Đề Văn 'nếu phải ở trong nước sôi' gây tranh cãi: Sở GD-ĐT Khánh Hòa nói gì?

Theo lãnh đạo Sở Giáo dục - Đào tạo Khánh Hoà, phần nghị luận xã hội của môn Văn vào lớp 10 trường THPT chuyên Lê Quý Đôn (TP. Nha Trang) gây tranh cãi những ngày qua “sơ suất về hình thức trình bày”, nhưng không ảnh hưởng đến kết quả bài thi của học sinh!

Đề Văn gây nhiều tranh cãi!

Sáng 8/6, ông Đỗ Hữu Quỳnh - Phó Giám đốc Sở Giáo dục - Đào tạo Khánh Hoà, cho biết, Sở vừa tổ chức cuộc họp với 3 giáo viên ra đề thi và các giáo viên chuyên môn có liên quan để đánh giá về đề thi môn chuyên Văn vào lớp 10 trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn. Đề thi đang gây tranh cãi trên mạng xã hội trong những ngày qua.

Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 trường THPT chuyên Lê Quý Đôn năm học 2021-2022 kết thúc ngày 4/6. Sau kỳ thi, câu hỏi phần nghị luận xã hội: “Nếu phải ở trong nước sôi, em sẽ chọn làm củ khoai tây hay quả trứng?” gây xôn xao dư luận và nhận được rất nhiều ý kiến trái chiều.

Cụ thể, câu hỏi số 1 của đề thi như sau: Trong cuốn sách “Ngắm tuổi trẻ quay cuồng trong tĩnh lặng”, Lu Mannup chia sẻ: “Phương Tây có câu ngạn ngữ: Nước sôi làm mềm khoai tây, nhưng lại làm cứng trứng. Hoàn cảnh chẳng có lỗi, quan trọng rằng bản lĩnh nội tại của bạn tới đâu. Nếu phải ở trong nước sôi, em sẽ chọn làm củ khoai tây hay quả trứng? Viết một bài văn nghị luận bày tỏ quan điểm của bản thân về vấn đề trên.

Sau khi đề thi được đăng tải lên mạng xã hội, rất nhiều người bày tỏ “thắc mắc” và không đồng tình với mệnh đề giả định “Nếu phải ở trong nước sôi…” của đề thi. Thậm chí có nhiều ý kiến cho là phản cảm và không mang tính giáo dục.

“Nếu phải ở trong nước sôi, em sẽ chọn làm củ khoai tây hay quả trứng? Viết một bài văn nghị luận bày tỏ quan điểm của bản thân về vấn đề trên, thông điệp đề bài định hướng cho học sinh là về bản lĩnh nội tại trước nghịch cảnh cuộc sống. Vấn đề đặt ra là tốt, hữu ích, nhất là trong cuộc sống thời hiện đại vốn luôn quá nhiều thử thách. Nhưng cách diễn đạt ‘Nếu phải ở trong nước sôi, em sẽ chọn làm củ khoai tây hay quả trứng?’ khiến người đọc thấy phản cảm. Không ai thấy thoải mái khi hình dung mình ở trong “nước sôi” và loay hoay chọn lựa cách làm “củ khoai tây hay quả trứng”, một giáo viên chuyên Văn nhận xét.

Trả lời trên báo Lao Động, PGS.TS Văn Giá - nhà nghiên cứu phê bình văn học, nguyên Trưởng khoa Viết văn - Báo chí trường Đại học Văn hóa Hà Nội, cho rằng, thực chất, ý của người ra đề muốn viết câu dưới hình thức giả định. Nhưng khốn nỗi, giả định như thế là phản cảm, gây rùng rợn, mang màu sắc của cái ác, khiến trẻ nhỏ nghĩ đến kết cục bi thảm của mẹ con Cám trong truyện cổ tích “có vấn đề” về mặt nhân văn của cha ông ta.

“Trong cuộc đời nhiều trường hợp không thể giả định được. Một ví dụ bị lên án rất nhiều gần đây là: “Bàn tay của bạn có 5 ngón tay, nếu chặt đi 2 ngón, hỏi còn mấy ngón?". Trí khôn và tính thiện tối thiểu của con người không cho phép có những giả định mang tính bạo lực như vậy”, PGS.TS Văn Giá cho hay.

"Sơ suất” về hình thức trình bày?

Theo ông Đỗ Hữu Quỳnh - Phó giám đốc Sở Giáo dục - Đào tạo Khánh Hoà, đánh giá tổng quan của các giáo viên tại cuộc họp ngày 7/6 cho thấy đề Văn hay, giúp học sinh tư duy, phát triển quan điểm cá nhân. Nhưng câu hỏi ở phần nghị luận có “sơ suất về hình thức trình bày” và không ảnh hưởng đến kết quả bài thi của học sinh.

“Ở câu hỏi gây tranh cãi, mục đích của đề thi là muốn gửi gắm đến học sinh thông điệp về bản lĩnh nội tại của con người trước nghịch cảnh. Đây là vấn đề mang tính giáo dục, gắn với thực tiễn giới trẻ ngày nay dễ lung lạc và đánh mất mình trước cám dỗ, xô bồ của xã hội. Dụng ý của đề thi là mong muốn tuyển chọn được những thí sinh có chất văn, tư duy độc lập, có khả năng kiến giải vấn đề một cách sâu sắc, mới mẻ”, ông Quỳnh nói.

Nhưng theo ông Quỳnh, việc ra đề có sơ suất khi các từ như: “nước sôi”, “quả trứng”, “củ khoai tây”... trong phần giả định đã không được bỏ trong ngoặc kép hoặc in nghiêng, khiến nhiều người đọc hiểu nhầm và suy luận ra đề nói đến nước sôi bình thường theo đúng nghĩa đen và có những ý kiến trái chiều.

“Đây là sơ suất của người ra đề thuộc về hình thức trình bày nhưng không làm sai biệt thông điệp của phần trích dẫn, vì thế không ảnh hưởng đến kết quả làm bài của thí sinh. Với tinh thần tiếp thu các góp ý, xây dựng, sở sẽ rút kinh nghiệm và có chấn chỉnh trong công tác ra đề thi trong những lần thi tới, đảm bảo chất lượng, chặt chẽ hơn”, ông Quỳnh chia sẻ.

Được biết, ngày 9/6, Sở Giáo dục - Đào tạo Khánh Hoà sẽ chấm bài môn Văn thi vào lớp 10 trường THPT chuyên Lê Quý Đôn. Dự kiến công bố kết quả vào ngày 16/6.