ĐBQH: 'Nghị quyết thì thuộc làu làu nhưng chỉ trích những câu mình cần'

Phát biểu thảo luận tại Hội nghị đại biểu hoạt động chuyên trách, nhiệm kỳ khoá XV, đại biểu Nguyễn Công Long (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai) cho biết Nghị quyết số 18 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng nêu rõ, tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa người dân và doanh nghiệp trong dự án đô thị nhà ở thương mại.

Tuy nhiên, ông cho rằng nếu vận dụng Nghị quyết số 18 theo hướng cho doanh nghiệp thỏa thuận quyền sử dụng đất khác để kinh doanh dự án nhà ở thương mại thì nên cân nhắc.

"Chúng ta không thể vận dụng theo kiểu Nghị quyết thì thuộc làu làu nhưng chỉ trích những câu mình cần, rất nguy hiểm. Nếu như thế này thì các doanh nghiệp, các nhà đầu tư bất động sản có quyền mua hết đất nông nghiệp, đất lúa, đất rừng chuyển sang mục đích xây dự án nhà ở thương mại", đại biểu tỉnh Đồng Nai nói.

Đại biểu Nguyễn Công Long cho biết, khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, để phát triển kinh tế - xã hội sẽ phải chuyển đổi mục đích sử dụng đất, nhưng đó là một sự đánh đổi vì mục đích lớn hơn.

"Nếu quy định thế này, chỉ thỏa mãn cho doanh nghiệp kinh doanh bất động sản. Vấn đề khai thác triệt để chênh lệch địa tô vẫn không làm được. Rất khó có thể đảm bảo", ông Long nhận định.

Cũng theo đại biểu Nguyễn Công Long, nếu quy định cho phép doanh nghiệp thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất để xây dựng dự án nhà ở thương mại sẽ tự mâu thuẫn trong chính Luật Đất đai.

"Nguyên tắc đầu tiên và xuyên suốt từ các luật từ hiện hành cho đến các luật trước đây là sử dụng đất phải phù hợp với mục đích sử dụng. Mục đích sử dụng hiện nay của đất nông nghiệp, đất trồng lúa, đất rừng lại được quyền thỏa thuận để chuyển sang đất thương mại thì có đúng với nguyên tắc?", ông Long đặt vấn đề.

Do đó, vị đại biểu này đề nghị quy định chặt chẽ doanh nghiệp chỉ được thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất để xây dựng nhà ở thương mại theo đúng mục đích sử dụng và quy hoạch đất.

"Mục đích của quy định này thực chất là cho phép doanh nghiệp thỏa thuận xây dựng nhà ở thương mại trên đất không phải đất ở", ông Long nói và cho biết đây không phải vấn đề mới và được tranh luận rất quyết liệt tại hội trường.

Đại biểu Nguyễn Công Long nhắc lại kỳ họp bất thường lần thứ nhất (tháng 1/2022), Chính phủ đã đề nghị sửa Luật Nhà ở theo hướng cho phép doanh nghiệp thỏa thuận xây dựng nhà ở thương mại trên đất không phải đất ở.

"Khi giải trình tiếp thu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong báo cáo số 104 ngày 1/1/2022 nêu rõ quan điểm không bổ sung hình thức sử dụng đất không phải là đất ở để xây dựng nhà ở thương mại, tránh xảy ra tình trạng trục lợi chính sách, gây thất thoát ngân sách Nhà nước", ông Long phát biểu.

Ông Nguyễn Công Long nhận thấy, từ đó đến nay tình hình không có chuyển biến để cần thay đổi quan điểm này, đề nghị cần làm rõ. 

Cũng nêu ý kiến về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), đại biểu Lê Thanh Hoàn (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hoá) đề nghị cần có chính sách thu phí cơ sở hạ tầng để thể chế hóa chính sách điều tiết phần giá trị tăng thêm theo Nghị quyết 18.

"Đây là một loại phí thu đối với chủ sử dụng đất do đất đã tăng giá trị đầu tư nhờ cơ sở hạ tầng do Nhà nước thực hiện. Phí cơ sở tầng được áp dụng cho cơ sở hạ tầng giao thông, tiếp theo là các tiện ích và các không gian công cộng", ông Hoàn lý giải.

Vị đại biểu đánh giá, với chính sách này, chủ sử dụng đất phải trả phí cho cơ sở hạ tầng công cộng mà họ được hưởng lợi trực tiếp. Bởi việc xây dựng hạ tầng thường do Nhà nước thực hiện và không phải là kết quả của đầu tư tư nhân. Thực tế nhiều dự án nhà ở đã hưởng lợi trực tiếp từ việc đầu tư của Nhà nước và cơ sở hạ tầng.

"Người mua nhà thường gián tiếp phải trả do giá nhà tăng theo những tiện ích công cộng đó. Tuy nhiên người hưởng lợi không phải Nhà nước mà chỉ là các chủ đầu tư dự án", đại biểu Lê Thanh Hoàn nói và cho rằng cần có quy định rõ để xác định khu vực mà chủ sử dụng đất được coi là hưởng lợi từ các công trình công cộng và phải trả phí.

Theo ông Hoàn, các khu vực liên quan thì tương đối rõ, từ đó để xác định những người được hưởng lợi trực tiếp, rõ nhất là những khu đất trong ngõ trở thành những nhà mặt đường lớn sau khi Nhà nước đầu tư mở đường giao thông.

Về mức phí cơ sở hạ tầng, ông Hoàn cho rằng, có thể được tính toán dựa trên tỷ lệ chi phí đầu tư hạ tầng hoặc trên mức tăng giá trị đất thực tế hoặc dựa vào chính bảng giá đất do chính quyền địa phương ban hành, trên cơ sở so sánh với vị trí cũ của khu đất.

"Khoản phí này có thể thanh toán một lần hoặc phải nộp trong khoảng thời gian nhất định để có thể được chuyển nhượng và được cấp phép xây dựng các tòa nhà trên cơ sở khu đất. Số tiền thu được có thể dùng để tăng chi hỗ trợ cho những người có đất bị thu hồi và để tiếp tục đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng mới", ông Hoàn nói thêm.