kháng sinh trong tương lai cho con cháu”, TS Phương chia sẻ.
Theo TS Đoàn Mai Phương, muốn biết vi khuẩn có thực sự kháng kháng sinh hay không hay do sử dụng liều không đúng thì chỉ phòng xét nghiệm vi sinh mới trả lời được qua làm kháng sinh đồ. Phòng xét nghiệm làm kháng sinh đồ sẽ trả lời kết quả cho bác sĩ và bác sĩ có biện pháp cách ly bệnh nhân, không làm cho lây lan giữa bệnh nhân này với bệnh nhân khác.
Bình luận