ĐBQH: Lo ngại xu hướng nghèo hóa khi bãi bỏ quy định lương hưu tối thiểu

Nội dung trên được đại biểu Quốc hội Vương Thị Hương (đoàn Hà Giang) đề cập khi thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, sáng 27/5.

Liên quan đến nội dung giảm điều kiện số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để người tham gia được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm (quy định tại Điều 68 của dự thảo luật), bà Hương nhận định, chính sách này nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 28 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội.

Đại biểu cho rằng quy định này cũng phù hợp với thực tế khi thị trường lao động của Việt Nam còn ở giai đoạn phát triển, tạo điều kiện cho người tham gia bảo hiểm xã hội muộn hoặc quá trình tham gia không liên tục có thời gian đóng bảo hiểm xã hội.

Tuy nhiên, do mức lương hưu hằng tháng dựa trên thời gian đóng và mức tiền lương thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội nên bà Hương lo ngại việc giảm điều kiện thời gian đóng bảo hiểm xã hội làm xuất hiện thêm trường hợp người lao động nghỉ hưu với mức thấp, lao động nam hưởng 33,75%.

"Bên cạnh đó, dự thảo Luật đã không còn quy định về mức lương hưu hàng tháng thấp nhất như quy định tại Khoản 5, Điều 56 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014. Đây là điều mà nhiều người lao động đang rất băn khoăn và lo ngại có thể dẫn đến xu hướng nghèo hóa của một bộ phận người dân trong tương lai", bà Hương nói.

Từ đó, đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Giang đề nghị Ban soạn thảo cần xem xét thiết kế cách tính lương hưu có tính chia sẻ, hỗ trợ cho những người có tiền lương hưu quá thấp để các đối tượng này có thể đảm bảo cuộc sống. 

Cùng bàn luận về mức lương hưu khi dự thảo luật được áp dụng, đại biểu Quốc hội Hoàng Hữu Chiến (đoàn An Giang) bày tỏ sự quan tâm đến một số ngành đặc thù trong quân đội.

Vị đại biểu nêu thực tế, một số ngành như phi công, thủy thủ tàu ngầm, lực lượng radar, kỹ thuật hàng không, hóa học... hiện rất khó tuyển do yêu cầu đòi hỏi cao, rất toàn diện về mọi mặt, khắt khe về sức khỏe, chuyên môn nghiệp vụ, chi phí đào tạo công phu, tốn kém.

"Tuy nhiên, do yêu cầu công việc nên tuổi đời công tác có giới hạn nhất định và hiện nay một số ngành thì yêu cầu tuổi đời không quá 40, 45 hoặc là 48 tuổi. Như vậy, trừ thời gian đào tạo, thời gian công tác ở một số ngành chỉ đến 12, 15 hoặc là 18 năm là phải chuyển công tác hoặc nghỉ hưu", ông Chiến nói.

Mặt khác, theo ông Chiến, môi trường công tác trong các lĩnh vực này chịu tác động ảnh hưởng rất lớn đến tâm sinh lý, sức khỏe như các loại sóng điện tử, bức xạ nhiệt, tiếng ồn, hóa chất độc hại, bụi công nghiệp. Do tính chất công việc căng thẳng, chịu áp lực lớn, có nguy cơ rủi ro và mất an toàn cao và nhiều trường hợp hy sinh, bị thương trong khi thực hiện nhiệm vụ.

Theo đó, những trường hợp này nếu không bố trí sử dụng được công việc khác và không thể chuyển ngành được, nếu đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội thì nghỉ hưu và không được hưởng lương hưu tối đa 75% vì không đủ 35 năm tham gia bảo hiểm xã hội.

"Như vậy, khi nghỉ hưu, cán bộ công tác trong một số lĩnh vực này sẽ rất thiệt thòi, có tác động ảnh hưởng đến tư tưởng, đời sống của cán bộ, gia đình và chính sách hậu phương quân đội. Đồng thời không khuyến khích, không thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao vào quân đội công tác, cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc", đại biểu nhìn nhận.

Ngoài các chính sách bảo hiểm xã hội chung để thể hiện sự quan tâm, ưu đãi của Đảng, Nhà nước và phù hợp với hoạt động quân sự, quốc phòng, đại biểu Hoàng Hữu Chiến đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét bổ sung quy định cách tính mức lương hưu hàng tháng để các đối tượng trên được hưởng mức lương hưu tối đa theo dự thảo sửa đổi luật lần này.

"Phương án là từ năm thứ 21 đối với nam và từ năm thứ 16 đối với nữ, mỗi năm được hưởng thêm 3% đến tối đa 75 % hoặc là nội dung này thì giao cho Chính phủ quy định chi tiết đối với một số ngành, lĩnh vực hoạt động đặc thù, trong đó có hoạt động của quân đội và công an", ông Chiến gợi ý.

Trước đó, báo cáo tóm tắt tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) do Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh trình bày nêu rõ quan điểm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thay thế "mức lương cơ sở" bằng "mức tham chiếu".

Nghị quyết số 27 của Trung ương quy định bãi bỏ "mức lương cơ sở" khi thực hiện cải cách chính sách tiền lương. Như vậy, theo lộ trình thực hiện, từ ngày 1/7/2024, sẽ không còn "mức lương cơ sở" để làm căn cứ điều chỉnh tiền lương đóng bảo hiểm xã hội, để tính lương hưu và tính hưởng một số chế độ bảo hiểm xã hội.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nội dung này chưa được dự liệu đầy đủ khi Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6, nên trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý, qua nhiều lần đề nghị, Chính phủ mới đề xuất thay "mức lương cơ sở" bằng "mức tham chiếu" trong dự thảo luật.

Bà Nguyễn Thúy Anh nêu rõ, do đây là nội dung mới được đặt ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội lưu ý Chính phủ quan tâm đánh giá tác động và nghiên cứu bổ sung nguyên tắc cụ thể xác định mức tham chiếu trong dự thảo luật, theo hướng bảo đảm tuân thủ quan điểm chỉ đạo Nghị quyết số 28 của Trung ương.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị quy định giao Chính phủ hàng năm báo cáo Quốc hội về việc xây dựng và tổ chức thực hiện mức tham chiếu này đối với các chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội cũng đề nghị Chính phủ nghiên cứu bổ sung trong dự thảo luật quy định về căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của khu vực doanh nghiệp ít nhất bằng 70% tổng tiền lương và các khoản thu nhập khác có tính chất lương của người lao động theo quy định của Nghị quyết số 28 để hài hòa với căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của khu vực Nhà nước sau cải cách tiền lương, bảo đảm người lao động khi về già có mức lương hưu đủ sống, không thấp dưới mức sống tối thiểu.

Ngoài ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát, bổ sung đầy đủ quy định điều khoản chuyển tiếp trong các chính sách, pháp luật có liên quan đến "mức lương cơ sở" sẽ bị bãi bỏ từ ngày 1/7/2024 khi thực hiện cải cách tiền lương để trình ban hành quy định mới.