Cung cấp thuốc chữa bệnh cho Trump: Doanh nghiệp nhận danh tiếng hay tai tiếng?

Ngay trước khi nhập viện để điều trị COVID-19, ông Trump được tiêm một mũi kháng thể kép của hãng dược Regeneron vào tĩnh mạch. Không lâu sau đó, Regeneron xác nhận họ đã cung cấp một liều 8 gr hỗn hợp kháng thể giúp Tổng thống trị bệnh. 

Danh tiếng

Hỗn hợp kháng thể của Regeneron có tên REGN-COV2, một trong những loại thuốc chống COVID-19 đang được thử nghiệm. 

REGN-COV2 bao gồm một cặp kháng thể đơn dòng, 1 là kháng thể do Regeneron phát triển và 1 được lấy từ những người khỏi bệnh. Sự kết hợp được tạo ra các bản sao kháng thể giúp chống lại virus. 

Trong một bài báo đăng trên Tạp chí Khoa học vào tháng 6, các nhà khoa học của Regeneron mô tả cách họ lựa chọn 2 kháng thể tốt nhất từ các bệnh nhân mắc COVID-19 đã khỏi bệnh và từ những con chuột nhiễm bệnh được biến đổi gen giúp chúng có hệ miễn dịch giống con người.

Tuy nhiên REGN-COV2 vẫn chưa được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) cấp phép sử dụng mà chỉ đang ở giai đoạn thử nghiệm. Các chuyên gia khuyến cáo cần phải có thêm dữ liệu để đánh giá việc sử dụng thuốc trước khi đưa vào sử dụng rộng rãi.

Dù vậy, Regeneron nói họ cung cấp thuốc sau khi nhận được đề nghị từ nhóm y tế điều trị cho ông Trump. 

Cựu lãnh đạo Cục Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) Scott Gottlieb cũng cho biết Nhà Trắng đã cân nhắc kỹ càng tất cả các phương án trước khi để ông Trump dùng thuốc thử nghiệm của Regeneron.

Ngoài liệu pháp kháng thể thử nghiệm, ông Trump còn sử dụng remdesivir và dexamethasone để  điều trị.

Bản thân remdesivir cũng chưa nhận được sự chấp thuận của FDA để điều trị COVID-19, nhưng nó đã nhận được giấy phép sử dụng khẩn cấp từ cơ quan này. Trong khi đó, dexamethasone là một loại corticosteroid giúp ức chế hệ thống miễn dịch. Nó thường không được khuyến cáo cho bệnh nhân COVID-19 trừ khi tình hình nghiêm trọng. 

“Tổng thống Trump có thể là bệnh nhân duy nhất trên hành tinh nhận được sự kết hợp đặc biệt của 3 loại thuốc chữa COVID-19”, bác sỹ Jonathan Reiner – giáo sư y khoa tại Đại học George Washington cho hay. 

Sự kết hợp này mang tới kết quả nhanh chóng khi Tổng thống Trump xuất viện chỉ sau 4 ngày thông báo mắc COVID-19. 

Trong các tuyên bố đưa ra sau khi trở lại Nhà Trắng, nhà lãnh đạo khen ngợi hết lời đội ngũ y tế điều trị bệnh cho ông và đặc biệt là hỗn hợp kháng thể của Regeneron. 

"Họ nói tình trạng của tôi rất tệ. Có vẻ như đây sẽ là một vấn đề lớn. Và bạn biết điều đó có nghĩa là gì đúng không, Tôi có thể đã không phục hồi nếu không dùng hỗn hợp kháng thể thử nghiệm của hãng dược Regeneron", ông nói trong cuộc phỏng vấn hôm 9/10. 

Như củng cố thêm các tuyên bố này, tỷ phú Bill Gates khẳng định phương pháp điều trị bằng kháng thể đơn dòng như ông Trump đang áp dụng có thể là cách chữa COVID-19 hiệu quả nhất.

"Đó là những hạng mục chữa trị nhiều hứa hẹn nhất. Dữ liệu ban đầu khá tốt. Nếu mọi thứ suôn sẻ, chi phí để can thiệp có thể chỉ vài trăm USD hoặc thậm chí chưa tới 100 USD", tỷ phú người Mỹ cho hay.

Những lời khen có cánh này khiến danh tiếng của Regeneron lan rộng.

Sáng 2/10, khi các bác sỹ thông báo Tổng thống Trump đang được tiêm kháng thể của Regeneron, giá cổ phiếu của công ty dược này tăng 7%. Con số trên nâng mức tăng từ đầu năm đến nay của mã cổ phiếu này lên hơn 60%. 

Trong đoạn video dài 5 phút đăng tải hôm 7/10, ông Trump dành không ít lời khen có cánh cho kháng thể của Regeneron. Sau khi đoạn video trên xuất hiện, cổ phiếu của Regeneron tiếp tục tăng hơn 3% trong phiên sau giờ làm việc. 

Ngờ vực

Cùng với việc thu về danh tiếng, Regeneron trở thành trung tâm ngờ vực của truyền thông. 

Theo New York Times, các công ty dược phẩm thường trả những khoản lót tay hậu hĩnh cho lời chứng thực của những người nổi tiếng về sản phẩm của họ. Tờ báo này đặt câu hỏi không rõ liệu ông Trump có nhận được khoản tiền này hay không, nhưng rõ ràng lời khen từ Tổng thống và việc ông sớm xuất viện khiến Regeneron trở nên đáng tin cậy. 

Hôm 7/10, chỉ vài giờ sau khi ông Trump đăng tải đoạn video trên lên Twitter, Regeneron cho biết họ đã gửi yêu cầu tới FDA để được cấp phép sử dụng khẩn cấp REGN-COV2. 

"Tôi không biết nó mang lại hiệu quả ra sao với một công ty dược phẩm. Nhưng khi bạn trở thành tâm điểm chính trị, điều đó không tuyệt vời chút nào", Ronny Gal, nhà phân tích dược phẩm của công ty Bernstein ở Phố Wall nhận định. 

Arthur L. Caplan, giáo sư đứng đầu bộ phận đạo đức y học tại Trường Y khoa Grossman của Ðại học New York cho rằng khi ông Trump bước ra và nói "Tin tuyệt vời, tôi đã khỏi bệnh’. Điều đó sẽ chỉ được nhìn nhận theo lăng kính chính trị về việc tái đắc cử của vị tổng thống đương nhiệm. 

Thời gian gần đây, truyền thông Mỹ bắt đầu lần tìm mối liên hệ của Regeneron với Tổng thống Trump. 

Theo đó, Tổng giám đốc Regeneron - ông Leonard Schleifer và ông Trump được cho là đã có mối quan hệ thân thiết từ lâu. Schleifer là thành viên trong câu lạc bộ golf của Trump tại thành phố Westchester, bang New York. Regeneron cũng nhận khoản tài trợ 450 triệu USD của chính phủ hồi tháng 7 để điều chế vaccine và các loại thuốc khác để điều trị COVID-19. 

Schleifer là một nhà tài trợ thường xuyên cho các ứng cử viên đảng Dân chủ. Con trai ông, Adam Schleifer từng ra tranh cử trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ ở New York đầu năm nay nhưng sau đó đã thất bại. 

The Guardian cho biết, có vẻ như vào tháng 5, ông Schleifer đã có cuộc trao đổi với ông Trump về loại thuốc mà Regeneron đang phát triển. 

Theo FT, Tổng thống Trump từng mua cổ phiếu của Regeneron dù hồ sơ cho thấy ông đã bán chúng trong khoảng thời gian từ tháng 6/2016 đến tháng 6/2017. Mã cổ phiếu của Regeneron cũng không có tên ở danh mục tài sản trong hồ sơ gần đây nhất của Trump năm 2020.

Trước những hoài nghi từ truyền thông và dư luận, Regeneron lên tiếng trong 1 tuyên bố: "Ông Schleifer và Tổng thống quen nhau do cả hai đều sống ở thành phố Westchester trong nhiều năm, nhưng họ không tiếp xúc thường xuyên. Mãi tới năm nay, hai ông mới gặp nhau khi họ thảo luận về các vấn đề liên quan tới COVID-19". 

Dù vậy, lời giải thích này vẫn chưa thể đập tan các mối hoài nghi. 

Chuyên gia đầu tư nổi tiếng của Mỹ Jim Cramer khuyên các nhà đầu tư không nên mua cổ phiếu Regeneron chỉ vì Tổng thống "chào hàng" về sản phẩm của hãng dược phẩm này. 

Ông Cramer cho rằng cần phải cân nhắc mua cổ phiếu của Regeneron vì cơ sở khoa học cho việc sử dụng sản phẩm của hãng dược này vẫn chưa vững chắc. 

“Tôi cảm thấy như Tổng thống đã tạo ra một kỳ vọng sai lầm", ông Cramer cho hay.

Loại thuốc mà Regeneron cũng gây tranh cãi vì cách nó được phát triển - sử dụng các tế bào ban đầu có nguồn gốc từ “bào thai bị phá” ở Hà Lan vào những năm 1970. 

Mặc dù ông Trump chỉ đề cập tới tác dụng của REGN-COV2, nhưng thực tế là ông đã dùng hỗn hợp thuốc nên không rõ có phải các kháng thể của REGN-COV2 đã giúp ích cho ông hay không. 

Ông Trump mới chỉ đang bước sang tuần thứ 2 của phác đồ điều trị - thời điểm mà một số bệnh nhân chuyển bệnh nặng hơn. 

“Đôi khi bệnh nhân sẽ trở nên tốt hơn và sau đó trở nên tồi tệ hơn. Tôi muốn bảo lưu nhận xét và hy vọng ông ấy đang đi theo một quỹ đạo phục hồi tốt", Tiến sĩ Mark Mulligan, Giám đốc Trung tâm vaccine Langone của Đại học New York cho hay. 

Cách duy nhất để chứng minh hiệu quả của liệu pháp mà Regeneron đang áp dụng là thử nghiệm nó trên nhiều bệnh nhân. 

Tuy nhiên hiện nay, Regeneron mới chỉ công bố kết quả thử nghiệm ở 275 bệnh nhân không nhập viện. 

Theo các chuyên gia, việc Regeneron cần làm hiện tại là chuẩn bị cho nhu cầu tăng đột biến về REGN-COV2 trong thời gian tới. 

Một phát ngôn viên của Regeneron cho biết công ty nhận thấy số lượng gia tăng các yêu cầu tham gia thử nghiệm lâm sàng với REGN-COV2. 

“Trong hai tuần qua, công ty thu hút thêm 500 người tham gia vào các cuộc thử nghiệm", cô này cho hay.

Nhu cầu được điều trị bằng hỗn hợp kháng thể của Regeneron cũng tăng chóng mặt vài ngày gần đây. 

Bất chấp điều đó, các chuyên gia y tế vẫn tỏ ra hoài nghi. 

"Chúng tôi không biết liệu nó có hoạt động hay không. Chúng tôi không biết về kết quả của bệnh nhân vì nó chưa được nghiên cứu đầy đủ. Thành thật mà nói, trường hợp của ông Trump là một giai thoại", bác sĩ, tiến sĩ Rob Davidson - Giám đốc điều hành Ủy ban Bảo vệ Y học Mỹ cho hay.

Chưa kể, một số chuyên gia lo ngại tình trạng sức khỏe của Tổng thống Trump dù diễn biến theo hướng tiêu cực hay tích cực có thể sẽ làm thay đổi ấn tượng về thuốc vượt ngoài phạm vi khoa học. 

Tất nhiên, nếu tích cực, Regeneron sẽ càng được tung hô. Nhưng nếu tiêu cực, đó sẽ tin xấu. Vậy nên, việc Tổng thống Trump dùng thuốc của Regeneron đang là con dao 2 lưỡi với hãng dược phẩm này.